Merhaba sevgili dostlarım.Bu yazımızda Gelişim Psikolojisi dersine giriş yapacağız.Program Geliştirme dersini bitirmeden Gelişim Psikolojisine neden giriş yapıyor diye sorabilirsiniz.Lakin ben belirli dersleri paralel götürme tercihini yaptım ve zamanla tüm derslerin konularına bu şekilde değineceğim.Tabi bu yanlış bir yöntem olabilir.Ama nihai amaç Eğitim Bilimleri derslerine çalışmak değil, öğrenmek olduğu için bu konuda bir sıkıntı yaşayacağımı zannetmiyorum.Bu yazımızda Gelişim Psikolojisi dersine giriş yaparak, ardından Gelişim Alanlarını özetleyeceğiz.Kolay ve normal bir heyecana sahip bir öğrencinin anlayacağı dilden konuyu burada masaya yatırıp yazımızı sonlandıracağız.

Herşeyden önce Gelişim Psikolojisi nedir açıklığa kavuşturalım.

Gelişim Psikolojisi

Gelişim Psikolojisini anlayabilmek için Psikoloji nin ne olduğunu anlamakta fayda var.

Psikolojiye kısaca, bir insanın davranış ve zihinsel işleyişlerini inceleyen bilimdir diyebiliriz.Psikolojinin bir çok alt dalı mevcuttur.Gelişim Psikolojiside bu alt dallardan bir tanesidir.

Peki Gelişim Psikolojisi neyi inceler? diye sorarsanız eğer,

Gelişim Psikolojisi, döllenmeden başlayıp ölüme kadar meydana gelen her türlü değişimi inceleyen bilim dalıdır.

Gelişim psikolojisi tüm bu değişimleri yaşa bağlı olarak inceler.

O yüzden en önemli kavram “YAŞ”tır.

Demek ki, döllenmeden başlayıp ölüme kadar meydana gelen her türlü değişimi, yaşa bağlı olarak inceleyen bilim dalı Gelişim Psikolojisidir.

Yaşa bağlı derken neyi kast ediyor olabiliriz?

Bir 3 yaşındaki çocukta ne türlü değişim olduğunu, 9 yaşında çocukta ne türlü değişim olduğunu, 25 yaşındaki bir herifte ne tür değişim olduğunu veyahut 75 yaşındaki bir morukta ne türlü değişimler olup, nelerin aynı kaldığını incelemektir.Gördüğünüz gibi yaş ön plandadır.

Yukarıdaki örnekte dikkatinizi çekti mi bilmiyorum ama sürekli “değişim” kelimesi kullandık.Demek ki Gelişim Psikolojisi alanında “değişim”ler incelenmektedir.Bu ilk bakışta, her akademik yapıdaki olan saçmalığa benzeyebilir.Lakin öyle değildir.Bunu daha net anlamak için “değişim” ile “gelişim” arasındaki farka göz atmakta fayda var.

DEĞİŞİM

Bir durumdan çok farklı bir duruma geçmektir.Bu geçiş olumlu, olumsuz, ileriye ya da geriye olabilir.Hmm demek ki değişim deyince her hangi bir değişiklik söz konusudur.Bunu şu şekilde bir senaryoyla örneklendirsem daha anlamlı olabilir.

Mesela Ahmet benim yıllar önceki arkadaşım olsun ve onu yıllar sonra gördüğümde aramızda aşağıdakiler gibi diyaloglar olsun.

Ooo Ahmet, olum okuyup büyük adam olmuşsun be, helal olsun…

Burada Ahmet tahsil hayatında ileri gitmiş ve bunun getirdiği olumlu etkilerle olumlu bir değişim geçirmiştir.

Ooo Ahmet, olum bu ne hal, çökmüşsün…

Burada Ahmet, olumsuz etkiler dolayısıyla çökmüş ve olumsuz bir değişim geçirmiştir.

Ooo Ahmet, koçum özlemişim seni,
-Ben artık Ahmet değil, Aylin oldum Gençay…

Burada Ahmet, olumlu mu olumsuz mu Allah kimseye göstermesin ama nihayetinde hususi bir değişim geçirmiştir.

Yukarıdaki örneklendirdiğim diyologların hepsini değişim olarak nitelendirebiliriz.Sonuçta Ahmet olumlu, olumsuz, ileri veya geri bir değişim geçirmiştir.

Bir şehirde bina yapılması, arabanın eskimesi veya evin tavanının çökmesi gibisinden örneklendirmelerde de bulunabilirdik tabi…

GELİŞİM

Gelişimi, değişimden ayıran en önemli özellik belli bir yönde ve daima ileri bir değişimin söz konusu olmasıdır.Ama olumlu ya da olumsuz olması önemli değildir.Daima ileri olması önemlidir!!!

Geri dönüş söz konusu olamaz.

Bunların yanında, birden fazla olması ve her bir değişimin birbirine dayalı olması gelmektedir.

Yani özetleyecek olursak;
Değişim, olumlu, olumsuz, ileri veya geri herhangi bir değişme söz konusuyken,
Gelişim ise, belli bir yönde ve daima ileri bir yönde olan, birden fazla olan ve her bir değişimin birbirine dayalı olduğu değişimdir.

Gelişimi örneklendirmek için en uygun materyal insan gelişimidir.

Yukarıdaki insan gelişim şemasını incelersek eğer öncelikli diyeceğim çok acemice ve basit bir şema olduğudur.Bu öz eleştiriden sonra şemamızın gelişim açısından tüm özelliklerini gösterdiğini görmekteyiz.

