Aylık arşivler: Mart 2015

Holland’ın Kişilik Kuramı

Holland’a göre meslek seçimi kişiliğin bir yansıması, bireyin çevre ile ilişkisinde benimsediği uyum yönteminin, bir meslek olarak ifade edilmesidir.

Kişilik TipiKişilik Tipinin Belirgin ÖzellikleriKişilik Tipine Uygun Mesleki Çevreler
Gerçekçi
(Realistik)
Sabırlı, pratik, maddeci, doğal, kas faaliyeti ve motor koordinasyonu gerektiren işlerde başarılı olan, açık havada çalışmaktan hoşlanan, nesneler, eşyalar, makineler ve hayvanlarla ilgili etkinliklerle ilgilenen kişilerdir.Otomobil tamirciliği, her çeşit araç teknisyenliği, mühendislik, ziraat işleri, veterinerlik, ormancılık, denizcilik, beden eğitimi öğretmenleri, sporcular örnek olarak gösterilebilir.
Araştırıcı
(Entellektüel)
Analitik düşünce yapısına sahip, rasyonel, eleştirel, titiz, sabırlı, yöntemci, içe dönük(popüler olmaktan hoşlanmayan), bilimsel faaliyetlerden hoşlanan kişilerdir.Biyolog, genetik bilimci, matematikçi, kimyager, fizikçi, araştırmacı, antropolog, akademisyen, bilim adamı örnek olarak gösterilebilir.
Sanatçı
(Artistik)
Heyecan ve coşkuları dengesiz, hayalci, fevri, karmaşık, sezgileri güçlü, bağımsız, duygusal, duyarlı ve etkileyici, estetik faaliyetlere ilgili, yaratıcı çalışmalarda başarılı kişilerdir.Yazar, ressam, aktör, tiyatrocu, müzisyen, dekoratör, heykeltıraş, mimar örnek olarak gösterilebilir.
SosyalYardımsever, sorumluluk sahibi, sosyal, iş birliğine yatkın, empati kurabilen, içten, sabırlı, nazik ve anlayışlı, başkalarına yardım etmeye istekli kişilerdir.Sosyal hizmetler uzmanı, psikolojik danışman, psikolog, halkla ilişkiler uzmanı, öğretmenler örnek olarak gösterilebilir.
GirişimciDışa dönük, enerjik, kendine güvenen, atılgan, fevri, ikna yeteneği yüksek, sabırsız, meraklı, maceracı, iyimser, sosyal, konuşkan kişilerdir.Satıcı, pazarlamacı, komisyoncu, politikacı, avukat, reklamcı, gazeteci örnek olarak gösterilebilir.
GelenekselDikkatli, titiz, itaatkar, tutarlı, esnek olmayan, düzenli, sabırlı, öz denetimli, vicdanlı, hayal gücünden yoksun, dengeli, kurallara bağlı, sistematik çalışmaktan hoşlanan kişilerdir.Veznedar, kütüphaneci, postacı, muhasebeci, finans elemanı, asker, polis, memur, hakim, savcı örnek olarak gösterilebilir.

Mesleki Danışma Kuramları – Super’ın Benlik Kuramı

Benlik;
Bireyin kendini algılama, değerlendirme biçimidir.Ben kimim sorusunun cevabıdır.

Mesleki gelişim yaşam boyu devam eder.

Super’ın kuramı, Benlik Kuramı ya da Öz Kuramı olarak da bilinir.Super’a göre meslek seçimi bireyin kendini algılama biçiminin, bir başka deyişle benlik algısının bir ifadesidir.Super’in Benlik Kuramı’nda mesleki gelişim şu evrelere ayrılarak incelenmiştir.

  1. Büyüme(Özdeşleşme) Evresi (14 Yaşa kadar)
    • Hayal Basamağı (4 – 10 Yaş)
    • İlgi Basamağı (11 – 12 Yaş)
    • Yetenek Basamağı (13 – 14 Yaş)
  2. Araştırma(Keşfetme) Evresi (14 – 24 Yaş)
    • Deneme Basamağı (14 – 18 Yaş)
    • Geçiş Basamağı (19 – 21 Yaş)
    • Sınama ve İzleme Basamağı (22 – 24 Yaş)
  3. Yerleşme Evresi (25 – 44 Yaş)
  4. Koruma, Devam Ettirme Evresi (45 – 64 Yaş)
  5. Çöküş Evresi (65 yaş ve sonrası)
    • Yavaşlama Basamağı (65 – 70 Yaş)
    • Tam Emeklilik Basamağı (71 Yaş ve sonrası)

Mesleki Danışma Kuramları – Gingzberg ve Arkadaşlarının Gelişim Kuramı

Gingzberg ve arkadaşları, meslek seçiminin bir anda gerçekleşen bir olay değil, çocukluktan yetişkinliğe kadar uzanan dönemi kapsayan bir gelişim süreci olduğunu ileri sürmektedir.Bu kuram mesleki gelişim sürecini 3 basamak halinde incelemektedir.

