Aylık arşivler: Kasım 2014

Öğretim Durumları Modeli(R. Gagne)

2 Yanıt
  • Model, davranışçı ve bilişsel öğrenme kuramlarının özgün bir sentezidir.
  • Amacı, öğrencilerin problem çözme becerisini geliştirmektir.
  • Öğrenmede hem dışsal(davranışçılık) hem de içsel(bilişselcilik) faktörlerin etkileşimini temel alır.
  • Öğrenme aşamalı, birikimli bir süreçtir ve öğrencinin aktif katılımıyla gerçekleşir.En önemli maddemiz budur.

Öğrenme – Öğretme Sürecindeki Aşamalar

Ülkemizde ders planı hazırlarken ağırlı olarak Gagne’nin öğretim modelindeki basamaklar kullanılmaktadır.Amaç, öğretimi daha etkili, verimli kılmaktır.

Aşamaları

  1. Dikkat çekme
  2. Hedeften haberdar etme
  3. Ön bilgileri ortaya çıkarma
    ——–Giriş———
  4. Uyarıcı materyali sunma
    ——–Geçiş——–
  5. Öğrenciye rehberlik etme
  6. Öğrenci davranışını ortaya çıkarma(Aktif Katılım)
  7. Geri bildirim verme(Dönüt, Düzeltme)
    ———Gelişme—
  8. Ölçme değerlendirme sorularını sorma
  9. Kalıcılığı ve transferi sağlama(Özet, tekrar, ev ödevi)

Dikkat!!!
Gagne’de güdülenme basamak olarak bulunmaz.Hedeften haberdar etmenin içinde yer alır.

Gagne’de Öğrenme Ürünleri(Gagne’nin Hedef Taksnomisi)

  1. Sözel Beceriler
    Bilgi düzeyindeki öğrenmelerdir.Olgu ve genellemeleri ifade etmek için kullanılır.Kişinin bilgileri ifade etmesi ve açıklamasına dönüktür.
    Öğrenci, “Ne?” sorusunun cevabını öğrenir.
    Örnek olarak,
    Tereyağın besin maddesi olduğunu hatırlamak.
  2. Zihinsel Beceriler(Entelektüel Beceriler)
    Nasıl bilmeyle ilgilidir.
    Zihiinsel etkinlikler yoluyla edinilen öğrenme ürünleridir.
    Bloom taksonomisindeki hem kavrama hemde uygulama basamağına denk düşer.
    Örnek olarak,
    Tereyağının nasıl yapıldığını açıklar.Verilen malzemeleri kullanarak tereyağı yapımı.
  3. Bilişsel Stratejiler
    Kişinin, hatırlama, düşünme, hayal kurma, bilgiyi kodlama, depolama, öğrenme, dikkat, geri çağırma durumlarında kendine özgü bir uygulamaya gitmesidir.
    Bireyin kendi düşünme ve öğrenme sürecini kontrol etmek için değişik yollar kullanmasıdır.
    Örnek olarak,
    Yeni bir tereyağı üretme tekniği geliştirildi.
  4. Tutumlar
    Bloom taksonomisinde duyuşsal alana denk düşer.
    Bireyin olay, durum ya da nesneye ilişkin olumlu – olumsuz tavrıdır.Bireyin özel tercihlerini ve eğilimlerini kapsar.
    Örnek olarak,
    Tereyağlı omlet yemeği sever.
  5. Psikomotor Beceriler
    Devinişsel boyutta zihin – kas koordinasyonu sonucunda ortaya çıkan öğrenmelerdir.
    Örnek olarak,
    Kenarlarına taşırmadan tereyağı ekmeğe sürer.

Zihinsel Becerilerin Hiyerarşik Dizilişi

P
İ
K
A
S
Z
U
İ

  1. Problem Çözme
    Öğrenci ilke kural ya da formülü kullanarak sorunu ortadan kaldırır.
  2. İlke – Kural Öğrenme(Formül)
    Öğrenci farklı kavramların bir araya gelerek oluşturduğu bütünü öğrenir.
  3. Kavram Öğrenme(Dil – Sembol Öğrenme)
    Öğrenci kavramların özelliklerini ve ilişkisini öğrenir.
  4. Ayırt Etmeyi Öğrenme
    Öğrenci çok benzeyen uyarıcıların bile farkını görebilir.
  5. Sözel Bağ Kurma(Sözel İlişkilendirme)
    Ezberleme
  6. Zincir Öğrenme(Basit Zincirleme)
    Öğrenci bir davranışı yapmak için gerekli olan ardışık işlemleri aklında tutar.Otomobil çalıştırma işlemleri gibi.
  7. Uyarıcı – Tepki Bağını Öğrenme
    Edilsel koşullanmayla oluşur.
  8. İşaret Öğrenme
    Klasik koşullanma veya refleksler tarafından oluşur.(U-T) Kalıcılığı az.
Zordan
Kolaya

—–

Problem çözme uygulama, geri kalanı kavramadır.

