Etiket arşivi: Değerlendirme

Klasik(Geleneksel) Ölçme Değerlendirme Araçları

Bilgi Düzeyi
(Bloom Taksonomisi)
Hazırlama
Uygulama
Puanlama
Puanlama GüvenirliğiŞans BaşarısıGüvenirlik ve Geçerlik
(Soru Sayısı, Kapsam Geçerliliği ve Duyarlılığı gösterir.
Puanlama Güvenirliğine bakacaksın.Puanlama Güvenirliği Objektifliği hakkında bilgi verir.)
Özellikler
Yazılı YoklamalarÜst Düzey
Sentez – Değerlendirme hedef alanları ölçülür.
H -> Kolay
U -> Kolay
P -> Zor ve zaman alıcı.
Düşüktür.
Subjektif testtir.
En büyük dezavantajı budur.
Yoktur.
Şişirme ve blöf yeteneği vardır.
Güvenirlik ve Geçerlilik düşüktür.
Soru sayısı düşüktür.Bu yüzden Kapsam Geçerliliği ve Duyarlılık düşüktür.
Puanlama Güvenirliği düşüktür.
  • Puanlama Güvenirliği düşüklüğünü önlemek için ayrıntılı cevap anahtarı olmak zorunda.
  • Seçimlik ve ön koşulluk soru kullanmayacaksın.Yoksa Kapsam Geçerliliği dahada düşer ve puanların kıyaslanabilirliğini engellersin.
Sözlü YoklamalarÜst Düzey
Sentez – Değerlendirme
H, U ve P -> Zor ve zaman alıcı.Çünkü herkese eş güçlükte soru hazırlanması gerekiyor.Düşüktür.
Subjektiftir.
Yoktur.
Sözlü iletişim becerisi vardır.
Düşüktür.
Soru sayısı azdır.Buda Kapsam Geçerliliğini ve Duyarlılığı düşürür.
Puanlama Güvenirliği düşüktür.
  • İlköğretimin ilk kademesinde not verme amacıyla yapılması yasaklanmıştır.
Kısa Cevaplı – Boşluk DoldurmaAlt Düzey
Bilgi – Kavrama
H, U ve P -> Kolaydır.Yüksektir.
Yarı objektiftir.
Nispeten nesneldir.
Yoktur.
Ezber ve hatırlama yeteneği iyi olanlar başarılı olur.
En büyük dezavantajıdır.
Yüksektir.
Soru sayısı fazla olması Kapsam Geçerliliğini ve Duyarlılığı arttırır.Puanlama Güvenirliği yüksektir.
  • Bir cümlede en fazla iki boşluk bırakılmalı.
  • Başta ve sonda boşluk bırakılmamalı.
Doğru | YanlışAlt Düzey
Bilgi – Kavrama
H, U ve P -> Kolaydır.Yüksektir.
Objektiftir.
En yüksek olandır.

  • Düzeltme formülü kullanacaksın.
  • Açıklama istersin.
Yüksektir.
Güvenirliği ve Geçerliliği yüksek, sınav hazırlamak zordur.
  • Olumsuz soru kökü kullanmayacaksın.
  • Öğrenme eksikliği belirlenen(Formatif) değerlendirmede kullanılması önerilmez.
  • Bir öğretmen konuyu anlattıktan sonra ilke ve genellemeleri yoklayacaksa, önerme ya da yargıları yoklayacaksa, neden ve sonuç ilişkilerini yoklayacaksa kullanılır.
Eşleştirme TestiAlt Düzey
Bilgi – Kavrama
H, U ve P -> KolayYüksektir.
Objektiftir.
Vardır.

  • Düzeltme formülü kullanacaksın.
  • Cevaplar sorulardan fazla olmalıdır.
  • Sorular ve cevaplar tek boyutlu olmalıdır.
Yüksektir.
  • 5N – 1K -> Olgusal bilgileri yoklarız.
Çoktan Seçmeli Testi
(Bilişsel alanların sentez dışındaki diğer alanlarında ölçme yapmaya yarayan araçtır.)
Bilme – Kavrama – Uygulama – Analiz – Sentez – Değerlendirme

Daha çok Uygulama ve Analiz bazlı kullanılır.

Zorlarsak değerlendirme bile yaptırabilirsin.

Lakin Sentez yaptırılamaz.

H -> Zor ve uzmanlık gerektirir.

U ve P -> Kolay

Yüksektir.
Objektiftir.
Vardır.

  • Düzeltme formülü kullanacaksın.
  • Seçenek sayısını arttıracaksın.

Seçeneksiz sınavlarda şans başarısından bahsedemezsin.

En yüksek olandır.
  • Kalabalık gruplarda uygulanabilir.
  • Madde analizi yapılabilir.
  • Kritik ve önemli karar verilecekse çoktan seçmeli test kullanılmalıdır.
  • Soru kökünde ipucu olmayacak.
  • Bir soru diğerine cevap olmayacaktır.
  • Bir hikayeye en fazla 3 soru bağlanır, bağlanmalıdır.

Rehberlikte Hizmet Alanları

Rehberlikte Hizmet Alanları

Rehberlik Hizmet Alanları

Yukarıdaki şemada görülen hizmet alanları doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki ayrılmaktadır.