  1. Hayal(Fantezi Seçimler) Dönemi ( 5 ya da 7 – 11 Yaş)
    Gingzberg’e göre bu yaşlar arasında mesleki tercihlerde zevk ilkesi önemli rol oynar.Çocuklar bu dönemde hoşlandıkları meslekleri edinmek istediklerini söylerler.
  2. Geçici Seçimler(Deneme) Dönemi (11 – 17 Yaş)
    Geçici seçim döneminde seçimler geçici ve deneyseldir.Birey, kendi ilgi, kapasite ve değerlerinin farkına vardıkça ve dış gerçekleri algıladıkça düşünceleri değişmektedir.Bu dönem kendi içerisinde, İlgi, Yetenek, Değer ve Geçiş aşamalarına ayrılmaktadır.

    • İlgi Basamağı (11 – 12 Yaş)
    • Yetenek Basamağı (13 – 14 Yaş)
    • Değer Basamağı (15 – 16 Yaş)
    • Geçiş Basamağı (17 – 18 Yaş)
  3. Gerçekçi Seçimler Dönemi (17 – 23 Yaş)
    Seçimlerin netleştiği ve gerçeklik kazandığı evredir.Bu dönem kendi içerisinde Araştırma – Keşfetme, Billurlaşma ve Belirleme aşamalarına ayrılmaktadır.

    • Araştırma – Keşfetme Basamağı (17 – 19 Yaş)
    • Billurlaşma Basamağı (19 – 21 Yaş)
    • Belirleme Basamağı (21 – 23 Yaş)

Meslek seçimi bir gelişim sürecinin sonunda verilir.Meslek seçimi büyük oranda geriye dönülen süreçtir.

Ya dönem verir ya da yaş verir.

Mesleki Danışma Kuramları – Mesleki Gelişim Sürecinin Basamakları

İsaacson denen herife göre mesleki gelişim süreci 5 aşamadan oluşmaktadır.

  1. Uyanış ve Farkında Olma(5 – 12 Yaş)
    Meslek bilincinin oluşmaya başladığı dönemdir.Çocuk, bu dönemde çevresindeki insanların farklı uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin varlığını görmeye ve anlamaya başlar.
  2. Meslekleri Keşfetme ve Araştırma Evresi(12 – 15 Yaş)
    Psikomotor açıdan bir yetişkin becerisine sahip olma ve bilişsel açıdan soyut düşünmeye başlamasının bir sonucu olarak çocuk, mesleklerin ortak yönlerini, farklı niteliklerini araştırmaya, meslekler hakkında bilgi sahibi olmaya, meslekleri keşfetmeye başlar.Bu dönem ilköğretimin ikinci kademesini kapsamaktadır.
  3. Karar Verme(15 – 18 Yaş)
    Bu dönem, ortaöğretim yıllarını kapsamakta olup gencin meslekler hakkındaki algılarına dayanarak, meslekler hakkındaki bilgilerini değerlendirdiği ve geleceğe yönelik idealler oluşturduğu bir dönemdir.
  4. Hazırlık(18 – 23 Yaş)
    Üniversite dönemine denk gelmektedir.Bu dönemde birey, karar verdiği, seçtiği mesleğe yönelik hazırlıklar yapmaya başlar.
  5. İşe Yerleşme(23 Yaş ve sonrası)
    Bireyin iş dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı dönemdir.

Problem Alanlarına Göre Rehberlik

Eğitsel Rehberlik
Amacı : Öğrenmeyi öğretir.
Eğitsel rehberlik çalışmaları ile öğrencinin en temelde “öğrenmeyi öğrenmesi” ve “öğrenmeye karşı olumlu tutumlar kazanması” amaçlanmaktadır.Eğitsel rehberlik problem alanında yer alan konu ve problemler.