İş Birliğine Dayalı Öğrenme(Kubaşık – Kooperatif Öğrenme)

Bir Cevap Yazın
  • Bireyler arası etkileşimin, öğrenmenin temeli olduğu kabul edilir.
  • Gelişim, çevreyle ve çevredeki diğer insanlarla etkileşimin bir ürünü olarak ortaya çıkar.
  • Öğrencilerin ortak bir amaç etrafında küçük gruplar halinde birbirlerinin öğrenmelerine yardım ederek çalışmaları sağlanmalıdır.(Akran öğrenme)
  • Gruptaki üyeler, başarı – zeka kişilik özellikleri bakımından heterojen olarak oluşturulur.Liderlik paylaşılmıştır.Heterojen yapıda.Grupları öğretmen kurar ve gruplar 2 ila 6 kişiden oluşur.
  • Bireyin sadece bilişsel gelişimi değil, sosyal ve duyuşsal açıdan gelişimine de önem verilir.
  • Paylaşma ve dayanışma en üst seviyeye çıkarken yarış ve rekabet en alt düzeye iner ve grup içi rekabet olmaz.

İş Birliğine Dayalı Öğrenmenin Temel İlkeleri

  1. Olumlu Bağlılık
    En önemli ilkedir.
    Gruptaki her öğrenci birbirinin öğrenmesinden sorumludur.
    “Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için”
  2. Bireysel Sorumluluk
    Gruptaki her üye kendine verilen görevleri yapmaktan sorumludur.
  3. Yüz Yüze Etkileşim
    Gruptaki iletişim destekleyici ve yapıcıdır.
  4. Sosyal Beceriler
    Grup içinde çalıştıkça empati kurma, paylaşma, yardımlaşma, dayanışma ve liderlik gibi beceriler gelişir.
  5. Grup Sürecini Değerlendirme
    Grup üyeleri süreç esnasında birbirlerini değerlendirir.(Akran Değerlendirmesi)Yapamayanlara yardım yapmayanlara uyarı verir.
  6. Başarı İçin Eşit Fırsat
    Gruptaki herkes eşit haklara sahiptir.Hatta liderlik görevi bile paylaşılarak yerine getirilir.
  7. Grup Ödülü/Ortak Ürün
    Başarı veya başarısızlık gruba aittir.Grup üyeleri aynı notu alır.
  8. Bireysel Değerlendirilebilirlik
    Öğretmen akran değerlendirmeleri ve kişisel gözlemlerine göre art niyeti önlemek için ve çalışanı desteklemek adına bireysel değerlendirmeyi devreye sokar.

6 ve 7. ilkeleri başarılı öğrencilerin heveslerinin kırılmasına neden olabilir.

İş Birliğine Dayalı Öğrenme Teknikleri

1-) Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri Tekniği

  1. Grup üyeleri birlikte çalışıp, birlikteyken öğrenir.
  2. Grup üyeleri bireysel olarak sınava girer.
  3. Aritmatik ortalama, grup ortalaması notu alınır.
GençayMuiddinŞerafettin
Aldıkları not3050100
Art Ort606060

2-) Ayrılıp Birleştirme Tekniği(Jiqsaw)

En güçlü tekniktir.

  • Konu bölümlere ayrılır, her bölüm için bir uzman görevlendirilir.
  • Her gruptan aynı bölüm uzmanları bir araya gelerek uzman grupları oluşturur.Uzman gruplar konuyu derinlemesine öğrenir ve uzmanlaşır.
  • Her uzman kendi grubuna geri dönüp, grup arkadaşlarının öğrenmesinden sorulu olur.
  • Gruplar tüm bölümlerden sınav olur.
  • Öğrenciler hem bireysel hem de grup olarak değerlendirilir.

Ayrılıp Birleştirme Tekniği

3-) Takım Destekli Bireyselleştirme

Eş vardır.Eşler birbirinden sorumludur.

  • Grup heterojendir.
  • Her öğrenci kendi seçeceği bir arkadaşıyla çalışır.(Eş seçimi) Eş olan öğrenciler birbirlerinin çalışmalarını, ödevlerini ve test kağıtlarını değerlendirir.
  • Öğretmen süreci kontrol eder, daha çok matematik öğretiminde kullanılır(Akran eğitimi)
  • Her hafta durum değerlendirilir.

4-) Takım – Oyun – Turnuva

Her hafta gruptan bir kişinin katıldığı turnuvalar düzenlenir.Grup üyeleri o hafta kendilerini temsil edecek arkadaşlarını hazırlarlar.Her öğrencinin aldığı puan, toplam takım puanına eklenir ve puana göre gruba ödül verilir.

Takım Oyun Turnuva

5-) Karşılıklı Sorgulama Tekniği

Soruları öğrenci hazırlar.

Öğretmen konuyu sunduktan sonra sınıfı heterojen gruplara ayırır.Her grup konuyla ilgili açık uçlu sorular hazırlar, birbirlerine sorar ve cevap verirler.Öğretmen de öğrencilere soru hazırlarken soru kökleri ile ipuçları verir.Son olarak verilen cevaplar tüm sınıfta tartışılır.

Karşılıklı Sorgulama Tekniği

6-) Düşün – Eşleş – Paylaş

Açık uçlu konu üzerinde, öğrenciler önce bireysel olarak yoğunlaşır ve konu ayrıntılarıyla irdelenir.Daha sonra öğrenciler eşleşerek konuyu irdeler.Son olarak ulaşılan sonuçlar sınıfa sunulur ve sınıfça paylaşılır.

7-) Birlikte Öğrenme

Homojen grup var.

Aynı yetenekte, cinsiyet ve başarı farklı olabilir.

  • Amaç, öğrencilerin yetenekli – güçlü oldukları yönleri tespit edip geliştirmektir.
  • Ekipte herkes aynı notu alır.

😎 Birlikte Soralım Birlikte Öğrenelim

Bilgi düzeyinde soru yazmak gerek.

