Lozan’da çözülemeyen bu konu 1924’te İngiltere ile yapılan Haliç Konferansı‘nda da çözülemedi.
Konu Milletler Cemiyetine götürüldü.
Milletler Cemiyet’in de Musul, İngiltere mandası altındaki Irak’a verilecek dendi.Bu olay üzerine bizde savaş hazırlığı yaptık.Lakin Nasturi ve Şeyh Sait isyanlarından dolayı Musul’a harekat düzenleyemedik.
1926 yılında İngiltere ile Ankara Antlaşması imzaladık.Bu antlaşmayla Musul’u Irak’a bıraktık.
Musul’u alamamızın sebebi Nasturu ve Şeyh Sait isyanlarının çıkmasıdır.
Türkiye’nin ilk dış politika zaferi Yabancı Okullar Konusunda Taviz Vermemesidir.
Dış Borçlar
1929 Dünya Ekonomik Krizi sonrası Türkiye Hoover Moratoryum‘undan yararlanarak Fransa ile tekrar masaya oturmuştur.
Borçlar Lozan’da Frankolarak ödenecekken, burada Liraüzerinden ödemeye karar verilmiştir.
1954’te borcun ana parası, 1984’te borcun faizi ödendi.
Nüfus Mübadelesi
Yunanistan Başbakanı Elettinos Türkiye’ye gelerek bu sorunu çözdü.
Milletler cemiyetine giden diğer konudur.
Adana – Mersin Demiryollarının Millileştirilmesi Sorunu
Fransa’nın elindeki bu demiryolları satın alınmıştır.
Milletler Cemiyeti
Türkiye Milletler cemiyetine İspanya aracılığıyla davet edilip üye olmuştur.
Türkiye Milletler Cemiyeti’ne 1932 – 1939 arası İspanya aracılığıyla davet edilmiş ve üye olmuştur.
Milletler Cemiyeti’nin Türkiye’yi davet etmesi dünyada böyle bir kuruluş için ilktir.
1934 Balkan Antantı
Arnavutluk ve Bulgaristan katılmadı.
1933 senesinde Türkiye ile Yunanistan Samimi Antlaşması(Dostluk Antlaşması) imzaladı.
Bu samimiyetin bokunu çıkartıp Yugoslavya ve Romanya arasında Balkan Antantı kuruldu.Türkiye’de bu antanta girerek batı sınırlarını güvence altına aldı.
Bu antanta girmemizin sebebi balkanları tehdit eden İtalya ve Almanya’dır.
Balkan Antantı boğazların bize geri verilmesinde etkin bir rol oynayacaktır.Bu rolü Montrö Boğazlar Sözleşmesinde oynayacaktır.(Komisyonun kaldırılıp bize verilmesinde oynayacaktır.)
1936 Montrö Boğazlar Konferansında boğazların Türkiye’ye verilmesi için çabalayan kuruluş hangisidir? Cevap = 1934 Balkan Antantı (1936 yılında ise Montrö Boğazlar Sözleşmesi yapıldı.)
1936’da iki gelişme var;
Almanya’nın Fransa’ya ait Ren Bölgesi‘ni işgal etmesi.
İtalya’nın Habeşistan‘ı işgal etmesi.
1936’da Almanya’nın Fransa’da ki Ren Bölgesini işgal etmesi üzerine savaş kapıda olduğu için Fransa’nın askere ihtiyacı olacak.Askerleride 1921 yılından beri elinde tuttuğu Hatay’dadır.
Bunun üzerine Fransa Hatay’dan askerlerini çekip Hatay’da ki mandaterliğini kaldıracaktır ve boğazlardaki ordusunu çekecektir.
Diğer devletlerde boğazlardaki ordularını çekecektir.
1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi
Boğazlardan ordularını çeken gavurların yaptıkları bu işten sonra boğazlar savunmasız kaldı.
Almanya(Hitler) boğazları almak istese alır.O derece savunmasız anlayacağınız.
Bunun üzerine Türkiye Milletler Cemiyeti’ne nota gönderdi ve İsviçre’nin Montrö Kentinde bu sözleşme yapıldı.