Okula ve eğitim ortamına uyum sağlama.Planlı ve programlı çalışabilme.
Verimli ders çalışma tekniklerinin kazandırılması.Yönergeleri ve talimatları izleyebilme.
Öğrencilerin öğrenme stillerinin belirlenmesi.Uygun ve gerçekçi eğitsel kararlar(okul seçimi, alan seçimi, ders seçimi vb.) verme.
Hızlı ve etkili okuma alışkanlığının kazanılması.Akademik anlamda öz güven kazanma.
Ders araç – gereçlerini etkili kullanma.Başarıyı engelleyen etmenleri azaltma ya da ortadan kaldırma.
Dikkatini toplayabilme ve motivasyonu arttırma.Öğrencinin ilgi, yetenek, eğitim ve özelliklerine uygun eğitsel ortamlar oluşturma.
Not tutma becerilerinin kazandırılması.Sınav sistemlerini tanıtma ve sınavlara hazırlanma.
Zamanı etkili kullanma ve boş zamanlarını verimli değerlendirme.Sınav kaygısı ile başa çıkabilme.
Çalışma ortamını düzenleme.

Yönlendirme

Bireyi kendine uygun eğitsel alanlara, okullara, seçmeli derslere, eğitsel kulüplere yönlendirmek eğitsel rehberliktir.

Üst Öğretim Kurumlarını Tanıtma

İlk öğretim kurumlarını, ortaöğretim kurumlarını kurum bazında, işleyiş bazında üniversiteleri tanıtmak eğitsel rehberliktir.

Başında veya kaynağında eğitsel bir ifade yer alıyorsa; uyum, kaygı ve kararsızlık eğitsel rehberliktir.(Sınav kaygısı, Sınav fobisi, Okul seçme, Alan seçme, Ders seçme)


Kişisel – Sosyal Rehberlik
Amacı : Yaşamda başarılı olmayı, yaşamayı öğretir.
Bireylerin kişisel – sosyal gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylelikle gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülen çalışmalar kişisel – sosyal rehberlik kapsamında değerlendirilmektedir.

Kapsamı en geniş problem alanıdır.

En fazla uzmanlık isteyen problem alanıdır.

Başında veya kaynağında kişisel – sosyal ifade yer alıyorsa; uyum, kaygı ve kararsızlık kişisel sosyal rehberlik olur.


Mesleki Rehberlik
Amacı : Çalışmayı, çalışma hayatında başarılı olmayı öğretir.
Bireyin meslek seçme süreci ve mesleki yaşantılar sürecinde karşılaştığı problemlerdir.

Başında veya kaynağında mesleki bir ifade yer alıyorsa; uyum, kaygı ve kararsızlık mesleki rehberlik olur.

Mesleki Rehberlik ve Yöneltme Süreci, Mesleki Rehberlik Alanında Önemli Kavramlar
Mesleki rehberlik çalışmaları ile bireyin kendisine uygun mesleği tercih etmesi ve mesleki yaşantı içerisinde kendisini geliştirmesi amaçlanmaktadır.Bu noktada yapılan yöneltme hizmetleri önemlidir.Mesleki rehberlik kapsamında yöneltme hizmetlerini kullanırken izlenmesi gereken bazı ilkeler söz konusudur.

  • Bireysel Sorumluluk İlkesi
    Herkes kendi yaşamının sorumluluğunu üstlenmek zorundadır.
  • Süreklilik İlkesi
    Bir ana bakarak bireyi değerlendir, süreci göze al.
  • Fırsat Eşitliği İlkesi
  • Bütünlük İlkesi

Mesleki rehberlik alanında bilinmesi gereken önemli bazı kavramlar bulunmaktadır.Bunlar; iş, meslek, mesleki danışmanlık, kariyer danışmanlığı, mesleki olgunluk, mesleki doyum, öz yeterlilik, öz düzenleme olarak ifade edilebilir.

Mesleki Rehberlikte Önemli Kavramlar

  • Mesleki Danışmanlık
    Meslek seçimi ve mesleki kararsızlık durumlarında kullanılan yardımdır.
  • Kariyer Danışmanlığı
    Bireyin meslekleri tanıması, isabetli seçimler yapabilmesi, mesleki alanda kendini geliştirebilmesi noktasında sürdürülen yardımlardır.Mesleki Danışmanlığa göre daha kapsamlıdır.Yani Mesleki Danışmanlığı içine alır.
  • Mesleki Olgunluk
    Bireyin içinde bulunduğu dönem itibariyle kendisinden beklenen mesleki gelişim görevlerini yerine getirip getirememesi durumudur.