Psikolojik Danışma
DoğrudanDolaylıHem Doğrudan Hemde Dolaylı
  • Bireyi Tanıma
  • Oryantasyon(Duruma Alıştırma Hizmeti)(Eğitsel Rehberlik)
  • Bilgi Toplama
  • Yöneltme – Yerleştirme(Yönlendirme)
  • İzleme
  • Sevk(Refere)(Yardım Almaya Yönlendirme)
  • Program Hazırlama ve Geliştirme
  • Çevre ve Veli İle İlişkiler
  • Müşavirlik(Konsültasyon)(Danışmanlık)
  • Araştırma – Değerlendirme
  • Sevk(Refere)(Yardım Almaya Yönlendirme)
  • İzleme
  • Sevk(Refere)Yardım Almaya Yönlendirme)
  • İzleme

Psikolojik Danışma

Diğer hizmet alanlarına göre daha yoğun bilgi ve beceri gerektiren, bireyin kendisini anlamasını, çevresine uyum sağlayabilmesini, sorunlarını çözebilmesini, uygun kararlar alabilmesini ve kendisini gerçekleştirmesini amaçlayan, yalnızca alanda uzmanlaşmış kişilerce yürütülen sistematik ve profesyonel bir yardım sürecidir.

Psikolojik danışma yardımında yardım alan kişiye “Danışan”, yardım veren kişiye ise “Danışman” denmektedir.

Rehberliğin asıl işlemini oluşturur.

REHBERLİKPSİKOLOJİK DANIŞMA
  • Daha geneldir.Hizmetlerin genel adıdır.
  • Rehberlik daha çok bilişsel düzeyde sunulurken
  • Konuya göre, probleme göre ilgili diğer kişiler tarafından da sunulabilir.
  • Farklı ortamlarda ve değişik zaman dilimlerinde sunulabilirken
  • Rehberlikte danışan, danışman yoktur.Öğretmen ve öğrenci vardır.
  • Rehberliğe göre özel bir yardım hizmetidir.
  • Psikolojik danışma duyuşsal nitelikli konu ve problemlere yöneliktir.Yani duygusal boyut ön plandadır.
  • Rehberliğe göre daha yoğun bilgi ve beceri gerektirir.
  • Yalnızca alan uzmanları tarafından yapılır.
  • Uygun bir ortamda ve sınırlı zaman diliminde yürütülür.
  • Psikolojik Danışmada, Danışman ve Danışan vardır.Bu ikisi arasında “Terapatik İlişki” kurulur.Terapatik İlişki = İyileştiren, Rahatlatan, Deşarj eden manasına gelir.

 

Terapatik Beceriler
(Psikolojik Danışman Anlayışı)
  • Saydamlık(İçtenlik)
    Bireyin hissettiklerini, duygu ve düşüncelerini, çarpıtmadan ama uygun bir dille karşısındakine iletmesidir.
  • Kendini Açma(Yol Açıcı, Konuşmaya Teşvik)
    Danışmanın kendi yaşantısından, kendi durumundan örnekler vermesidir.
  • Kendini Katma
    Danışmanın, danışanın olumlu ya da olumsuz duygusuna, düşüncesine katılmasıdır.
  • Empati
    • Kişinin kendi duygu ve düşüncelerini karıştırmadan objektifliğini koruyarak
    • Kendini karşısındakinin yerine koyması, onu anlaması(onunla birlikteymişcesine)
    • Anladıklarını ona hissettirmesi, ifade etmesidir.

    Dikkat!!!
    Empati cümleleri genelde, ikinci tekil şahıs ile biter.(Yani sen, sin, sun gibi üzülmüşsün, kırılmışsın vs.)
    Ayriyetten,
    Empati cümlelerinde genelde bir neden – sonuç ilişkisi bulunur.

  • Bağdaşım İçinde Olma(Tutarlılık)
    Danışmanın söz ve eylemlerinin birbirini desteklemesi, çelişkili davranmamasıdır.
  • Koşulsuz Kabul
    Danışmanın herhangi bir koşul gözetmeden herkese yardım etmeye çalışmasıdır.
  • Koşulsuz Saygı
    Danışmanın, danışanı, eleştirmemesi, yargılamaması, haklarını gözetmesi durumudur.
  • Güven
    En önemli beceridir.

Öğrenciye Doğrudan Sunulan Hizmetler

Bireyi Tanıma

Bireyin kendini tanımasını, sahip olduğu görünür ya da gizil güçlerini fark etmesini sağlamaya yönelik çalışmaları içeren hizmet alanıdır.Bireyi tanıma, rehberlik hizmetlerinin birinci amacını oluşturmakta olup, bireyi tanıma hizmeti ile esas amaçlanan, bireye kendisini tanıtmak olmalıdır.Bu amaçla rehberlikte çeşitli tekniklerden yararlanılmaktadır.

Rehberlikte ilk işlemdir.Öncelikli yapılması gereken şey, bireyi tanımadır.Bireyi tanımanın asıl amacı, bireye kendisini tanıtmaktır.

Bireyin sahip olduğu nitelikleri, iç dünyasında olup bitenleri vs. testler, envanterler yardımıyla açığa çıkarma işlemidir.

Peki Ne Zaman Bireyi Tanımaya Gideceğiz?

Eğer problem açık açık verilmişse, problemin nedeni kaynağı verilmiş ise bireyi tanıma değildir.Yani böyle bir durumda bireyi tanımaya gerek yoktur.

Problemin kaynağı belli değilse, üstü kapalı verilmişse bireyi tanımalıdır.

Oryantasyon(Eğitsel Rehberlik)(Duruma Alıştırma Hizmeti)

Öğrencileri yeni bir duruma veya yeni bir ortama alıştırmak amacıyla yürütülen çalışmaları içermektedir.Eğitim – Öğretim kurumlarında okula başlama, okul değişikliği, sınıf değişikliği, sistem değişikliği vb. durumlarda oryantasyon hizmetine ihtiyaç duyulmaktadır.

Eğitim yaşantısı içinde karşılaştığı durumlara alışabilmesi, uyum sağlaması için yapılan yardımlardır.

Birey yeni bir ortama girdiğinde en kısa sürelerde bu işi yani Oryantasyonu yapacaksın.

Not!
Oryantasyon hizmeti daha çok eğitsel rehberlik kapsamında değerlendirilir.

Not!
Oryantasyon hizmeti özellikle önleyici ve uyum sağlayıcı, rehverlik işlevleriyle yakından ilişkilidir.