Sözleşme neticesinde,
Boğazlar bize verildi.
Komisyon kaldırıldı.
Boğazın her iki yakasında Türk askeri bulunması kararlaştırıldı.
Boğazları Türkiye’nin alabilmesi için Balkan Antantı üyeleri ve Sovyer Rusya destek verdi.
1936 Akdeniz Paktı
İtalya’nın yayılmacı politikasına karşı 1936 Akdeniz Paktı kuruldu.
Türkiye üyedir.
1936 Akdeniz Paktı hangi devletin yayılmacı politikasına karşı kurulmuştur? Cevap = İtalya
1937 Sadabad Paktı
İran’da imzalanmıştır.
Türkiye – İran – Irak ve Afganistan arasında kuruldu.
Sadabad Paktı 1980-88 İran – Irak Savaşıyla önemini yitirmiştir.
Suriye Irak ile olan sınır ve Türkiye’yle olan Hatay sorunları sebebiyle pakta giriş yapmadı.
Hatay’ın Anavatana Katılması
1936 – 39 yılları arasında Türk dış politikasının en önemli konu başlığı? Cevap = Hatay
Hatay sorunu 1936’da başladı.
1936’da Suriye’den askerlerini çeken Fransa Hatay’ı Suriye’ye bıraktı.
Türkiye buna itiraz etti ve bu konuyu Milletler Cemiyeti’ne götürdü.
Cemiyet Sandler adında bir herifi bölgeye gönderdi ve Arap – Türk nüfus oranına bakıldı.Sandler yaptığı araştırmada Hatay’da ki Türk nüfusunun Arap ve Kürt nüfusundan fazla olduğunu belirten Sandler Raporu‘nu yayınladı.
Bu rapor Fransa tarafından kabul görmedi.
1938’de Hatay Bağımsız Cumhuriyeti kuruldu.
Hatay Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkan’ı Tayfur Sökmen‘dir.
Hatay Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı Abdulrahman Melek‘tir.
Mustafa Kemal, Hatay Cumhuriyeti’ni görmüştür.Ama Hatay’ın anavatana katıldığını göremedi.
Hatay 1939’da İsmet İnönü döneminde Hatay Meclisinin aldığı kararla anavatana katılmıştır.
1936 – 39 yılları arasında Hatay için Mustafa Kemal Afet İnan’la mektuplaşmıştır.
Milletler Cemiyetine Giden Konular
Musul Meselesi
Nüfus Mübadelesi
Hatay’ın Anavatana Katılması
Boğazlar
Bozkurt Lotus Olayı
Cumhuriyet Hak Partisi’nin ekonomideki düşüncesini oluşturan ilke? Devletçilik
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın ekonomide düşündüğü sistem? Liberalizm
Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın ekonomide düşündüğü sistem? Liberalizm
Laiklik ilkesini kötüye kullandığı için kapatılan parti? Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasına neden olan gelişme? Şeyh Sait İsyanına Destek Vermesi
Cumhuriyet rejimini değiştirmeye yönelik çıkan ilk isyan? Şeyh Sait
Musul hangi isyanla elimizden çıktı? Nasturu – Şeyh Sait
Nasturu İsyanı ve Şeyh Sait isyanı nerede çıktı? Nasturi -> Hakkari Şeyh Sait -> Diyarbakır
Musul’un hangi antlaşmayla bize ait olmaduğu anlaşıldı? 1926 Ankara Antlaşması
Musul meselesini Lozan’dan sonra çözmek için hangi konferans toplandı? Haliç Konferansı
Haliç Konferansı’nda bizi temsil eden kim? Ali Fethi Okyar
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucusu? Kazım Karabekir
Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurucusu kim? Ali Fethi Okyar
Kadınlara ilk defa siyasal hak verilmesini talep eden parti? Serbest Cumhuriyet Partisi
Serbest Cumhuriyet Fırkası hangi olaydan sonra kapandı? Ali Fethi Okyar kendi kapattı
Müslümanların mezarlarının Bulgaristan’da tahrip edilmesinin adı? Razgard Olayı