Öğretim Kademelerine Göre Rehberlik

Okul Öncesinde Rehberlik
Okul öncesi dönem 0 – 6 yaş arasını kapsayan dönemdir.Bu dönemdeki gelişim görevlerinin çocuğun daha sonraki gelişim dönemlerine önemli etkileri bulunmakta ve bu dönemde çocuk ilk defa ailesinden ayrılıp eğitim ortamına dahil olduğu için bu dönem ayrı bir önem kazanmaktadır.Bu dönemde çocuğa kazandırılması gereken nitelikler ve bu dönemin özellikleri şu şekilde ifade edilebilir.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Kendini kabulOkula uyum ve ilköğretime hazırlanmaÇeşitli mesleklerin var olduğunu fark etme
Öz güven geliştirmeOkula yönelik temel becerileri kazanmaHer mesleğin önemli ve gerekli olduğunu bilme
Olumlu benlik algısı oluşturmaOkul kurallarını öğrenme ve kurallara uygun hareket edebilmeMeslek seçiminin bir süreç sonunda gerçekleştiğini öğrenme
SosyalleşmeMeslek seçiminde cinsiyet ayrımının olmadığını görme olarak ifade edilebilir.
Akranlarıyla aynı fiziksel mekanı paylaşabilme
Gerçek anlamda olmasa da teorik anlamda oyunu bilme
Öz bakım becerilerini kazanma
En yoğun verilen rehberlik türüdür.
  1. Bu kademedeki en yoğun verilen rehberlik türü Kişisel – Sosyal Rehberliktir.
  2. Doğrudan uygulamalar işe yaramıyor.Dolaylı hitap ediliyor.
  3. Bu kademede bireysel rehberlik, bireysel ve grupla psikolojik danışma yapmak zordur.
  4. Bu kademede aile ve öğretmen rehberliği(Hizmet Alanlarındaki Adı Müşavirliktir), grup rehberliği, oyun, gözlem, resim ve drama çocuğa ulaşmanın yollarıdır.
  5. Aile ile işbirliğinin en üst düzeyde kurulduğu kademedir.

İlkokul Kademesinde Rehberlik
İlkokul kademesi 6 – 10 yaş arasını kapsamaktadır.Bu dönemde çocuk okul yaşantısına başlamakta ve okul yaşantısına başlama ile beraber çocukta önemli değişiklikler gözlenmektedir.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Kendini tanımaOkula uyum ve ilköğretime hazırlanmaÇeşitli mesleklerin var olduğunu fark etme
Kendini kabulOkula yönelik temel becerileri kazanmaHer mesleğin önemli ve gerekli olduğunu bilme
Özgüven geliştirmeOkul kurallarını öğrenme ve kurallara uygun hareket edebilmeMeslek seçiminin bir süreç sonunda gerçekleştiğini öğrenme
SosyalleşmeEğitsel açıdan kritik dönemdir.Çocuğun başarıyı tatması ve akademik açıdan özgüven kazanması amaçlanır.Meslek seçiminde cinsiyet ayrımının olmadığını görme olarak ifade edilebilir.
Problem çözme ve karar verme becerileri kazanmaDaha yoğundur.
Akranlarıyla geçinmeyi ve birlikte hareket edebilmeyi öğrenme
Gerçek anlamda oyun oynamayı öğrenme
Ailesi ile ilişkilerini daha olumlu hale getirme
  1. Bu kademede en yoğun verilen rehberlik türü eğitsel rehberliktir.
  2. Bu kademede de aile ve öğretmen rehberliği, grup rehberliği, oyun, gözlem, resim ve drama çocuğa ulaşmanın yollarıdır.
  3. Bu kademede de bireysel rehberlik, bireysel ve grupla psikolojik danışma yapmak zordur.(Dolaylı uygulamalara daha fazla ağırlık verilir.)
  4. Bu kademede rehberlik hizmetlerinin merkezinde öğretmen vardır.

Ortaokul Kademesinde Rehberlik
Bu dönem, 10 – 13 yaş arası dönemi kapsamaktadır.Bu dönemde birey, çocukluktan ergenliğe geçmekte ve bu nedenle sunulan rehberlik hizmetlerinde önemli değişiklikler olmaktadır.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Ergenlik döneminin özelliklerini öğrenme.Çalışmayı öğrenme ve çalışma becerilerini geliştirmeMesleklerin özelliklerini araştırma ve keşfetme
Akranlarıyla daha olgun ilişkiler geliştirebilme.Geleceği için önemli olan sınavlara hazırlanmaYetenek, ilgi, başarı durumu gibi kişisel niteliklerini fark etme
SosyalleşmeSınava hazırlık sürecini yönetebilmeMesleklere ilişkin düşünceler geliştirme olarak ifade edilebilir.
Bedene iyi bakım alışkanlıklarını kazanma ve beden fonksiyonlarına karşı sağlıklı bir tutum geliştirmeKendisine uygun okul seçiminde bulunma olarak ifade edilebilir.
Geleceğe yönelik düşünme olarak ifade edilebilir.En yoğun verilen rehberlik türüdür.
  1. Bu kademede en yoğun verilen rehberlik türü eğitsel rehberliktir.
  2. Bu kademede bireysel rehberlik yapılabilir, ancak bireysel ve grupla psikolojik danışma hala tam anlamıyla yapılamaz.(Çünkü daha belli bir duygusal olgunluğa erişmemiş)
  3. İlk defa gerçekçi bir şekilde eğitsel ve mesleki bir yönlendirme yapılır.

