Kamu Hakları

• Kişisel Kamu Hakları
  Devletin kafasına göre karışamayacağı haklardır.
• Sosyal ve Ekonomik Haklar
  Eğitim hakkı, sağlık, öğretim hakkı
• Siyasal Kamu Hakları

Özel Haklar

İçeriklerine Göre Haklar

• Mutlak Haklar
  Sahibine maddi ve maddi olmayan bütün mallar ya da kişiler üzerinde en geniş yetkiler veren ve herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.

  Örn;
  Ev sahiplerinin ev üstündeki mülkiyet hakkı, kişinin sağlığı, şeref ve haysiyeti, ismi ve itibarı, sırları, kendi şahsı üzerindeki mutlak haklarıdır.

• Nisbi Haklar
  Herkese karşı değil, ancak belli bir kişiye veya kişilere karşı ileri sürülebilen haklardır.

  Örn;
  Alacak hakkı.

Konularına Göre Haklar

• Malvarlığı Hakları
  Kişinin para ile ölçülebilen hak ve borçlarının tümüne malvarlığı(mamelek) denir.

  Örn;
  Telif hakkı, mülkiyet hakkı

• Kişilik Hakları
  Para ile ölçülemeyen, paraya çevrilemeyen sadece manen değeri olan haklardır.

  Örn;
  İtibar, onur, haysiyet ve velayet

Kullanımına Göre Haklar

• Devredilebilen Haklar
  Çeşitli hukuki yollar ile bir başkasına bırakılabilen haklardır.

  Örn;
  Mülkiyet hakkı, alacak hakkı

• Devredilemeyen Haklar
  Kişiye sıkı sıkıya bağlı olan kişiden bir başkasına bırakılmayan haklardır.

  Örn;
  Evlilik hakkı, bafaka hakkı, intifa hakkı

Amaçlarına Göre Haklar

• Alelade Haklar
  Kullanılmalarıyla yeni bir hukuki durum meydana getirmeyen haklardır.

  Örn;
  Velayet hakkını kullanan annenin çocuğuna nasihatları

• İnşai Hakları
  Hak sahibine tek taraflı olarak yeni bir hukuki durum yaratmak veya mevcut bir hukuki durumu ortaya çıkarmak, değiştirmek veya tamamen ortadan kaldırmak yetkisini veren haklardır.Bu haklar tanımdan da anlaşılabileceği gibi üçe ayrılır.
  • Kurucu Yenilik Doğuran Haklar
    Bu hakkın kullanılması ile yeni bir hukuki durum yaratılır.

    Örn;
    Evlilik.

  • Bozucu Yenilik Doğuran Haklar
    Bu haklar ile hak ortadan kaldırılır veya bir hukuki ilişkiye son verilir.

    Örn;
    İade etme.
    Boşanma.

  • Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar
    Bu hakların kullanılması ile bir hak veya hukuki ilişki değişikliğe uğrar.

    Örn;
    Bir malın değiştirilmesi.

Hakların Kazanılması

• Aslen Kazanma
  Bir kimsenin o zamana kadar hiç kimseye ait olmayan bir hakkı kendi fiiliyle elde etmesidir.
  • Denizden balık tutmak
  • Kırlardan çiçek toplanması
  • Ormanda tavşan avlanması
• Devren Kazanma
  Daha önce başkasına ait olan hakkının çeşitli hukuki yollar ile bir başkasına intikal etmesidir.
  • Balıkçıdan balığın satın alınmasıdır.

Hakları Doğuran Olgular

• Hukuki Olay
  Kişinin iradesi dışında gerçekleşir.

  Anahtar sözcük=İrade dışı

  Örn;
  Doğum, ölüm

• Hukuki Fiil
  İnsan iradesiyle gerçekleşen ve hukuki sonuç doğuran insan davranışlarıdır.

  Anahtar sözcük=İrade var

  Örn;
  İkamet tesis etmek

• Hukuki İşlem
  Kişinin irade beyanını açıklaması ile gerçekleşen şeydir.

  Anahtar sözcük=İrade beyanı

  Örn;
  Her türlü sözleşme

  Ali, Ayşe’yi silah çekip öldürüyor.
  Ali’nin silah çekmesi Hukuki Fiil iken, Ayşe’nin ölmesi Hukuki Olay’dır.

Hakların Kazanılmasında Geçerli İlke

Bir hakkın kazanılmasına engel olan bir eksikliğin bilinmemesi durumuna iyi niyet denir.Hakların kazanılmasında geçerli olan ilke subjektif iyi niyettir.