Dikkat ederseniz eğer bu tabloda ilk göze çarpan gelişimin belli bir yönü olduğudur.İnsan belirli bir yöne doğru değişiyorsa eğer gelişmektedir.Bu tabloda insan ölüme doğru ilerliyor, değişiyor, yani ölüme doğru gelişiyor.Bu yön tamamen sabittir.Bu gidişi durdurmak ya da bir öncesine almak mümkün değildir.Hiç kimse çocukluktan yetişkinliğe geçemez veya genç yetişkinlikten ergenliğe dönemez.

Göze çarpan ikinci özellik ise, her bir değişikliğin bir öncekiyle ilişkisel olmasıdır.Yani yetişkin olabilmek için genç yetişkinlik dönemini tamamlamak zorundadır.

Son olarak göze çarpan üçüncü özellik ise, bir dönemden diğerine geçince birden çok alanda değişim söz konusu olmasıdır.Birey ergenlikten genç yetişkinlik dönemine geçtiği zaman yalnızca biyolojikman değil, sosyal, duygusal ve zihinsel olarak değişmesi söz konusudur.Birden fazla değişimden kasıt budur.

Gelişim Alanları

Gelişim Biyolojik Gelişim, Bilişsel Gelişim ve Psikososyal Gelişim olmak üzere 3 alana ayrılmaktadır.Şimdi bu alanlar nedir, konuları nelerdir kısaca özetleyelim.

Biyolojik Gelişim

Zemin ya da temelde yer alan gelişim olarak nitelendirilebilir.
Çünkü birinci değişim alanıdır.Buradaki değişim diğer ikisi olan Bilişsel ve Psikososyal gelişimler etkilemektedir.O yüzden zemin ya da temel olarak nitelendirilir.

İsminden de anlaşılacağı gibi biyolojik gelişim söz konusudur.

Unutulmamalıdır ki!!!
Dönemlerde meydana gelen değişimler biyolojik gelişimin temel konusudur.

Fizik ve Motor olarak ikiye ayrılır.

FİZİK	MOTOR
Organ ve organ yapısında meydana gelen değişimlerdir.	Hareket sisteminde meydana gelen değişimlerdir. Örn, çocuk ne zaman emekliyor, ne zaman ağlıyor vs.

• Hareket sisteminde meydana gelen değişimler biyolojik gelişimin temel konusudur.
• Sonraki yazılarımızda irdeleyeceğimiz Gelişim psikolojisinin temel kavramları biyolojik gelişimin altında yer almaktadır.
• Gelişim ilkeleri biyolojik gelişimin altında yer almaktadır.

KPSS’de bu alandan 2 – 3 soru çıkabilir.

Bilişsel Gelişim

Düşüncede meydana gelen değişimlerdir.

Burada iki kavramı açıklamakta yarar vardır.”Biliş” ve “Zeka”.

Biliş, nasıl düşünüyoruz sorusuna verilen bütün cevapların tamamına denmektedir.Düşünme sürecide diyebiliriz.Ya da düşünmeyle ilgili herşey.
Zeka ise, hızdır.Düşünme hızı.

Bu alanda en kapsamlı incelemeyi günümüze kadar Piaget yapmıştır.

Piaget’in Bilişsel Gelişimi

• Temel Kavramlar(KPSS’de 1 soru gelebilir.)
• Evreler(KPSS’de 1 soru gelebilir.)

Vygotsky’nin Sosyo Kültürel Yaklaşımının tüm kavramlarını bilmekte fayda vardır.(1 – 2 Soruda buradan gelebilir.)

Son olarak Dil Gelişimi konusunda Chomsky ve Ahlak Gelişimi bilinmelidir.(1 – 2 Soru gelebilir.)

Psikososyal Gelişim

Bireyin duyguları ve çevre ile kurduğu ilişkide yaşa bağlı değişimlerdir.

Aman dikkat Psikolojik gelişimle karıştırılmasın.

Bu bir sosyal değişimdir de diyebiliriz.

En kapsamlı inceleme Freud’dur.

Freud’un kuramını aşağıda şematize edersek eğer,

FREUD’UN KURAMI
Kuram	İçerik	Açıklama
Yapısal Kuram	id, ego, süper ego	Duygularımızı kişiliğimizle kontrol ediyoruz.(Kişilik Gelişimi)
Topografik Kuram	bilinç, bilinç öncesi, bilinç dışı	Anılar.
Gelişim Kuramı	oral, anal, fallik, latent, genital evreler	Zaman içinde kişilik nasıl olur?
Psikodinamik(Dürtü) Kuram	libido, thanatos, yaşam iç güdüleri	Kişiliği hareket ettiren güçler.
Psikanaliz Kuramı	–	Hasta kişilerin tedavisi için hastayı tanımak amacıyla geliştiren kuramdır.

Freud’un kuramını yukarıdaki şemada özetlemiş olduk.

Son olarak diğer önemli kuramlardan bahsedip çıkabilecek soru adetinden de bahsettikten sonra yazımızı sonlandıralım.

Erikson Psikososyal Kuramı

Freud’u takip ediyor.1 – 2 soru gelebilir.

Marcia’nın Kimlik Kuramı

Erikson ve Freud’u takip ediyor.1 – 2 soru gelebilir.

Bağlanma Kuramı

Erikson ve Freud’u takip ediyor.

İnsancıl Yaklaşım(Rehberlik Dersi)

Davranışçılık(Öğrenci Psikolojisi)

Freud’a karşı çıkıyor.

Yazının bu son aşamaları biraz anlamsız gelmiş olabilir.Bu yazıdaki amaç Gelişim Psikolojisine giriş yapmak ve ileride teker teker değineceğimiz konular hakkında şimdiden ön bilgi tarzında hem haberdar etmek hemde bilgilendirmek istedim.

Sonraki yazılarımda görüşmek üzere…

İyi çalışmalar…