Bilgi Toplama ve Yayma

Öğrencinin kendini geliştirmesi için ihtiyaç duyacağı eğitsel, mesleki ve her türlü kişisel bilgiyi toplama ve çeşitli yollarla bunları öğrencinin kullanımına sunmaya yönelik etkinliklerdir.

Bilgiye sahipsen verirsin, sahip değilsen bilgiyi toplar sonra bilgi verirsin.

Bilgiyi bireye kendisi için verirsen, kendi ihtiyaçları duyduğu konuda verirsen Bilgi Toplama ve Yaymadır.

Bilgiyi bireye kendi için değilde başkası için veriyorsan Müşavirlik hizmedir.

Yöneltme – Yerleştirme(Yönlendirme)

Ülkemizde ilk kullanılan hizmettir.

Öğrencinin sahip olduğu nitelikler doğrultusunda, yönelebileceği ders, alan, bölüm, bir üst eğitim kurumu ya da iş imkanları konusunda bilgilendirilmesi, kendisi için en uygun olanını seçmesi, yerleştirilmesi ve başarılı olmasını sağlamaya yönelik hizmetlerdir.

Sadece mesleğe yöneltmek değildir.

Bireyi kendisine uygun eğitsel alanlara, okullara, seçmeli derslere, eğitsel kulüplere, sosyal faaliyetlere, iş ve mesleklere yönlendirme işidir.

  • Bireyi tanı
  • Bireyi nereye yönlendireceksen orayı bireye tanıt.
  • Bireyin özellikleri ile yönlendirilecek yerlerin özellikleri eşleştirilerek bireyi yöneltme yerleştirme yapacaz.

Yöneltme – Yerleştirme işinde Uzmanlar ön plandadır.

İzleme

Verilen rehberlik hizmetlerinin etkililiğini anlamak, yapılan çalışmaları ilişkin geri bildirim elde etmek amacıyla yapılan çalışmaları içeren hizmet alanıdır.

Yapılan bir işin, verilen bir hizmetin sonucunu görme, etkililik düzeyini tespit etme demektir.

Yapılmış olan çalışmadan dönüt elde etmeye izleme denir.

Sevk(Refere)(Yardım Almaya Yönlendirme)

Bu hizmet alanı ile psikolojik danışma ve rehberlik servislerinin olmadığı ya da yetersiz kaldığı durumlarda öğrencinin yardım ihtiyacının karşılanabilmesi için rehberlik araştırma merkezleri(RAM), sosyal yardım kuruluşları, psikiyatri servisleri, özel eğitim uzmanı, sosyal çalışma uzmanı gibi diğer kurum veya kişilere yönlendirilmesi kastedilmektedir.

Danışmanı aşan, başedemeyeceği, yardımcı olamayacağını düşündüğü konuda danışanı başka bir yere göndermesine sevk denir.

Öğretmenlerin, öğrencilerin Rehberlik servisine göndermesi sevktir.

Öğrenciye Dolaylı Olarak Sunulan Hizmetler

Araştırma -Değerlendirme

Bir okulun kalitesini arttırmak için kullanılabilecek en uygun hizmettir.

Yapılan rehberlik çalışmalarının öz eleştirisini yapmak, yürütülen çalışmaların güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmak, hizmetlerin yürütülmesi esnasında karşılaşılan aksaklıkları tespit etmek ve hizmetlerin niteliğini arttırmak amacıyla gerçekleştirilen çalışmaları içermektedir.

Yapılan bir işin, verilen bir hizmetin sonuçlarını sorgulama, öz eleştirisini yapma, güçlü ve zayıf yönlerini tespit etme demektir.

İzleme sonucunda elde ettiğimiz dönüt üzerinden öz eleştiri, güçlü ve zayıf yönlerinin tespitini yapmak değerlendirmedir.

Bir şeyi değerlendirebilmek için önce izlemek lazım.Yani değerlendirme izlemenin bir tık sonrasıdır.

Araştırmaya gelirsek eğer, bir uygulamayı, etkinliği yapmadan önce şartları, olanakları vs. tespit etmek yani vizibilite yapmak araştırmadır.AR-Ge’ye benzer.

Müşavirlik(Konsültasyon)(Danışmanlık)

Psikolojik danışman ile öğrenciyle yakından ilgili bir ya da daha fazla kişinin(öğretmen, yönetici, veli) iş birliği içinde, öğrencinin gelişmesine yönelik kurdukları yardım ilişkisidir.

Öğrencinin kendisine değil, öğrenciyle yakından ilgili diğer bireylere ortak bir anlayış, yol, tutum, akıl, dil oluşturmak, iş birliği yapmak amacıyla bilgi verme, görüş alışverişinde bulunma demektir.

Çevre ve Veli ile İlişkiler

Psikolojik danışmanın, hizmetlerinin niteliğini ve etkililiğini artırabilmesi için velilerle olumlu ve anlamlı ilişkiler kurması, bunun yanı sıra çevresinde bulunan diğer psikolojik danışma ve rehberlik servisleri, kurum ve kuruluşlar ile irtibatta olması, onların çalışmaları hakkında bilgi sahibi olması, kendi çalışmalarından onları haberdar etmesi ile ilgili çalışmaları içermektedir.

Çevre ile İlişkiler

Bir kurumun bulunduğu çevreyi tanıması kendisini çevreye tanıtması, çevredeki kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmasıdır.

Bir kurumun başka kurumla iletişime geçmesi çevre ile ilişkilidir.

Veli İle İlişkiler

Bir kurumun öğrenci velileriyle yakın ilişkiler kurması, velilerin okula aktif katılımını ve desteğini sağlaması, çeşitli faaliyetler yoluyla velileri bilgilendirmesidir.