Genel bir not!
İlköğretimde rehberliğin genel amacı bireyin kendisini tanımasını sağlamaktır.İlköğretim kademesinde bireyi tanıma ve müşavirlik çok kullanılır.


Ortaöğretimde Rehberlik
Bu dönem 14 – 18 yaş grubunu kapsamaktadır.Ortaöğretim kademesi ergenlik dönemi özelliklerinin ve sorunlarının daha yoğun görüldüğü dönemdir.Bu nedenle bu dönemde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ihtiyaç artmaktadır.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Hızlı değişen fiziksel özelliklerine olumlu tutum geliştirme.Çalışmayı alışkanlık haline getirme.Meslekleri yakından tanıma ve özelliklerini öğrenme
Duygusal özerkliğini kazanmaYetenek ve ilgilerine uygun eğitsel alan seçimi yapma.Kişisel niteliklerinin belirginleşmesi ve sahip olduğu nitelikleri tanıma
Her iki cins akranlarıyla olgun ilişkiler geliştirmeGeleceğine yön verecek sınavlara hazırlanmaSahip olduğu niteliklerle mesleklerin niteliklerini eşleştirerek kendisine uygun meslek tercihi yapma.
Kendisine uygun bir kimlik edinmeye çalışmaSınav sürecini yönetme olarak ifade edilebilir.Geleceğe yönelik hedeflerini belirleme olarak ifade edilebilir.
Erkeksi veya kadınsı sosyal role erişme olarak ifade edilebilir.En yoğun verilen rehberliktir.
Mesleki açıdan kritik dönemdir.
  1. Bu kademede en yoğun verilen rehberlik türü mesleki rehberliktir.
  2. Bu kademeden itibaren bireysel ve grupla psikolojik danışma yapılabilir.
  3. Akran Danışmanlığı
    Bu kademede Akran Danışmanlığı hizmeti ön plandadır.
    Öğrenciden öğrenciye bir programdır.Öğrencilerin birbirine destek olmasını, bağzı sorunları kendi aralarında çözebilmesini amaçlar.
    Akran Arabulucu
    Özellikle çatışma ve anlaşmazlık durumlarında kullanılır.
    Akran Eğitimi
    Öğrencilerin birbirlerini bilgilendirmesi, eğitmesi durumudur.
    Akran Süpervizörlüğü
    Bu hizmetleri yerine getirecek öğrencileri seçmek ve yetiştirmek işlevidir.Psikolojik danışman seçer.
    Akran Zorbalığı
    Sözel, duyuşsal, fiziksel, cinsel, siber

Yükseköğretimde Rehberlik
Bu dönem 18 yaş ve üstünü kapsamaktadır.Bu dönemde bireyler çoğunlukla ailelerinden ayrılmakta olduğundan bireysel sorunlar ön plana çıkmakta, bu sorunların çözümü ve bireylerin kendilerini geliştirmeleri için kişisel – sosyal rehberlik hizmetleri ağırlık kazanmaktadır.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Çevreye uyum sağlamaKendisini hedefine ulaştıracak çalışmaları yapmaTercih ettiği mesleği yakından tanıma
Kendine uygun bir sosyal gruba ait olmaAkademik anlamda kendini geliştirmeMesleğin çalışma alanları hakkında bilgi elde etme
Eş seçme, evliliğe ve aile kurmaya hazırlanmaYükseköğretim sonrası sınavlara hazırlanmaYükseköğretim sonrası çalışacağı alanları belirleme.
Toplumsal sorumluluklarını yerine getirmeMesleki yaşantısı için kendini geliştirme
Sanatsal, sportif ve kültürel ortamlar oluşturma
Burs, yurt, kredi konularında bilgiler edinme
Kişisel sorunlarıyla başa çıkabilmeyi öğrenme
En yoğun verilen rehberlik türüdür.
  1. Bu kademedeki en yoğun verilen rehberlik türü Kişisel – Sosyal Rehberliktir.
  2. Bireysel ve grupla psikolojik danışma en iyi ve en yoğun bu kademede verilir.
  3. Öğrenci kişilik hizmetlerininde en iyi ve en yoğun sunulduğu kademedir.