Çoklu Zeka Kuramı(Gardner)

Bir Cevap Yazın

Normal olan bir insan zekanın tüm alanlarına sahiptir.

  • Her birey zekanın tüm boyutlarına sahiptir ve her insan zeka alanlarından her birini yeterli bir düzeyde geliştirebilir.
  • Öğretim sürecinde öğrencinin baskın olan zeka alanıyla birlikte birçok zeka alanını işlevsel yapan eğitim durumları düzeneği oluşturulmalıdır.
  • Her öğrencinin baskın zekası vardır.
  • Ayrıştırma yoktur bütünleştirme vardır.
  • Herkesin farklı kişiliği, karakteri ve zeka profili vardır.Bu yüzden öğretmen farklı yöntem tekniklerle ders işleyerek öğrencilerin tüm zekalarını geliştirir.
  • Kalıtım, kültür, inanç tutumlar ve kişisel alt yapı zekanın gelişimini etkiler.
  • Zeka çok yönlülük gösterir, ancak kendi içinde bütündür.

Zeka Gelişimini Etkileyen Faktörler

  1. Kaynaklara Ulaşma
    Bireye sağlanan imkanlar bireyin zeka gelişimi üzerinde etkilidir.Ne kadar kaynak varsa o kadar gelişir.
  2. Tarihi Kültürel Faktörler
    Okulun, bölgenin, ülkenin ağırlık verdiği eğitim sistemi içindeki yapı ve özellikler öğrencinin zeka yapısı üzerinde etkilidir.
  3. Coğrafi Faktörler
    Çevre şartlarından etkilenen bireyin etkilenme türüne göre zeka alanı gelişir.
  4. Ailesel Faktörler
    Aile bireylerinin tutumu ve yönlendirmeleri çocuklarının zeka yapısı üzerinde etkilidir.
  5. Durumsal Faktörler
    Öğrencinin sahip olduğu özel durumlar(ailenin tek çocuğu olmak gibi) bireylerin zekası üzerinde etkilidir.

Zeka Alanları

Sözel Zeka(Dil Zekası)

Dili etkili kullanırlar.Konuşma, okuma, yazma ve dinleme becerileri gelişmiştir.Dilin gramer yapısına ve fonksiyonlarına karşı duyarlıdırlar.

Kelime dağarcıkları zengindir.

MeslekYazar, şair, hatip, politikacı, spiker, gazeteci, pazarlamacı, güfteci
Kullanılacak Yöntem TeknikSunuş, düz anlatım, tartışma, soru cevap, konuşma halkası, öykü oluşturma

Matematiksel – Mantıksal Zeka

Kişi kendisini üst düzey(zihinsel) becerilerle ifade eder.Sorgulamaya, neden – sonuç ilişkisi kurmaya duyarlıdır.Sayılarla ve niceliksel ilişkilerle ilgilenmeyi severler.

Sorun çözme becerileri yüksektir.

MeslekBilim adamı, matematikçi, istatistik uzmanı, muhasebeci, borsacı, dedektif, hakim, doktor, mühendis
Kullanılacak Yöntem TeknikBuluş(Sezgilerle), Araştırma İnceleme(Bilimle) = Nihayetinde her ikiside problem çözme, Örnek olay incelemesi, eleştirel düşünme, analitik düşünme, 5N1K, Betin fırtınası

Görsel – Uzamsal(Uzaysal) Zeka

Şekillerle, resimlerle, çizgilerle kendini ifade etme yeteneğidir.Görsel ve uzamsal dünyayı doğru bir şekilde algılar ve dış dünyadan edinilen izlenimleri değişik şekil ve çizimlerle sergilerler.

Düz yazıyı sevmezler.Bu yüzden çalışma materyaline karalama veya renklendirme yapar.Hayal kurmayı severler.

MeslekRessam, mimar, tasarımcı, görsel sanatçı, denizci, pilot, 
Kullanılacak Yöntem TeknikGösteri, lavram haritası, akış şeması

Müziksel – Ritmik Zeka

Kendini ritimle, müzikle ifade etme yeteneğidir.Ritme ve sese duyarlıdır.Müzik kulağına sahiptirler.

MeslekOrkestra şefi, müzisyen, besteci, ses sanatçısı
Kullanılacak Yöntem TeknikEğitsel oyun, rol oynama, drama

Bedensel – Kinestetik Zeka

Zihin kas koordinasyonunu etkili kullanabilmektir.Duygu ve düşünceleri aktarmak için vücudunu ustaca kullanmalıdır.El becerisi, esneklik, denge, hız, zihin – kas koordinasyonu gelişmiştir.

Beden dilini iyi kullanırlar.Yaparak yaşayarak öğrenir.

MeslekSporcu, oyuncu, dansçı, cerrah, heykeltraş, el sanatçısı
Kullanılacak Yöntem TeknikGösterip yaptırma, benzetim(simulasyon), rol oynama, drama, eğitsel oyun, aktif öğrenme

Sosyal Zeka

İnsanlarla iletişime geçme, onları dinleme, konuşma, kendini ifade etme yeteneğidir.Sosyal ilişki kurmaktan hoşlanırlar, doğal liderdirler.Yeni ortamlara uyum sağlarlar.

Bunlar doğal bir liderdir.Empati kurma özelliği yüksektir.

Öğretmenlerde en çok burada bulunur.