  1. Veliyle ilişkiler genel uygulamalardır.Müşavirlikte ortada konu ve sorun vardır.Müşavirlik daha özeldir.
  2. Veliyle yaptığımız bilgi aktarmadır.Müşavirlikte, ortada bir konu vardır.İlgililer bir araya gelip düşünür.Sadece bilgi aktarımı yoktur.
  3. Müşavirlikte sürekli bir psikolojik danışmanın olması lazım.

Programı Hazırlama ve Geliştirme

Okullarda rehberlik hizmetlerinin planlı, programlı, sistematik bir şekilde yürütülebilmesi adına yapılan çalışmalar ile sınıflarda uygulanan kapsamlı rehberlik programlarının hazırlanması ve geliştirilmesi sürecine ilişkin çalışmaları içermektedir.

Okul Düzeyinde Rehberlik Programı(Kapsamlı Rehberlik Programı)

Psikolojik danışman hazırlar.2006 yılından itibaren bu programa geçtik.Etkinlik ağırlıklı bir programdır.Gelişimsel modele göre hazırlanmış bir programdır.

Sınıf Düzeyinde Rehberlik Programı

Sınıf rehber öğretmen hazırlar.Okul rehberlik programından bağımsız değildir.Okul rehberlik programının bir parçasıdır.

Ölçme – Değerlendirme – Ölçme Sonucu(Ölçüm) – Ölçüt – Ölçme Kuralı

Ölçme

Bir özelliğin gözleyip sayı, sembol ya da sıfatla ifade etmektir.

Örneğin,

Hale iyi bir insandır. – > Sıfatla Hale’yi ifade ediyor.
Ahmet KPSS’de 1. oldu. -> Ahmet’in KPSS durumunu gözlemiş ve 1. olduğunu söyleyerek sayı ile ifade etmiş.

Ölçme Yapabilmek İçin;

  • Özelliği belirlememiz lazım.
    Yani neyi ölçececeğiz? Haliyle ona karar vermek lazım…
  • Gözlem yapmalıyız.
    Ne ile ölçeceğiz.
  • Sonucu ya sayı, ya sembol ya da sıfayla ifade ediyoruz.

Ölçmede betimleme yaparız ama bu betimleme sonucunun herhangi bir şeye yetip yetmediği hakkında karar vermeyiz.

Ölçme işlemi farktan doğmuştur.

Ölçme bir özelliğin miktarını betimlerken o özelliğin herhangi bir şeye yetip yetmediğine karar bildirmez.

Ölçme değerlendirmeye nazaran daha objektiftir diyebiliriz.

Sıralama ve sınıflama bildiren işlemler ölçmedir.

Değerlendirme

Ölçme ile elde edilen sonuçları bir kriterle karşılaştırarak bir karara varmaktır.

  1. Değerlendirme yapabilmek için elde ölçme sonucu olmalıdır.
  2. Belirlediğim ölçüt ya da kriterle(yeterlilik sınırıyla) karşılaştıracaksın.
  3. Karar, yargı, hüküm vereceksin.

Yani uzun lafın kısası değerlendirmede karar veririz.

Ahmet KPSS’den 1. olduğu için atandı.

Şimdi bu örneğe bakalım.Ahmet’in KPSS’den 1. olması bir ölçmedir.Peki soruyorum.”1. oldu da ne oldu?” bu sorunun cevabı “atandı” dır.Hmm demek ki, ölçme sonucunda bir yargı verilmiş ve bu cümle değerlendirme olmuştur.

DİKKAT!!!
Demek ki, bir cümle içinde birden fazla ölçme ifadesi yer alabilir.Lakin bir adet değerlendirme ifadesi olursa o cümle komple değerlendirmedir.

Daha subjektiftir diyebiliriz.Kanaat olduğu için öznel yapıdadır.

Ölçme Sonucu(Ölçüm)

Ölçüm sonucunda ki sayı, sembol ya da sıfattır.

Ali matematikten 90 puan aldı.
Bugün hava sıcak.
Bu gün hava 15 C.

Ölçüt(Kriter – Yeterlilik Sınırı)

Değerlendirmeye dayanak oluşturan sınırdır.

Mezun olabilmek için diploma notunun 4 üzerinden en az iki olması gerekir.

Ölçme Kuralı

Hangi miktara ne kadar puan verileceğinin belirtildiği ifadelerdir.

Her soru 10 puandır.
1. ve 4. sorular 20 şer diğerleri 10 ar puandır.
Bu sınavdan alınabilecek en yüksek puan 100 dür.
Puanlama için hazırlanan cevap anahtarı da bir ölçme kuralıdır.

Kural ifadesi tamamen puanlamayla ilgili olmalıdır.Puanı etkilemesi gerekiyor.Aksi taktirde Sınav kuralı olur.

Sınav süresi 45 dkdır. -> Sınav kuralı.Puanlamayı etkilemez.
Kurşun kalemle işaretleyiniz. -> Sınav kuralı.Yönerge.Puanlamayı etkilemez.

Ölçme Değerlendirme – Temel Kavramlar

Değişken

Birden çok değer alabilen özelliktir.

Değişken Türleri

  1. Nicel Değişken
    Sayılabilen değişkendir ya da başka bir deyişle büyüklüğü sayı ile ifade edilebilen değişkendir.
    Test puanı, yaş, uzunluk, kütle, hacim, adetler…
  2. Nitel Değişken
    Sayılamaz, sayıyla ifade edilemezler.
    Mesela Cinsiyet gibi…
    Kategorik, branş…
    Bazen niteller sayıyla gösterilir.Cinsiyet => Kız : 1 veya Erkek : 2
    Branş => İngilizce : 36 veya Coğrafya : 28 gibi
  3. Sürekli Değişken
    İki değer arasında sonsuz küçüklükte ölçülebilir.
    Sıcaklık…
  4. Süreksiz Değişken
    Aradeğerler almaz.Tam sayıdır.(Sınırlı değer alır)
    Tüm kategoriler süreksizdir.
    Din, cinsiyet, milliyet, okul, adet sayısı …. bunların hiç biri 1.27 olamaz.Cinsiyet ya kızdır ya da erkektir.Yani ya 1  dir ya da 0 dır.