Öğretim kademelerinin tamamıyla alakalı genel not!!!
Bağzı kademelerde bağzı problem alanları ön plana çıksa da her kademede en önemli problem alanı kişisel – sosyal rehberliktir.Çünkü yaşamla ilgilidir.

Klasik(Geleneksel) Ölçme Değerlendirme Araçları

Bilgi Düzeyi
(Bloom Taksonomisi)
Hazırlama
Uygulama
Puanlama
Puanlama GüvenirliğiŞans BaşarısıGüvenirlik ve Geçerlik
(Soru Sayısı, Kapsam Geçerliliği ve Duyarlılığı gösterir.
Puanlama Güvenirliğine bakacaksın.Puanlama Güvenirliği Objektifliği hakkında bilgi verir.)
Özellikler
Yazılı YoklamalarÜst Düzey
Sentez – Değerlendirme hedef alanları ölçülür.
H -> Kolay
U -> Kolay
P -> Zor ve zaman alıcı.
Düşüktür.
Subjektif testtir.
En büyük dezavantajı budur.
Yoktur.
Şişirme ve blöf yeteneği vardır.
Güvenirlik ve Geçerlilik düşüktür.
Soru sayısı düşüktür.Bu yüzden Kapsam Geçerliliği ve Duyarlılık düşüktür.
Puanlama Güvenirliği düşüktür.
  • Puanlama Güvenirliği düşüklüğünü önlemek için ayrıntılı cevap anahtarı olmak zorunda.
  • Seçimlik ve ön koşulluk soru kullanmayacaksın.Yoksa Kapsam Geçerliliği dahada düşer ve puanların kıyaslanabilirliğini engellersin.
Sözlü YoklamalarÜst Düzey
Sentez – Değerlendirme
H, U ve P -> Zor ve zaman alıcı.Çünkü herkese eş güçlükte soru hazırlanması gerekiyor.Düşüktür.
Subjektiftir.
Yoktur.
Sözlü iletişim becerisi vardır.
Düşüktür.
Soru sayısı azdır.Buda Kapsam Geçerliliğini ve Duyarlılığı düşürür.
Puanlama Güvenirliği düşüktür.
  • İlköğretimin ilk kademesinde not verme amacıyla yapılması yasaklanmıştır.
Kısa Cevaplı – Boşluk DoldurmaAlt Düzey
Bilgi – Kavrama
H, U ve P -> Kolaydır.Yüksektir.
Yarı objektiftir.
Nispeten nesneldir.
Yoktur.
Ezber ve hatırlama yeteneği iyi olanlar başarılı olur.
En büyük dezavantajıdır.
Yüksektir.
Soru sayısı fazla olması Kapsam Geçerliliğini ve Duyarlılığı arttırır.Puanlama Güvenirliği yüksektir.
  • Bir cümlede en fazla iki boşluk bırakılmalı.
  • Başta ve sonda boşluk bırakılmamalı.
Doğru | YanlışAlt Düzey
Bilgi – Kavrama
H, U ve P -> Kolaydır.Yüksektir.
Objektiftir.
En yüksek olandır.

  • Düzeltme formülü kullanacaksın.
  • Açıklama istersin.
Yüksektir.
Güvenirliği ve Geçerliliği yüksek, sınav hazırlamak zordur.
  • Olumsuz soru kökü kullanmayacaksın.
  • Öğrenme eksikliği belirlenen(Formatif) değerlendirmede kullanılması önerilmez.
  • Bir öğretmen konuyu anlattıktan sonra ilke ve genellemeleri yoklayacaksa, önerme ya da yargıları yoklayacaksa, neden ve sonuç ilişkilerini yoklayacaksa kullanılır.
Eşleştirme TestiAlt Düzey
Bilgi – Kavrama
H, U ve P -> KolayYüksektir.
Objektiftir.
Vardır.

  • Düzeltme formülü kullanacaksın.
  • Cevaplar sorulardan fazla olmalıdır.
  • Sorular ve cevaplar tek boyutlu olmalıdır.
Yüksektir.
  • 5N – 1K -> Olgusal bilgileri yoklarız.
Çoktan Seçmeli Testi
(Bilişsel alanların sentez dışındaki diğer alanlarında ölçme yapmaya yarayan araçtır.)
Bilme – Kavrama – Uygulama – Analiz – Sentez – Değerlendirme

Daha çok Uygulama ve Analiz bazlı kullanılır.

Zorlarsak değerlendirme bile yaptırabilirsin.

Lakin Sentez yaptırılamaz.

H -> Zor ve uzmanlık gerektirir.

U ve P -> Kolay

Yüksektir.
Objektiftir.
Vardır.