MeslekÖğretmen, politik lider, sosyolog, psikolog, halkla ilişkiler uzmanı
Kullanılacak Yöntem Teknikİş birliğine dayalı teknikler

İçsel Zeka(Öze Dönük)

Kendimi çok iyi tanıyorum…

Ben zekasıdır.Kişinin ilgilerinin ihtiyaçlarının, ideallerinin, zayıf ve güçlü yanlarının farkında olması, kapasitesini bilmesi, kendisine hedefler koyması, doğru kararlar almasını sağlayan zekadır.

Güvenilirdir.Aynı hataya ikinci kez düşmez.Günlük tutar.

MeslekDini lider, fiozof
Kullanılacak Yöntem TeknikBireysel öğretim programı, öğretim, bilgisayar destekli öğretim, TUTOR(Özel ders) destekli öğretim

Doğacı Zeka

Doğal kaynaklara ve çevreye ilgi yüksektir.Bitki ve hayvanlar alemine ilgi büyüktür.Doğaya ilişkin konuları araştırma inceleme gözlem yapabilme becerisi geliştirmiştir.

MeslekZoolog(hayvan bilimi), antropolog(insan bilimi), botanik uzmanı(bitki), biyolog, arkeolog, veteriner hekim, bahçıvan ya da peyzaj mimarı, izci, çiftçi
Kullanılacak Yöntem TeknikAraştırma – inceleme, gezi, gözlem, deney

Birleşik Koşullanma VS Üst Düzey(Dereceli) Koşullanma VS Duyusal Ön Koşullanma

Bir Cevap Yazın
Birleşik KoşullanmaÜst Düzey(Dereceli) KoşullanmaDuyusal Ön Koşullanma
İki nötr uyarıcı, bir koşulsuz uyarıcıyla aynı anda eşleşerek ikisi birden koşullu uyarıcı haline gelir.Bir nötr uyarıcı koşullu uyarıcı haline geldikten sonra ikinci bir nötr uyarıcının da koşullu uyarıcı haline gelmesine yol açar.

Buradaki mantık nötr uyarıcı koşullu uyarıcı haline gelecek ve ardından o koşullu uyarıcıyla ikinci başka bir nötr uyarıcı eşleşecektir.Bu eşleşme sonucunda organizma ikinci koşullu uyarıcıya da aynı tepkiyi verecektir.

Önceden eşleşmiş olan iki nötr uyarıcıdan biri; koşullu uyarıcı haline geldiğinde diğer nötr uyarıcı da, koşullanma sürecinde yer almamasına rağmen, koşullu uyarıcı haline gelir.

Buradaki mantık ise önceden var olan iki nötr uyarıcıdan biri koşullu uyarıcı olacaktır.Lakin organizma koşullu uyarıcıyla beraber önceden gördüğü nötr uyarıcıyıda hatırlayacak ve onada aynı tepkiyi verecektir.Yani diğer nötr uyarıcıyıda koşullu uyarıcı yapacaktır.Önceki iki nötr uyarıcılardan biri öncelikle koşullu uyarıcı eşleşmesini yaşarken diğer nötr uyarıcı bu eşleşmede olmasa bile gene koşullu uyarıcı olacaktır.Koşullu uyarıcıyı önceden beraber gördüğü nötr uyarıcı ile hatırlaması ve o nötr uyarıcıyı koşullaması duyusal ön koşullanmadır.

Zil/Işık + Et -> Salya
Zil -> Salya
Işık -> Salya		Zil + Et -> Salya
Zil -> Salya

Işık + Zil -> Salya
Işık -> Salya

Zil + Işık(Önceden bu ikisini nötr halleriyle beraber görmüş olalım)

Zil + Et -> Salya
Zil -> Salya

Işık -> Salya

ÖrnekÖrnekÖrnek
Ali okul bahçesinde top oynarken öğretmeninin park halinde bulunan arabasının yan aynasının kırılmasına neden olmuştur.O sırada bahçede bulunan öğretmeni koşarak arabanın yanına gelmiş ve Ali’yi dayakla cezalandırmıştır.Bu olaydan sonra Ali hem öğretmenini gördüğünde hemde onun arabasını gördüğünde kendisini kötü hissetmiştir.Öğretmeninden dayak yiyen Ali bu olaydan sonra öğretmenini gördüğünde korkar olmuştur.İlerleyen günlerde Ali bir gün öğretmenini yeni aldığı arabasına binerken görmüş ve bu olaydan sonra bu arabayı gördüğünde de kendisini kötü hissetmiştir.Ali her sabah öğretmeninin okula arabasıyla geldiğini görmektedir.(Dikkat öğretmen ve araba iki nötr uyarıcıyı önceden beraber görüyor)Bir gün öğretmeni sınıfta Ali’yi yaramazlık yaptığı için dayakla cezalandırmış ve bu olaydan sonra Ali, öğretmenini gördüğünde korkmaya başlamıştır.(öğretmen koşullu uyarıcı oldu)Ali öğretmeninin arabasını görünce de kendisini kötü hissetmiştir.(önceden öğretmen nötr uyarıcı iken beraber bulunduğu nötr arabayı koşullu uyarıcı yapıyor)
Öğretmen/Araba + Dayak -> Korku
Öğretmen -> Korku
Araba -> Korku		Öğretmen + Dayak -> Korku
Öğretmen -> Korku

Araba + Öğretmen -> Korku
Araba -> Korku

Öğretmen + Araba

Öğretmen + Dayak -> Korku
Öğretmen -> Korku

Araba -> Korku

Öğrenme İlkeleri

3 Yanıt

Bitişiklik

İki uyarıcının zaman bakımından çok yakın verilmesi durumudur.