Eğitimde değişken olan şeyler,
Başarı, zeka, yetenek, ilgi, tutum, kişilik, özgüven

Örnekler,

  • Partinin aldığı oy miktar sayısı(Nicel ve süresiz)
  • Partinin oy oranı(Nicel ve sürekli)
  • Kişilik tipi(Nitel ve süreksiz)
  • Ales puanı(Nicel ve sürekli)

Bağımlı ve Bağımsız Değişken

Öncelikle bir araştırma olacak.

Hipotezler sunulur.(Hipotez, ispatlanmamış ölçüttür.)

Bağımsız Değişken

Herhangi bir araştırmada etkisi merak edilen değişkendir.Etkisi araştırılır.Neden konumundadır.

Bağımlı Değişken

Sonuç konumu, etkilenen değişkendir.

Şimdiki çocukların gerizekalı olması bilgisayar oyunlarından olabilir mi?
Bağımsız DeğişkenBağımlı Değişken
Bilgisayar oyunları.Şimdiki çocukların gerizekalılık oranı.

Ölçme

Ölçme, bir niteliğin gözlenip gözlem sonuçlarını sayı ya da sembollerle göstermektedir.

Muratın zekasının belirlenmesi.

Ya da

Kişinin köyünün/zekasının/doğduğu şehrin/cinsinin belirlenmesi.

Murat’ın zeka puanı 160 IQ

Berfin KPSS’de 1. oldu

Ödevlere +, – vermek ölçmedir.(+ -> 10 puan)

Eğer ölçme neticesinde bir karar varsa değerlendirme oluyor.

Ölçme Kuralı

  • Her soru dört puan.
  • 4 yanlış 1 doğruyu götürür.
  • 1. soru 60 puan.
  • Sınavın süresi.
  • Puanlama anahtarındaki ifadeler.
  • vs.
  • vs…

Ölçme Türleri

Doğrudan Ölçme

Bağzı özellikler doğrudan gözlenir.

Cinsiyet, uzunluk, renk, yaş, fiziksel özellik

Özelliğin kendisini gözleriz.

Örneğin,

Baskül terazisi doğrudandır.Çünkü ağırlığı ağırlıkla ölçeriz.

Dolaylı Ölçme

Göstergeyle ölçeriz.

Bazı özellikler doğrudan gözlenmez.Ölçeceğimiz özelliğin bilişsel ya da duyuşsal kısmı varsa dolaylı ölçüyoruz.

Doğrudan ölçemediğimiz için bunlarla ilgili başka bir özellik bulunur ve o ölçülür.

Örneğin,

Kişiliği ölçerken,

-> Yazılarına baksak,
-> Düzenli mi değil mi incelesek,
-> Renksiz mi renkli mi?
-> Rahat mı disiplinli mi?

Kişiliği ölçerken farklı özelliklere baktık.Ölçtüğümüz şey kişilik, baktığımız şeyler yukarıdakiler.

Sıcaklık, termometre

Performans testleri,

Testler dolaylı ölçüm yapar, yazılı, sözlü, çoktan seçmeli, performans

Türetilmiş Ölçme

Bazı özellikler formülle tanımlanır.Matematiksel bir işlem olur.

Örneğin,

Hız = Yol/Zaman

Sene sonu ağırlık ortalaması(%40 vize, %60 final, %100 girdi)

Nüfus yoğunluğu,

Z, T puanı

Ölçmede Birim

Birim sayı verirken kullanılır.

Sayısal sonuçlarda kullanılır.

Ölçerken kullanılan en küçük parça birimdir.Yani o anki aracın en küçük parçasıdır.

Murat’ın boyu 174 cm => cm birimdir.

Murat’ın boyu 14 karış => karış

Murat 38 yaşında => yaş

Sıcaklık 8 C => C

Sıcaklık 76 F => F

Sınıfta 36 kişi var => Kişi

Doğal BirimYapay Birim
Zaten doğada var olan birimdir.
Karış,
Kişi,
Kulaç,
Adım
İnsanların uydurduğu birimlerdir.
İnç,
Litre,
C,
Saat,
cm
ÖLÇMEDE BİRİM ÖZELLİKLERİ
EşitlikBirimin büyüklüğünün standart olmasıdır.Her yerde, herkes için aynı olmasıdır.

Eşit olmayan birimler = Karış, adım, parmak, tutam, avuç, diş(diş sarımsak)

cs, gr, ons, F, inç, litre, euro, C, liraKişi, bir doğal birimdir.Lakin her yerde eşittir.
GenellikBirimin yaygın olmasıdır.Genellik ülkeden ülkeye değişir.

Okka, engaze birimlerini bırakmamız genel olmamasından ötürüdür.

dk, sny, feet tüm dünyada geneldir.
KullanışlılıkPratiktir.Özelliği kolayca ölçmeye uygun olmasıdır.

Kütle -> gr, mg, ton, kg{bunlar arasından en kullanışlı kg dır.}

Uzunluk -> m, cm, mm, kmİnsan boyu için cm kullanışlıdır.Ama dm kullanılmaz çünkü kullanışsızdır.

Uyarı

Birim küçüldükçe detay artar, hata azalır.

Aracın duyarlılığı artar.

Bir testte birim nedir?
Sorudur.

Soru eklendikçe duyarlılık artar.Birim küçülüyor demektir.

Ölçmede Sıfır

Saymaya başlangıçtır.

Bağıl/Tanımlanmış/Yapay Sıfır

Özelliğin başlangıcı bitişi tam belli değilse kullanılır.

İnsanların belirlediği bir nokta sıfır olarak kabul edilir.