  • Düzeltme formülü kullanacaksın.
  • Seçenek sayısını arttıracaksın.

Seçeneksiz sınavlarda şans başarısından bahsedemezsin.

En yüksek olandır.
  • Kalabalık gruplarda uygulanabilir.
  • Madde analizi yapılabilir.
  • Kritik ve önemli karar verilecekse çoktan seçmeli test kullanılmalıdır.
  • Soru kökünde ipucu olmayacak.
  • Bir soru diğerine cevap olmayacaktır.
  • Bir hikayeye en fazla 3 soru bağlanır, bağlanmalıdır.

Temel İşlevlerine Göre Rehberlik

Önleyici – Koruyucu Rehberlik
Çeşitli olumsuz durumlar ortaya çıkmadan, yaşanmadan ve bu durumların birey üzerinde oluşturacağı olumsuz sonuçlar görülmeden önlenmesine, engellenmesine yönelik rehberlik işlevidir.

Yaşanması muhtemel bir olumsuzluğu engellemeye, önlemeye yönelik rehberlik çalışmalarıdır.

Yarın bir problem yaşanmasın diye önleyici çalışma yapmaktır ya da kendini gösteren krizleri önlemek amacıyla yapılır.

Koruyucu tedbirler arttırmak, risk faktörünü arttırmaktır.

Üç Farklı Şekilde Gözlenir…

  1. Temel Önleme(Birincil)
    Sorun yok, problem yok.Önleme yapılır.En önemlisi budur.
  2. İkincil Önleme
    Sorun ortaya çıkmış, gözlemliyorum, ilerlemesini gelişmesini önlemek amacıyla yapılır.
  3. Üçüncül Önleme
    Sorun bayağı ilerlemiş ve son anda yaptığın müdahaledir.

Sen soruda, sorun varsa eğer “Önleyici – Koruyucu Rehberliği” şıklardan eleyeceksin…

Kriz Yönelimli Rehberlik
Kriz yönelimli rehberlik işlevi; problemin öncesi veya sonrası ile değil, problem anı ile ilgilenmektedir.Bu işlev, bireyin yaşamını önemli ölçüde etkileyen çeşitli problemler ortaya çıktığında, problemin etkisini azaltmak, durumu normalleştirmek için yapılan rehberlik çalışmalarını içermektedir.

Hayat normale dönene kadar yapılanlara krize müdahale denir.

Kriz içeren bir durumla karşılaşıldığında duruma en kısa sürede müdahale edecek, krizin etkilerini hafifletmeye, durumu normalleştirmeye yönelik girişimlerdir.

Birdenbire ortaya çıkan, görmezden gelinemeyeceği, acil müdahale gerektiren, travmatik müdahaleye gereksinim olan şeylere kriz denir.Yaşamı önemli ölçüde etkiler.

Olayların üzerinden çok fazla zaman geçmemişse yapılan ilk müdahale krize müdahaledir.

Çare Bulucu, İyiliştirici Rehberlik
Rehberliğin bu işlevi; süregelen bir problem durumunun düzeltilmeye çalışılması, tanımlanabilir problemlerin kalıcı bir biçimde giderilmesi, bireylerin çeşitli yetersizliklerinin giderilmesi ile ilgilidir.

Anlık müdahale(Kriz) değildir.Kalıcı çözümdür.

Tanımlanabilir, tanısı konulabilir problemlerin kalıcı bir biçimde çözümü, bireyin yetersizliklerinin giderilmesi, süre gelen problemlerin iyileştirilmesidir.

  • Kekemelik
  • Ailevi Sorunlar
  • Depresyon

Tanımlanmış sorunlardır.Çözmeye çalışmak Çare Bulucu rehberlik kapsamındadır.

Uyum Sağlayıcı Rehberlik
Öğrencilerin okula, çevrelerine, yaşamlarında ortaya çıkan yeni ve farklı durumlara uyumlarını kolaylaştırmak amacıyla yapılan çalışmalar bu işlev kapsamında değerlendirilmektedir.Bireylerin uyum durumlarını kolaylaştırmaya yönelik “oryantasyon” ve “psikolojik danışma” hizmetleri, rehberliğin bu işlevi kapsamında yararlanılan hizmet alanlarının başında gelmektedir.

Bireyin yaşamında karşılaştığı yeni durumlara alışabilmesi, uyum sağlayabilmesi amacıyla yapılan yardımlar ile bireyin yaşama etkin uyumunu zorlaştıran, bir takım sorunlara yönelik düzenlenen psikolojik yardımlardır.

Bir sorun varsa, çözümü mümkün değilse, onunla ya da onsuz yaşamak(olumlu ya da olumsuz) yaşamaktır.