Gecikmeli Koşullanma

Nötr uyarıcı verilirken bir kaç saniye sonra koşulsuz uyarıcının verilmeye başlanmasıdır.

DİKKAT!!!
Nötr uyarıcının verilmesi esnasında verilen koşulsuz uyarıcıdır.
Yani
“Zil çalarken” bir kaç saniye sonra verilen koşulsuz uyarıcıdır.

Örneğin, birey arabada giderken aniden karşısına bir araç çıkıyor ve frene basarken çarpışma oluyor.Burada frene basmak nötr uyarıcı iken, çarpışmanın olması koşulsuz uyarıcıdır.Haliyle fren sesinden bir müddet sonra çarpışma olduğu için gecikmeli koşullanma söz konusudur.

Gecikmeli Kosullanma

Kısa Zamanlı Aralıklı Koşullanma(İz ya da İze Koşullanma)

Bildiğimiz tepkisel koşullanmadır.

Zil çaldıktan “sonra” et veriliyor.

İze Koşullanma

Eş Zamanlı Koşullanma

Nötr uyarıcıyla koşulsuz uyarıcının aynı anda verilmesidir.

Eş Zamanlı Koşullanma

Zil ile et aynı anda veriliyor.

Davranışçı babalar bu koşullanmada ete daha çok tepki verileceğini zil pek tepki verilmeyeceğini iddaa ediyorlar.Dolayısıyla koşullanma beklenmeyen bir koşullanmadır. 😀

Geriye Doğru Koşullanma

Önce koşulsuz uyarıcı veriliyor ve ardından nötr uyarıcı veriliyor.

Tersine Koşullanma

Geçici Koşullanma(Zamana Bağlı Koşullanma – Temporal Koşullanma)

Sadece koşulsuz uyarıcının belli aralıklarla verilmesi sonucu gerçekleşen koşullanmadır.Biyolojik koşullanmadır.Organizmanın kendi kendisini koşullamasıdır.

Örneğin, sabah kalktığımızda hemencecik acıktığımızı hissederiz ve kahvaltı yaparız.Bu zamana bağlı koşullanmadır ve geçicidir.

Başka bir örnek olaraktan, 40 dakikalık ders esnasında sıkıntı yok iken hocanın verdiği ara anında hemencecik sigara içme isteğimiz gelir.İşte bu zamana bağlı bir koşullanmadır.

Ya da

Her gün sabah 7 ye alarm kurup uyanıyorsak ve bunu uzun bir süre tekrarladıysak, alarm kurmadığımız gün de biyolojikman sabah 7 de uyanırız.Buanda zamana bağlı koşullanma denir.

İşte falan filan…

Habercilik

Koşullanma sürecinde, koşullu uyarıcının, koşulsuz uyarıcının gelmekte olduğunu haber verici nitelik taşımasıdır.

Bir nevi koşullanma sonrasında koşullu uyarıcının üstlendiği görevdir de diyebiliriz.

Olumlu HabercilikOlumsuz Habercilik
Koşullu uyarıcının kendisinden sonra bir koşulsuz uyarıcının geleceğini haber vermesidir.

Dikkat!!!
Kendisinden sonra bir şeyin geleceğini haber veriyorsa olumlu habercidir.

Zil + Et -> Salya
Zil -> Salya
——–
Zil + Elektrik Şoku -> Korku
Zil -> Korku

Gördüğünüz gibi iki durumda da olumlu habercilik vardır.

Koşullu uyarıcı kendisinden sonra ortamdan bir koşulsuz uyarıcının çıkacağını haber vermesidir.

Zil, Elektrik şokunun ortadan kaldıracağını haber veriyorsa olumsuz haberciliktir.

Gölgeleme

Ortamda birden fazla nötr uyarıcı varsa baskın olan uyarıcı diğerlerini bastırmaktadır.Yani uyarıcı uyarıcıyı bastırmaktadır.

  • A-)
    İki nötr uyarıcı aynı anda verildiğinde organizmanın bunlardan birine koşullanıp diğerine koşullanmaması durumudur.
    Zil/Işık + Et -> Salya
  • B-)
    İki koşullu uyarıcının aynı anda verilmesi durumunda organizmanın bunlardan birine tepki verip diğerine tepki vermemesi durumudur.
    1-)Köpek + Isırma -> Korku
         Köpek = Nötr Uyarıcı
         Isırma = Koşulsuz Uyarıcı
         Korku = Koşulsuz Tepki
    ————
    Köpek -> Korku
         Köpek = Koşullu Uyarıcı
         Korku = Koşulsuz Tepki
    2-)    Asansör + Düşme -> Korku
        Asansör = Nötr Uyarıcı
        Düşme = Koşulsuz Uyarıcı
        Korku = Koşulsuz Tepki
         ————
         Asansör -> Korku
    Asansör = Koşullu Uyarıcı
    Korku = Koşullu Tepki

    Asansör + Köpekte asansöre tepki verir köpeğe vermezse burada gölgeleme söz konusudur.

Engelleme

A) Koşullanma sırasında uyarıcıların ters sırada verilmesi durumunda koşullanma gerçekleşmez.

Et -> Salya + Zil
Zil -> Salya Yok
Zil = ?

B) Birinci koşullanmanın ikinci koşullamayı engellemesi durumudur.