Örneğin, Tarih…

Negatif bir sonuç varsa kesin uydurulmuştur.

Sıcaklık 14 C -> Sıfırda sıcaklık yok değildir, yani uydurulmuştur.

Çankayanın deniz seviyesinden yüksekliği 870 metredir.-> Deniz seviyesi sıfır olarak kabul edilmiş.

Ne, hangi test olursa olsun sıfır puan bağıldır.

Ali 10 soru 10 puan olan sınavdan Ali sıfır puan almıştır.Buda bağıl sıfırdır.Soruların hiçbiri doğru cevaplanmamış diyebiliriz ama hiç bilmiyor diyemeyiz.

Yaş,

Zaman konusunda bir kaç örnek vermek gerekirse,

Yarış başlayalı 10 snye geçti.(Bu gerçektir yani mutlak sıfır)

Saat 17:05(Bu keyfidir)

Saatler keyfidir, ama süreler mutlaktır.

Kullandığımız sıfır bağılsa sonuçlar birbirlerine oranlanamaz…

GençayMurat
Para510Mutlaktır.Murat’ın parası Gençay’ın parasının 5 lira fazlası ya da 2 katıdır diyebiliriz.
Zeka10 IQ5 IQBağıldır.Gençay’ın zekası Murat’ın zekasından 5 fazladır lakin 2 katıdır denmez…

Mutlak/Gerçek/Doğal

Özelliğin başlangıcı/bitişi biliniyorsa kullanılır.

Uzunluk ölçülürken kullanılan sıfır gerçektir.

Eğer kullanılan sıfır gerçekse yokluk anlamına gelir.

Muratın boyu 100 cm(0 cm olunca yok oluyor)

Araç 80 km/sn hızla gidiyor.0 km/sn hızda duruyor demektir.

Kütlenin sıfırı gerçektir.

Adetler gerçektir.

Bu yazımız karışık notlardan ibarettir.Bundan sonrakiler düzenli ve daha açıklayıcı olacaktır.

5E ve 7E Modeli(R. Bybee)

  • Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretim uygulama alanıdır.
  • Temelinde, Piaget’nin öğrenmeyi denge, dengesizlik, yeniden denge şeklinde açıklaması üzerine kurulmuştur.
  • Daha çok fen eğitiminde kullanılır.

Bu model kullanıldığında;

  • Kavramsal gelişimlerinin arttığı
  • Kavramsal yanılgılarının giderildiği
  • Kavramsal kalıcılığın sağlandığı
  • Derse pozitif tutum geliştirildiği
  • Bilimsel süreç becerilerinin geliştiği
  • Muhakeme yeteneğinin arttığı görülür.

5E Modeli

Denge1.Girme
Öğrenci ön bilgileri yoklama ve öğrenci dikkat çekme
2.Keşfetme
Öğrenciler ön bilgilerinden yola çıkarak yeni konu hakkında araştırma ve gözlem yapar.Düşünüp hipotez üretir.
Dengesizlik3.Açıklama/Anlamlandırma
Öğretmen yeni koyla ilgili gerçek ve geçerli bilgileri açıklayarak öğrencilere ışık tutar.
Yeniden Dengeleme4.Derinleştirme
Öğrenciler ön bilgileri ve keşfettikleriyle öğretmenin açıklamalarını sentezleyip yeni bilgiyi farklı bir durumda kullanarak hayata geçirmesi.
5.Değerlendirme
Öğrenciler öğretmen rehberliğinde ulaştıkları bilgi değerlendirme.

7E Modeli

1.Girme
Öğrenci ön bilgileri yoklama ve öğrenci dikkat çekme
2.Keşfetme
Öğrenciler ön bilgilerinden yola çıkarak yeni konu hakkında araştırma ve gözlem yapar.Düşünüp hipotez üretir.
3.Açıklama/Anlamlandırma
Öğretmen yeni koyla ilgili gerçek ve geçerli bilgileri açıklayarak öğrencilere ışık tutar.
4.Derinleştirme
Öğrenciler ön bilgileri ve keşfettikleriyle öğretmenin açıklamalarını sentezleyip yeni bilgiyi farklı bir durumda kullanarak hayata geçirmesi.
5.İlişkilendirme
Öğrenci edindiği bilgiyi farklı disiplinlerle ve gerçek hayatla ilişkilendirip sağlamlaştırma.
6.Fikir Alış Verişi
Öğrenciler birbirleriyle bilgilerini paylaşarak öğrenmenin kapsamını genişletir.
7.Değerlendirme
Öğrenciler öğretmen rehberliğinde ulaştıkları bilgi değerlendirme.

Temel Öğretim Modeli

  • Davranışçı ve bilişsel yaklaşımın sentezidir.Yani hem dış hemde iç faktörler vardır.
  • Öğretim sürecinde, hedefler – giriş davranışları – öğretme öğrenme etkinliği – değerlendirme basamakları bulunur
  • Öğrencinin sınıf içinde başarılı olması için 5 temel ihtiyacı karşılanmalıdır.
    • Fizyolojik
    • Sevgi
    • Güç(Başarıdanda tattırılacak)
    • Özgürlük
    • Eğlence

    Bunlar karşılanırsa en iyi öğretim okulda ve sınıfta olur.

Temel Öğretim Modelinin Ögeleri

  1. Öğretim Hedefleri(Hedef)
  2. Giriş Davranışları(Öğrencilerin sahip olduğu ön bilgi, beceri ve tutumlardır.Dikkat ederseniz içerik gitmiş bu gelmiştir.)
  3. Öğretim İşlemleri(Eğitim Durumları)
  4. Değerlendirme

Eğitimde Kullanılan Araç-Gereçler

Ders Kitapları

Ülkemizde ders kitapları konusunda yetki talim terbiye kurulunundur.Bu kurulun en önemli görevi öğretim programlarından sorumlu olmasıdır.

