“Gözlem Yoluyla Öğrenme” ya da “Model Alma Yoluyla Öğrenme” nitelendirilebilir.
Öğrenmenin olabilmesi için bir başka insana ihtiyaç vardır.
Bir insanın diğer insanları izleyerek öğrenmesidir.
İki veya daha fazla insanın olduğu her yerde sosyal öğrenme vardır.
Sosyal öğrenme bir insanın diğer insanı gözlemlemesidir.Yani bilinçlidir.
Başkalarının yaşantılarını gözlemleyerek öğrenmedir.
Sosyal öğrenme insan davranışlarının neredeyse tümünü açıklamaktadır.
Moda davranışlarının hepsi sosyal öğrenmedir.
Tepkisel Koşullanma ve Edimsel Koşullanma da bir yaşantı söz konusuyken, sosyal öğrenmede gözlem vardır.
Sınıfta arkadaşının el kaldırmasıyla pekiştirilen Osman, haftaya elini kaldırıp söz istemeye başladı…Osman pekiştirilmediği halde davranışta bulundu…
Osman ders esnasında konuşan arkadaşlarının öğretmen tarafından azarlanınca Osman derste konuşmaya karar verdi.Osman konuştu mu?Pekiştirildi mi?Hayır…Sosyal Öğrenme…
Gözlem Yoluyla Öğrenmenin Aşamaları
| AŞAMALAR | ÖZELLİKLERİ |
| Dikkat Etme | Model alınacak etkinliklere dikkat etme aşamasıdır.Model alan kişinin, modelin davranışlarına, duyularına odaklanmasıdır. |
| |
| Hatırda Tutma | Elde edilen bilgiden yararlanabilmek için modele ait davranışların hatırda tutulmasıdır.Modelin özelliklerini, modelin davranışlarını zihnimize kaydetmektir. Zihinsel şema oluşturmaktır. |
| |
| Davranışı Meydana Getirme(Uygulama) | Öğrenilenlerin performansa dönüştürüldüğü, davranış olarak sergilendiği aşamadır.Modelin davranışı kendi üstümüzde uygulanacak, denenecek… Modelin davranışı göstermesidir. |
| |
| Güdülenme | Modelin davranışı gibi davranıldığı taktirde pekiştirileceklerine ilişkin oluşan beklentidir.Model alınan davranış elde edildiği sonuçtur. Bir davranışı model aldığımızda elde edilen sonuçtur… |
|
Unutmayınız ki, modelleme neticesi hiç bir zaman %100 modelle aynı olamaz.
Bir davranışa dikkat edilip hatıra alındıktan sonra illa gösterilecek diye bir kural yoktur.Aradan uzun süre geçtikten sonrada gösterilebilir.
Dolaylı Pekiştirme
Modelin pekiştirilmesinin, model alanın davranışlarında artışa yol açması durumudur.
Bayramda otururken abimiz kalkıp gelen misafirlerin elini öpüyor ve bunun karşılığı para alıyorsa, söyleyin bana hangimiz yerimizde durmuşuzdur?
Abiniz yaptığı davranışta pekiştirildiği halde siz dolaylı pekiştiriliyorsunuz.
Dolaylı Ceza
Modelin cezalandırılmasının, model alanın davranışında azalmaya yol açmasıdır.
“Sallandıracaksın bi kaç kişiyi ibreti alem için” sözü buna çok güzel bir örnektir.
Sınıfta kopya çekerken arkadaşınız yakalanıyor ve ceza alıyorsa, diğerleri sittinsene o davranışı yapmıyor ve kopya çekme davranışı azalıyor.
Dolaylı Güdülenme
Modelin davranış sonuçlarının model alanda aynı davranışı yapma isteği uyandırmasıdır.
Berfin üniversiteler arası yapılan yurt dışı sınavını kazanıp Amerika’ya gidiyor.Orada güzel koşullarda yaşıyor.Bunu duyan Ahmet’te aynı sınava girmek istiyorsa dolaylı güdülenmedir.
Dolaylı Duygu
Modelin duygusal tepkilerinin model alan tarafından da gösterilmeye başlanmasıdır.
Annesi kediden korkan bir genç kız, kendisininde hiç bir yaşantı olmadan kediden korkması…
İnsanlar duygularıda model alabiliyorlar…