  1. Zil + Et -> Salya
    Zil -> Salya
  2. Işık + Et -> Salya
    Işık -> Salya Tepkisi Yok

Buna başka bir örnek olarak,
Bir herif evlenmeden önce annesinin yemeklerini çok seviyor, lakin evlendikten sonra karısının yemeklerini annesinin yemekleri kadar sevemiyor.

Annenin Yemekleri + Lezzet -> Doyum
Annenin Yemekleri -> Doyum

Karının Yemekleri + Lezzet -> Doyum Yok
Karının Yemekleri -> Doyum Yok

Engellemede tepki uyarıcıyı bastırmaktadır.

Genelleme(Uyarıcı Genellemesi)

TepkiselEdimsel
Uyarıcı GenellemesiDavranış Genellemesi
Koşullanma gerçekleştikten sonra organizmanın koşullu uyarıcılara benzerlerine aynı tepkiyi vermesi.TU
Zil->Salya
ÇanT
MüzikT
TelefonT

Ayırt Etme

Koşullu uyarıcının benzerleri arasından sadece birine tepki verip diğerlerine tepki vermemesi durumudur.

Sönme

Ortamda koşulsuz uyarıcının artık olmamasıdır.

Zil + Et -> Salya

Artık Zil Koşullu Uyarıcısına karşı Salya Koşullu Tepkisi verilmektedir.Lakin bunu sürekli bu şekilde yaparsak koşulsuz uyarıcı olmadığından dolayı sönme işlemi gerçekleşecektir.

Kendiliğinden Geri Gelme

Sönme gerçekleştikten uzun bir süre sonra sadece koşullu uyarıcıyı aldığında koşullu tepkinin tekrar ortaya çıkmasıdır.

Ya da hiç bir neden yokken de kendiliğinden geri gelme söz konusu olabilir.

Dikkat!!!
“Tekrar” kelimesi anahtar sözcük, kilit kelimemizdir.

Duyarsızlaşma – Duyusal Uyum – Duyarlılık

Duyarsızlaşma

Bir olayla tekrar tekrar karşılaşılması durumunda duyuşsal tepkilerin azalmasıdır.

Örneğin, bizim milletimiz yıllarca şehit haberleri aldı ve bu haberlere oldukça üzüldü.Lakin zamanla bu şehit haberleri sürekli alınmaya başlandı ve milletimizin nihayetinde bu haberlere duyuşsal tepkisi azaldı.Yani duyarsızlaştı!!!

Ya da

Bir doktor düşünelim.Yeni mezun olduktan sonra ilk ameliyatında oldukça heyecanlanıyor.Zamanla ameliyata gire gire gire ilk heyecanı azalıyor ve ortadan kalkıyor.Yani duyarsızlaşıyor.

Dikkat!!!
Duyarsızlaşma olabilmesi için duyuşsal bir tepki olmalıdır.

Eğer duyarsızlaşma sorularının cevaplarında duyarsızlaşma yok alışma varsa alışmayı yapıştırın.Haa yok eğer ikiside varsa duyarsızlaşmayı yapıştırınız.

Duyusal Uyum

Eğer duyuşsal değilde duyusal bir azalma söz konusuysa(yani 5 duyu organımızla alakalı bir durumsa) duyusal uyumdur.

Örnek olarak, doktor hastaneye gittiği ilk zamanki kokuyu duymuyor.Haliyle o kokuya duyusal uyum sağlıyor.

Duyarlılık

Hassasiyet demektir.En ufak seslere bile aşırı tepki vermektir diyebiliriz.

En ufak olaylara bile hassas olma ve aşırı tepkiler gösterebilmektir.

Birleşik Koşullanma

Organizmanın aynı anda birden fazla farklı nötr uyarıcıya koşullanması durumudur.

Zil/Işık + Et -> Salya
Zil -> Salya
Işık -> Salya

XCafe/YCafe/ZCafe + Sevgili -> Mutlu
XCafe -> Mutlu
YCafe -> Mutlu
ZCafe -> Mutlu

İkinci Dereceden Üst Düzey Koşullanma

Köpek + Isırma -> Korku
Köpek -> Korku

İkinci dereceden de ise,

Köpek Sahibi + Köpek -> Korku
Köpek Sahibi -> Korku

Koşullanma gerçekleştikten sonra koşullu uyarıcı koşullu tepki ilişkisinin yanına ilgisiz bir başka nötr uyarıcı ekleyerek koşullanmanın gerçekleştirilmesidir.

Tepkisel Koşullanma(Klasik Koşullanma)

Bir Cevap Yazın

Merhaba dostlar…Şimdi baba bir konuya giriş yapacaz.4 yıllık üniversite hayatımda 3 yıl bir fiil aldığım ismini bilmediğim bir dersin(okuldaki dersin adı öğrenme psikolojisi değildi) konusuydu bu tepkisel koşullanma.Öğrenme Psikolojisi dersine ciddiyetle baktığım zaman tepkisel koşullanmanın ne olduğunu başta anlamadım lakin ufak bir araştırmayla bildiğimiz meşhur klasik koşullanma olduğunu öğrendim.Bir tek bu yanıyla şaşırtmakla yetinmeyen bu konuda 3 yıldır pavyonun köpeği zannetiğim şeyin Pavlov’un köpeği olduğunuda öğrendim.”Ulan hangi pavyonda köpek var?” ve “Hangi pavyonda olan köpekle hangi bilim adamı deney yapar?” diye sorular soruyordum kendi kendime.Meğersem hep yanılıyormuşum…

Bu konuyla ilgili geçmişime bu kadar değinmem yeter…Şimdi konumuza gelelim…

Koşullanma ÖncesiZil -> Salya Yok
Zil = Nötr Uyarıcı
——–
Et -> Salya
Et = Koşulsuz Uyarıcı
Salya = Koşulsuz Tepki
Koşullanma SüreciZil + Et -> Salya
Zil = Nötr Uyarıcı
Et = Koşulsuz Uyarıcı
Salya = Koşulsuz Tepki

Tekrar

Bayağı bi tekrar ediliyor….