Yani iyi niyet hakkın kazanılmasını sağlar.İyi niyet, bir hakkın geçerli surette kazanılmasını önleyen herhangi bir hususun, hakkı kazanacak olan kişi tarafından bilinmemesi veya gerekli dikkat ve özeni göstermiş olsa bile bilemeyecek olması demektir.

Örn;
Çalıntı bir telefonu bilmeden almak.(İyi niyet)

Hakların Kullanılması ve Borçların Yerine Getirilmesinde Geçerli İlke

Hakların kullanılmasında, borçların yerine getirilmesinde temel ilke dürüstlük(objektif iyi niyet) kuralıdır.

Dürüstlük kuralı, bir kimseden beklenen namuslu, dürüst bir insan davranışını ifade eder.

Bir kişi başkasının manzarasını kapatacak şekilde ve mülkiyeti koruma amacının dışına çıkarak, arsasının etrafını yüksek duvarla çevirmemelidir.

Örn;
Resmi evli bir adam ikinci resmi evliliği yaparsa ikincisi mutlak butlan olur.Ama ilk evlilik biterse hukuken uygun olur.

Hakların kazanılmasında geçerli olan ilke nedir?
Subjektif İyi Niyet

Hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesinde geçerli olan ilke nedir?
Objektif İyi Niyet | Dürüstlük Kuralı

Ahde Vefa İlkesi

Verilen söze sadık kalmadır.

Hakların Korunması

Hakkın Kişinin Kendi Eliyle Korunması

• Meşru Müdafaa
  Kişinin kendisinin ya da başkasının canına, malına, namusuna yönelmiş saldırıyı orantılı güç kullanarak defetmesidir.İlla bize değil, bir başkasına da olur.Suç üstü hal olması lazım.Zarardan dolayı tazminat ödenmez.
• Zaruret Hali
  Kişinin kendisini veya başkasını bilerek sebebiyet vermediği zarardan ya da derhal ortaya çıkabilecek tehlikeden kurtarmak için başkasının malına zarar vermesidir.Zararı ödemekle hükümlüdür.
• Kuvvet Kullanma
  Devlet müdahalesinin zamanında yetişmediği durumlarda kişinin hakkını korumak için kuvvet kullanmasıdır.

Hakların Devlet Eliyle Korunması

• Talep Hakkı
  Hak sahibi hakkını karşısındaki kişiden yetkili organ aracılığıyla talep eder.
• Dava Hakkı
  Mahkemelerde davalı davacı sıfatıyla hakkın korunmasıdır.

Kişiliği Dışa Karşı Koruyan Davalar

• Tespit Davası
  Saldırı sona erdiğinde bile etkisi sürüyorsa saldırının hukuka ayrılığının tespit edilmesi için dava açılır.
• Önleme Davası
  saldırı mevut değil ancak çok yakın bir zamanda gerçekleşmesi bekleniyorsa önleme davası açılır.
• Saldırıya Son Verilmesi(Men) Davası
  Kişilik haklarına karşı hukuka aykırı bir saldırının gerçekleşmesi ve halen devam etmesi durumunda açılabilecek davadır.
• Tazminat Davası
  Haksız bir saldırı dolayısıyla uğranılan zararın, zarar veren tarafından giderilmesini sağlamak amacıyla açılan davadır.Maddi ve manevi tazminat davası olarak ikiye ayrılır.

Görgü Kuralları

Belirli bir olay karşısında nasıl davranmam gerektiğini söyler.

Hukuk Kuralları

Devlet tarafından desteklenen ve uyulması zorunlu olan kurallardır.

• Hukuk kurallarını diğer sosyal düzen kurallarından ayıran en temel özelliği maddi yaptırımlara sahip olmasıdır.
• Hukuk kurallarının yazılı olması onu diğer sosyal düzen kurallarından ayırmaz!
• Emir ve yasak içermesi de diğer düzen kurallarından ayırmıyor.
• Sadece maddi nitelikli tepki verir ve ayrıldığı nokta hukuk devlet tarafından desteklenmektedir.

Hukuk kuralları;

• Toplumda barışı sağlar
• Toplumda hukuksal güvenliği sağlar
• Toplumda adaleti sağlar.
• Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verme görevini yerine getirir.

Din, Ahlak, Görgü Kuralları

• Manevi yaptırımlıdır.
• Manevi yaptırım toplum tarafından uygulanır.