Yöneltici Rehberlik
Bireyin kendisine uygun meslekleri, eğitsel alanları, okulları, eğitsel kulüpleri, seçmeli dersleri, sosyal etkinlikleri tercih edebilmesine yardımcı çalışmaları içeren rehberlik işlevidir.

Yöneltme Yerleştirme ve hizmetinin işleve dönüşmüş halidir.

Eğitsel kulüplere, sosyal kulüplere, mesleki alanlara yönlendirmek Yöneltici Rehberliktir.

Geliştirici Rehberlik
Bireyin içinde bulunduğu gelişim dönemine özgü gelişim görevlerini daha rahat başarabilmesi için bireye sunulan etkinlikleri içeren rehberlik işlevidir.

Gelişimsel modelin işleve dönüşmüş halidir.

Bireyin gelişimsel ihtiyaç ve görevlerine göre rehberlik yapılmasıdır.

Döneme göre rehberlik yapmaktır.

Ayarlayıcı Rehberlik
Öğrencilerin bireysel farklılıklarını, ilgilerini, ihtiyaçlarını, beklentilerini, problemlerini gözeten, daha nitelikli ve öğrenciye uygun eğitim programları hazırlanmasını sağlamak ve bu konuda eğitim programcılarına yardımcı olmakla ilgilenen rehberlik işlevidir.

Yapmış olduğumuz uygulamaların, planların, programların öğrencilere göre olmasını sağlamak.Sürecin başında planla programlamayla(anahtar sözcük) alakalı iş yapar.

Eğitim programlarının, rehberlik programlarının öğrenciye göre, öğrenciye uygun olmasını sağlamak veya bu yönde programın hazırlayıcılarına, uygulayıcılarına yardımcı olmaktır.

Süreci planlamaktır, programlarsın, öğrenciye göre olmasını sağlarsın, programı hazırlayıcı ve uygulayıcılarına yardımcı olursun…

Tamamlayıcı Rehberlik
Eğitim – öğretim faaliyetlerinin daha nitelikli hale gelmesini sağlamaya yönelik rehberlik çalışmaları, öğretmenlere ve yöneticilere yönelik ortak bir anlayış kazandırmaya yönelik uygulamalar, eğitim görevlilerinin rehberlik anlayışı ile donatılarak eğitim – öğretim sistemindeki bazı eksikliklerin giderilmesi bu işlev kapsamında değerlendirilmektedir.

İşleyen bir süreci vardır.Bu sürecin daha iyi işlemesi, daha kaliteli olmasına yönelik süreci desteklemeye, akademik başarıyı arttırmaya yönelik yapılan işlemlere Tamamlayıcı Rehberlik denir.

Süreci destekleyen, verimi arttıran yardımcı uygulamalardır.Süreci daha iyi işletirsin, verimi arttırırsın.

Ayarlayıcı ve Tamamlayıcı isimli bu iki Rehberlik türlerinde Müşavirlik yapıyoruz.

Kurumlarına Göre Rehberlik

Eğitim Alanında
Rehberlik hizmetlerine daha çok eğitim alanında ihtiyaç duyulmakta olup, ülkemizde rehberlik hizmetleri okul öncesinden başlayarak örgün ve yaygın eğitim kurumlarında verilmektedir.
Sağlık Alanında
Sağlıkla ilgili koruyucu temel bilgilerin sunulmasının yanında sağlık kurumlarının psikiyatri bölümlerinde ve ruh sağlığı merkezlerinde ihtiyaç duyan bireylere psikolojik destek verilmesi amacıyla rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri sağlık kurumlarında verilmektedir.
Sosyal Yardım Alanında
Ülkemizde çocuk esirgeme kurumları, sosyal yardımlaşma ve dayanışma kurumları, huzur evleri ve diğer sosyal yardım kurumlarında bireylerin yetişmesi, ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla rehberlik hizmeti verilmektedir.
Sanayi/Endüstri Alanında
Endüstri kurumlarında verilen rehberlik hizmetleri sayesinde uygun eleman yetiştirme, eleman seçme, yönlendirme, verimi arttırma, kariyer gelişimi gibi konularda yardımlar sunulmaktadır.
Güvenlik Alanında
Emniyet teşkilatı, silahlı kuvvetler gibi güvenlik alanında hizmet veren kurumlarda da rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinden yararlanılmakta olup, aynı zamanda bu kurumlara personel yetiştiren okullarda eğitsel, mesleki ve kişisel – sosyal rehberlik problem alanları kapsamında çeşitli hizmetler öğrencilere sunulmaktadır.