Not : Hayvanların öğrenmesi için tekrara gerek vardır.Ancak insanların koşullanmalarında tekrara gerek olmayabilir.

Koşullanma SonrasıZil -> Salya
Zil = Koşullu Uyarıcı
Salya = Koşullu Tepki

Davranışçıların dilinde Koşullanma, öğrenme demektir.Yani Tepkisel Koşullanma = Tepkisel Öğrenmedir.

Tepkisel koşullanma insanların reflekslerinin ve duygusal tepkilerinin koşullanmasında etkilidir.

RefleksDuygusal
Koşullanma ÖncesiEl Çırpma -> Sakınma Tepkisi Yok
Tokat -> Sakınma
El Çırpma = Nötr Uyarıcı
Tokat = Koşulsuz Uyarıcı
Sakınma = Koşulsuz Tepki		Okul -> Korku Tepkisi Yok
Azarlama -> Korku
Okul = Nötr Uyarıcı
Azarlama = Koşulsuz Uyarıcı
Korku = Koşulsuz Tepki
Koşullanma SüreciEl Çırpma + Tokat -> Sakınma
El Çırpma = Nötr Uyarıcı
Tokat = Koşulsuz Uyarıcı
Sakınma = Koşulsuz Tepki		Okul + Azarlama -> Korku
Okul = Nötr Uyarıcı
Azarlama = Koşulsuz Uyarıcı
Korku = Koşulsuz Tepki
Koşullanma SonrasıEl Çırpma -> Sakınma
El Çırpma = Koşullu Uyarıcı
Sakınma = Koşullu Tepki		Okul -> Korku
Okul = Koşullu Uyarıcı
Korku = Koşullu Tepki

Tepkisel Koşullanma

Organizmanın başlangıçta nötr(etkisiz) olan bir uyarıcıya tepki vermeyi öğrenmesidir.

Organizma yeni bir davranış öğrenmez…

Koşulsuz(Doğal) Uyaran

Organizma için doğal olan ve doğal olarak tepkide bulunduğu uyarandır.

Organizmada doğal refleks tepkiye yol açan uyarıcıdır.Öğretilmemiş doğal uyarıcıdır.

Bir uyarıcı koşulsuzsa her yerde koşulsuzdur.Değişen tek uyarıcı nötr uyarıcıdır.

Koşulsuz(Doğal) Tepki

Organizmanın doğal ortamda koşulsuz uyaranı aldığında gösterdiği doğal tepkidir.

Koşulsuz uyarıcıyı(doğal uyarıcı) aldığında gösterdiği tepkidir.

Nötr Uyarıcı

Başlangıçta beklenen tepkiyi oluşturmayan uyarıcıdır.

Soruda “önce” kelimesi varsa nötr uyarıcıdan bahsetmektedir.

Koşullu Uyaran

Organizmanın koşullanma sürecinden sonra başlangıçta tepki vermediği uyarıcıya karşı vermeye başladığı tepkidir.

Soruda “önce” kelimesi yoksa koşullu uyarıcıdan bahsetmektedir.

Tepkisel koşullanmanın en önemli ögesidir.Öğrenilmiş olan budur.

Başlangıçta nötr olan koşullanma sürecinden geçtikten sonra tepki oluşturan uyarıcıdır.

Davranışçılar VS Bilişselciler

Bir Cevap Yazın
DAVRANIŞÇILARBİLİŞSELCİLER
  • İnsan dünyaya geldiğinde zihni boş bir levha gibidir.
  • John Locke, davranışçıların akıl babasıdır.
  • Gözlenebilir, ölçülebilir, sayılabilir davranışlarla ilgilenirler.
  • Öğrenme hep U(Uyarıcı) – T(Tepki) ya da T – U biçiminde gerçekleşir.
  • Davranış öğrenilir.Öğrenme sonucunda davranışta değişme olur.
  • Dışsal pekiştirme çok etkilidir.
  • Hayvanlar üzerindeki deneyler sonucunda elde ettikleri sonuçları insanlar üzerinde genellerler.
  • İnsan dünyaya geldiğinde doğuştan gelen bir takım sğreçler vardır.
  • Gözlenemeyen zihinsel süreçlerle ilgileniyorlar.(Algı, düşünce, problem çözme, kavrama)
  • Öğrenme U – Organizmanın Zihinsel Süreçleri – T biçiminde gerçekleşir diyorlar.
    U – O – T
  • Bilgi öğrenilir.İnsanın bilgisinde değişme olur.
  • Önemli olan içsel pekiştirmedir.
  • İnsanın öğrenmesi özeldir ve hiç bir canlıya benzemez.

Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler – Öğrenme Malzemesiyle İlgili Faktörler

Bir Cevap Yazın

Algısal Ayırt Edilebilirlik

Şekil – Zemin olayları bunun konusudur.

Öğrenilecek malzemeler(harf, kelime, cümle, paragraf) diğer malzemeler(yani bilgiler) içinden kolaylıkla seçilip algılanmasıdır.