Ders Kitaplarında Olması Gereken Özellikler

Ders Kitapları

  1. İçerik
    Hedefe uygun, geçerli, güvenilir ve güncel bilgilerden oluşmalıdır.
  2. Dil, anlatım ve üslup
    Sade, anlaşılır, örneklendirilmiş ve düzeye uygun olmalıdır.
  3. Öğrenme, öğretme ve ölçme-değerlendirme
  4. Teknik, tasarım ve düzenleme ilkelerine uygun bir şekilde hazırlanır.
    Küçük sınıfların kitaplarında
    * Ebat büyüktür,
    * Sayfa sayısı azdır.
    * Görseller çok yer kaplar.
    * Yazı azdır, puntoları büyüktür.

Ders Kitaplarının Sınırlılıkları

  • Tek kitaptan öğrenme kolaycılığına yol açabilir.
  • İçerikteki ayrıntılar öğrenciyi bunaltabilir.
  • Çok kolay yıpranabilir.
  • Telif hakkı gerektiren görsel ya da edebi eserler fiyatı yükseltir.
  • İki boyutlu durağan görseller öğrencilerde kavram kargaşası oluşturabilir.

Manyetik Tahtalar

Manyetik Tahtalar

  • Mıknatıslı tak çıkar özelliğinden dolayı öğrencilerin ilgisini çeker.
  • Görsel alanı sınırlıdır ve üzerine konulacak materyaller için ek hazırlık gerektirir.

Kumaş Kaplı Tahtalar

Kumaş Kaplı Tahtalar

  • Genelde üç amaç için kullanıllır.
    1-) Ünite panosu ve Atatürk köşesi,
    2-) Öğrenci faaliyet panosu,
    3-) Haber, duyuru ve işlem panosu.

Döner Levhalar

  • En önemli faydası pratik bir akış şeması olarak kullanılabilmesidir.
  • Dikey ve küçük olduğu için görme alanı sınırlıdır.

Pasta Grafikleri

Pasta GrafikleriBir bütünün içindeki pay dağılımlarını yüzdelik dilimlerle gösterir.Her dilim farklı renkle görselleştirilir.

 

 

 

 

Çizgi Grafikleri

Çizgi GrafikleriBir olayın belli bir zaman aralığında gelişen iniş çıkış dalgalanmalarını gösterir.

 

 

 

 

 

 

Sütun Grafikleri

Sütun GrafikleriSayısal değerler dikey boyutta, sözel veriler ise yatay boyutta yer alır.

Karşılaştırma yapmak için kullanılır.

 

 

 

Çubuk Grafikler

Çubuk GrafiklerDikey boyutta sözel veriler, yatay boyutta sayısal veriler yer alır.

Karşılaşma yapmak için kullanılır.

 

 

Resimli Grafikler

Resimli GrafiklerToplam sayının cinsiyet, yaş, meslek ve benzeri özelliklere göre dağılımını basit resimlerle gösterir.

 

 

Akış Şemaları

Kronolojik bağlantıları gösterir.Oluş sırası.

Örgüt(Teşkilat) Şeması

Hiyerarşik bağlantılar gösterir.

Gerçek Nesneler(Numune)

En etkili ders materyalidir.Çünkü hayatın kendisidir.Birinci elden somut yaşantılar sağlar.

  • Yaparak yaşayarak ve kalıcı öğrenmeler sağlar.
  • Öğrencilerin bireysel olarak kendi hızında ilerlemesini sağlar.
  • Yaratıcılığa sevk eder ve geliştirir.
  • Problem çözme becerisi kazandırarak somut alıştırma imkanı sunar.
  • Her ders için gerçek nesne temin edilemeyebilir.

Modeller – Maketler

Modeller, yapı ve büyüklük olarak gerçeğine daha yakınken
Maketler, gerçeğinden küçük olurlar…

İkisininde en önemli faydası,

Gerçek nesnelerin sağlayamayacağı öğrenme yaşantılarını sağlayabilirler…

  • İlgi, tutum ve güdülenmeyi artırır.
  • Öğrencileri araştırmaya sevk eder.
  • Risk almadan gerçek yaşam sürecinin önemli noktalarının görülmesini sağlar.
  • Büyüklük, renk, yapı ve yapı maddesi konusunda hatalı bilgi verebilir.

Çoklu Ortam Setleri

Aynı anda görme, işitme ve dokunma duyusuna hitap eden ortamlara çoklu ortam denir.

En az iki materyal kullanılır.

  • Birden fazla duyu organını harekete geçirir.Üst düzey öğrenmeler sağlar.En önemli maddesi budur.
  • Somut öğrenmeler sağlar.
  • Yaparak yaşayarak bütüncül öğrenme sağlar.
  • Zaman ve emek bakımından ekonomiktir.Dikkat, para bakımından değildir.
  • Kullanımı beceri gerektirir.
  • Maliyeti yüksektir.

Videolar

Oynat, durdur, geri ya da ileri sar özelliği dersi verimli hale getirir.

En önemli sınırlılığı çok kolay bozulabilmesidir.

Telekonferans

Konuşmak demektir.

Coğrafi olarak aynı ortamda bulunmayan kişilerin aynı ortamdaymış gibi bilgi alışverişinde bulundukları sistemlerdir.

Telemetin

Teleteks olarak bilinen telemetinler, tek yönlü metin ve grafiklerin televizyon ekranına yansıtılması ile kullanılır.

Videometin

Asenkron, eş zamansız, ofline, banttan yayın

Etkileşimli Video

Senkron, eş zamanlı, online, canlı yayın

Tepegöz

Küçük bir materyali tüm grubun görebileceği büyüklükte yansıtır.

Alım ve bakım maliyeti yüksektir.