Belçikalı müdürüyle Türkçe konuştuğu için işten çıkarılan kim? Naci Bey | Wagon – Li olayı
Dış borçlar Lozan’da kararlaştırılmasına rağmen neden daha sonra gündeme geldi? 1929 Dünya Ekonomik Krizi
İlk defa Türkçe ezan hangi camiden hoparlörden okundu? Fatih Camii | Hafız Rıfat Bey
Türkiye’nin ilk dış politik zaferi? Yabancı okullarda taviz vermemesi
Dış borcu ödemek için hangi genelgeden yararlandık? Hoover Moratoryum’u
Milletler Cemiyeti’ne hangi konular gitmiştir? Musul Meselesi | Nüfus Mübadelesi | Bozkurt Lotus Olayı
Bozkurt Lotus olayını Lahey Adalet Divanı’nda bizim avukatımız kim? Mahmut Esat Bey(Mahmut Esat Bozkurt)
Türkiye batı sınırlarını korumak amacıyla hangi antanta üye oldu? Balkan Antantı
Sadabad Paktı hangi ülkenin sınırları içerisinde imzalandı? İran
Sadabad Paktı üyeleri? Türkiye | Irak | İran | Afkanistan
Sadabad Paktı hangi olay sonrasında sona eriyor? 1980 – 88 İran – Irak Savaşı
Balkan Paktına Bulgaristan’ın katılamama sebebi? Ege’ye inmek
Balkan Paktına Arnavutluğun katılmama sebebi? İtalya Etkisi
1936 – 39 yılları arasında Milletler Cemiyeti’ne götürdüğümüz bir sorun olan Hatay meselesinde Birleşmiş Milletlerden atanan temsilci? Sandler
Türkiye’yi Milletler Cemiyetine davet eden ülke hangisidir? İspanya
Samimi Antlaşması’nı hangi devletler imzaladı? Türkiye – Yunanistan
Balkan Antantına katılan devletler? Türkiye – Yunanistan – Yugoslavya – Romanya
1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesinin imzalanırken boğazların bize verilmesi hakkında görüş bildiren kuruluş hangisidir? Balkan Antantı
1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesinde boğazların Türkiye’ye verilmesi için hangi devletler destek verdi? Sovyer Rusya | Balkan Antantı Üyeleri
1936 – 39 Hatay sorununda 1938’de kurulmuş olan Hatay Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı kimdir? Tayfur Sökmen
1936 Montrö Boğazlar sözleşmesinin imzalanmasında hangi iki devletin yayılmacı politikası etkilidir? İtalya – Almanya
Lozan’da ki ilk mesele nedir? Cevap = Patrikhane(Bu mesele çözülmüştür.)
Lozanda Alınan Kararlar
Sınırlar
Yunanistan ile yapılan Mudanya Antlaşması
Bulgaristan ile yapılan 2. Balkan Savaşları’nda ki İstanbul Antlaşması esas alınmıştır.
Güney sınırında ise Fransa ile yapılan Ankara Antlaşması esas alınmıştır.
Doğu sınırında ise Sovyet Rusya ile yapılan Kars Antlaşması esas alınmıştır.
Irak(Musul) sınırı gündeme gelmesine rağmen çözülemedi.
Lozan’da gündeme gelmesine rağmen çözülemeyen Irak(Musul) sınırıdır.
Kapitülasyonlar
Kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı.Duyun-u Umumiye idaresinin Türkiye’de ki görevi sona erdi.
Patrikhane
Patrikhane; tüm ısrarlarımıza rağmen İstanbul’dan dışarı çıkaramadık.İki taraf arasında görüşülüp karara bağlanan ve katipler tarafından yazıya geçirilen ilk konudur.
Yabancı Okullar
Türkiye’nin çıkaracağı kanunlara uyulması şartı getirildi.(İran’ın da okulu vardır.)
Ermeni iddiaları tamamen reddedildi.
İstanbul’un 45 gün sonra boşaltılmasına karar verildi.
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra en uzun süre işgalde kalan Türk toprağı İstanbul’dur.