Altının çizilmesi, kalın yazılması gibi…

Anlamsal Çağrışım

Öğrenilecek malzemenin kolaylıkla çağrışım yapacak şekilde öğrenilmesidir.

Bol ipucu kullanmaktır.

Leb demeden leblebiyi anlamaktır.

Telafuz Edilebilirlik

Öğrenilecek malzemenin kolay anlaşılabilmesi, kolay söylenebilmesiyle ilgilidir.

Kominikasyon yerine iletişim kelimesini kullanmak gibi.

Kavramsal Gruplandırma

Öğrenilecek malzemeyi birbiriyle ilişkilendirerek öğrenmektir.

TURUNÇGİLLERPortakal
Limon
Greyfurt

Öğrenme, Öğretme Yaklaşımları – Yapılandırmacılık

Bir Cevap Yazın

Yapılandırmacılık => Oluşturma, inşaa etme

  • Bilgi, nesnel ve öğrenenden bağımsız değildir.Öznel ve öğrenin oluşturduğu yapılandırdığı bir süreçtir.
  • Bilişsel etkinlikler içinde öğrenilen yeni bilgileri eski öğrenilenlerle birlikte yorumlanır, geliştirilir ve sentezlenir.
  • Ernest Van Glosersfeld, bireylerin öğrenmeyi öğrenerek yeni bilgilerin ön bilgilerle ilişkilendirilmesini önemli görerek bilginin birey tarafından içselleştirildiğini belirtir.Yani İçsel Bir Süreçtir.
  • Bilgi doğrudan öğrenciye verilmez, öğrenci bilgiyi anlamlı bir şekilde bulur, keşfede ve yapılandırır.Yapılandırmacılıkta ne öğretmen ne de öğrenciler ders anlatmaz.
  • Sınıf içi sınıf dışı etkinlikler öğrencinin üst düzey bilişsel gelişimini sağlar.
  • İş birliğine dayalı öğrenme önemli görülür.
YAPILANDIRMACI YAKLAŞIM TÜRLERİ
a) Bilişsel Yapılandırmacılık(Piaget, J. Dewey, Bruner)

Öğrenme denge – dengesizlik – yeniden denge üçlemesiyle ortaya çıkar.

b) Sosyal Yapılandırmacılık(Vygotsky, J. Dewey)

Öğrenci kendi kendine öğrenmeyi öğrenene kadar akranlarından, öğretmenden ve yetişkinlerden destek alabilir.

c) Radikal Yapılandırmacılık(Ernest Van Glosersfeld)

Öğrenme içsel bir süreçtir.Kimse kimseden destek almamalıdır.

Yapılandırmacı Yaklaşımda Bilgi Edinme Kaynakları

  1. Uzun süreli bellek.
  2. Birincil kaynak.(Deneme Yanılma)
  3. İkincil kaynak.

Uyarı!!!
Yapılandırmacılığa en uygun içerik düzenlemesi sarmal yaklaşımdır.En uygun öğrenme ise tümdengelimdir.

Öğretim Stratejileri – Araştırma ve İnceleme Yoluyla Öğretim

Bir Cevap Yazın

Öğrencilere sunulan bir problem senaryosunda öğrencilerin bilimsel süreç basamaklarını kullanıp, kendilerine özgü çözüm yolları üretmeleridir.

Öğretmen, rehberdir.
Öğrenci, aktif ve merkezdedir.

Öğrenci süreçte tamamen hipotetik düşünür.İsterse tümdengelimsel istersede tümevarımsal yöntemi kullanırlar.

Zihinsel beceri kullanılır ve geliştirilir.

  1. Süreç öğrenci etkinliğine dayalı olup problem çözme yaklaşımı temel alınır.
  2. Tümevarım, tümdengelim, anoloji, hipotetik, yöntemleri birlikte kullanılır.
  3. Gerçek yaşama ait problemler ele alınır.En önemlisi bu.
  4. Bilimsel problem çözümü becerisi ile bilimsel düşünme becerisi kazanımları ön plandadır.
  5. Bilimsel problem çözme basamakları kullanılır.
  6. Dersin daha çok sonuç bölümünde kullanılır.
  7. Öğrenci merkezde, öğretmen rehberdir.
  8. Uygulama ve üst düzey kazanımlar(Analiz, sentez, değerlendirme) ön plandadır.
  9. Problem çözme + neden – sonuç ilişkisi kurma + yaratıcı + yansıtıcı analitik ve eleştirel düşünme becerileri geliştirme ön plandadır.
  10. Sınıf içi + Sınıf dışı etkinliktir.
  11. İş birlikli öğrenme temel alınır.
  12. Sınıf sayısı az olmalıdır.

Araştırma stratejisinin en büyük dezavantajı her öğrencinin ilk denemede problemi çözememe ihtimalidir.

Araştırma İnceleme Stratejisinde Bilimsel Problem Çözme Basamakları

  1. Problemin fark edip belirlenmesi.
  2. Problem hakkında bilgi toplayıp problemin tanımlanıp sınırlandırılması.
  3. Veri toplama aracı geliştirip verilerin uygun kişilerden toplanması.
  4. Hipotezlerin oluşturulması.
  5. Hipotezle ilgili veri toplar.O verileri analiz eder.Ve o hipoteze uygun yöntem ya da ölçme aracı bulacak.
  6. Hipotezi test et.Dene.
  7. Sonuç ve çözüm.