Asetat Hazırlama İlkeleri

  • Görsel çok, yazı az olacak.
  • Yansıya yerleşecek öğeler düzenli bir şekilde yerleştirilmelidir.(Yatay biçimde)
  • Bir yansıda sadece bir kavrama yer verilmelidir.
  • Renkli görseller kullanılacaksa koyu olmasına dikkat edilmelidir.Aksi taktirde görseller ışıkta yansımayabilir.
  • Fonlarda renk kullanılacaksa dikkat edilmelidir.Örneğin, siyah fon ve mavi öğeler aynı anda kullanılırsa yansıda sıkıntı oluşabilir.(Zıtlık İlkesi)
  • Başlıklar yansının en üstüne yazılmalıdır.
  • Grafik kullanılacaksa en fazla iki grafik kullanılmalıdır.
  • Hazırlanan yansılar önceden denenmelidir.Fakat bazen asetat sunum esnasında bile geliştirilebilir.

Slaytlar

PowerPoint Sunumu Hazırlanırken Dikkat Edilecekler

  • Özellikle hareketli ve sesli görüntüler eklendiyse çalışıp çalışmadığı prova edilmelidir.
  • Sunum esnasında slaytlarda değişikliğe gidilmez.
  • Sunum maksimum elli slayttan ve yirmi dk. oluşur.

Materyal Tasarlama Süreci

  1. Hedef ve Hedef Alanının Belirlenmesi
    Öğretmen ilk iş olarak hedef alanını ve hedef düzeyini belirler.
  2. Öğrenci Özelliklerinin Belirlenmesi
    Öğretmen materyalin hitap edeceği öğrenci kitlesini, hazır bulunuşluk düzeyini ilgi ve ihtiyaçlarını belirler.
  3. İçerik Analizinin Yapılması
    Öğretmen içeriği analiz edip önemli noktaları belirler.Çünkü materyalde tüm konu değil önemli yerlerin özeti yer alır.
  4. İçerik ve Aracın Bütünleştirilmesi
    Öğretmen belirlediği önemli yerleri yazı ve görsellerle materyale yerleştirir.
  5. Değerlendirme
    Öğretmen yaptığı materyali hem süreç hemde ürün değerlendirmesine tabii tutar.

S. Ertürk’e Göre Program Değerlendirme Yaklaşımları

Değerlendirme Programın 4. temel öğesidir.

“Ne Kadar Öğretebildik” sorusuna cevap arar.

Önce Hedeflere, sonra İçeriklere ve en sonda eğitim durumlarına uygun olacaktır.

  1. Yetişek(Program) Tasarısına(Plan) Bakarak Değerlendirme
    Plana bakarak değerlendirmedir.
  2. Ortama Bakarak Değerlendirme
    Okulun, sınıfın ve yakın çevrenin şartlarına göre değerlendirme.
  3. Başarıya Bakarak Değerlendirme
    Notlara göre değerlendirmedir.
  4. Erişiye(Ulaşılan Nokta) Bakarak Değerlendirme
    Dikkat!!!Buradan soru gelebilir…
    Başta belirlenen hedefler ile sonradan ulaşılan hedefler arasındaki farka bakılır.
  5. Öğrenmeye Bakarak Değerlendirme
    Kalıcılığın derecesini ölçen değerlendirmedir.
  6. Ürüne Bakarak Değerlendirme
    En iyi değerlendirme şeklidir.Hem girdi, hem işlem, hem de çıktı değerlendirilir.
    Üsttekilerin hepsini kapsar.

Ek Olarak

Hedefe Dayalı Değerlendirme Modeli(Tyler)

Ülkemizde uzun yıllar kullanılmıştır.

Bu model yukarıdaki 4. numara olan Erişiye Dayalı değerlendirme yapar.Yani hedefleri hem girdide hem de çıktıda değerlendirerek yargıda bulunur.

Modelin en büyük eksiği işlem değerlendirmesi yapmamasıdır.

Programın Denenmesi, Değerlendirilmesi ve Geliştirilmesi

Merhaba…Şimdi hazırlanan programın hayata geçirilmeden denenmesi olan değerlendirme aşamasına göz atacağız.

Öncelikle hazırladığımız programın denenmesi için,

  • Deneyimli ve başarılı öğretmenlere(A sınıfı kalitede)
  • Ön koşul bilgi ve becerilere sahip öğrencilere(Hazırbulunuşluluğu tam, ön bilgisi kusursuz olan A kalitede)
  • Uygun öğrenme ortamlarına(Tüm araç gereçleri olan)

ihtiyaç vardır.

Burada dikkat etmemiz gereken bir husus ise programın denenmesi için seçilen plot okulların ülkenin tüm coğrafi yerleşim birimlerini yansıtmasıdır.Yani şehirden, kasabadan ve köyden plot okul seçeceksin…

Deneme Uygulaması İşlem Basamakları

Bu konuda sırayı bilmenizi öneriyorum.

  1. Deneme Uygulamasını Planlama
    Plan.
  2. Deneme Yapılacak Okulları ve Sınıfları Seç
    Bina seçimi.
  3. Okul Yöneticisi ve Öğretmenleri Seç
    Personel seçimi.
  4. Okul Yöneticisi ve Öğretmenlere Denenecek Program Tasarısını Tanıtmak
    Program tanıtımı.
  5. Hazırlanan Program Tasarısını ve Materyalleri İşe Koş
    Uygulama.
  6. Program Tasarısını Değerlendirme
    Değerlendirme

Bu işlem basamaklarını ben akılda tutabilmek için şöyle bir kurgulama yaptım.

  1. Namaz kılmaya karar verilir, “Plan
  2. Hangi camide kılınacağına karar verilir, “Bina Seçimi
  3. Cemaat toplanır, “Personel Seçimi
  4. Hocanın namazla ilgili cemaate vaazı verilir, “Program Tanıtımı
  5. Namaz kılınır, “Uygulama
  6. Allah kabul etsin denir, “Değerlendirme