Ege Adaları
Bozcaada, Gökçeada Türkiye’ye,
Kıbrıs İngiltere
Diğer ege adaları Yunanistan’a(Türkiye’ye yakın adaların silahsızlandırılması şartıyla)
Dış Borçlar
Osmanlı’dan kalan dış borçlar yüz ölçümü dikkate alınarak Osmanlı’dan ayrılan devletlere bölüştürülmüştür.
Türkiye borçları Frankve Liracinsinden ödemek istemiştir.
Osmanlı devletinden kalan dış borçları Lozan’da ödeme kararı alan Türkiye bu borçların tutarlarını, taksitlerini ve vadelerini Duyun-u Umumiye kuruluşu ile ödemiştir.
Dış borçları ödeme kararı Sovyer Rusya’yı rahatsız etti.Örnek teşkil ediyor.
Nüfus Mübadelesi
Batı Trakya Türkleri ile İstanbul Rumları hariç kalan Rum ve Türkler’in yer değiştirmesine karar verilmiştir.
Boğazlar
Boğazlarda bir komisyonun boğazları yönetmesine devam edilmesi kararı alınmıştır.Bu komisyonun başkanının Türk olması kararlaştırılmıştır.
Azınlıklar
Hepsi Türk vatandaşı sayıldı.
Savaş Tazminatı
Karaağaç ve Bosna Köyünün Türkiye’ye verilmesi kararlaştırıldı.
Lozan’ın Önemi
100 yıllık antlaşmadır.
1. TBMM zamanında görüşmelere başlanmış, 2. TBMM zamanında onaylanmıştır.
Lozan’dan Sonra Gündeme Gelen Konular
Irak Sınırı
Güney Sırını
Yabancı Okullar
Boğazlar
Nüfus Mübadelesi
Dış Borçlar
Patrikhane
Lozan’da Aleyhimize Çözüldü
Güney Sınırı(Hatay)
Doğu Sınırı(Batum)
Adalar
Patrikhane
Boğazlar
Sakarya Meydan Muharebesi’nin diğer isminin Subaylar Savaşı olmasının temel sebebi nedir? Subayların Şehit Olması
Mustafa Kemal’e Gazi ve Mareşallik ünvanları hangi savaşta verildi? Sakarya Meydan Muharebesi
Fevzi Çakmak’a Mareşallik hangi savaşta verildi? Başkomutanlık – Büyük Taarruz
Büyük Taarruzda ilk kurtarılan il? Afyon
Son kurtarılan il? Bursa
Rusya’nın içindeki hangi Cumhuriyet’in Cumhurbaşkanı bize yardımda bulundu? Buhara Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Osman Bey
Ukrayna ile Dostluk Antlaşması hangi savaştan sonradır? Sakarya Savaşı
İngiltere ile Esir Mübadelesi Antlaşmasını yapmamız hangi savaştan sonra? Sakarya Meydan Muharebesi
Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlandığını gösteren ilk diplomatik ve siyasi belge? Mudanya Ateşkes Antlaşması
Lozan Barış Görüşmelerinde çözülemeyen tek konu? Irak(Musul) Sınırı
Osmanlı devleti kalan dış borçları Türkiye tarafından ödeneceğini kabul edildiği zaman hangi devlet tarafından emsal teşkil edileceği için rahatsız etti? Rusya
Patrikhane Lozan’da aleyhimize mi? Aleyhimize
Boğazlar? Aleyhimize
Yabancı okullar? Aleyhimize
Irak(Musul) sınırı tekrar gündeme geldi mi? Evet
Yabancı okullar hangi yasadan dolayı gündeme geldi? Tevhid-i Tedrisat
Patrikhane çıkardığımız hangi kanundan dolayı birdaha gündeme geldi? Medeni Kanun
Bu yazımızda Program Geliştirme dersinin Türk Eğitim Sistemi konusuna giriş yapacağız.Öncelikle belirli yasaları gözden geçirdikten sonra mühim olan bir kaç Türk Milli Eğitiminin Temel İlkelerine değinerek yazımızı nihayetlendireceğiz. Okumaya devam et →