Merkez Teşkilat(Saray ve Divan-ı Hümayun)

Birun : Dış kısmı
Enderun : İç kısmı
Harem : Kız kısmı
Birun

  • Sarayın dış kısmıdır.
  • Elçiler kabul edilir.
  • Divan-ı Hümayun toplantıları Babüssade kapısında Kubbealtı’nda toplanır.

Divan-ı Hümayun toplantıları 19.YY’da Babüssade kapısında değil, Sadrazam Konağı isimli Babali’de yapılır.

Enderun

  • Sarayın iç kısmıdır.
  • Türk öğrencisi alınmaz.Türk bürokrasisi oluşmaması için Türk öğrencisi alınmaz.
  • Devlet memuru yetişir.
  • 1. Murat tarafından 1363 senesinde Edirne’de kurulmuştur.

Osmanlı devletinin devşirmediği tek millet yahudilerdir.

Harem

  • Sarayın kız kısmıdır.
  • Okul gibidir.Enderun gibidir.
  • Padişah ve ailesinin özel hayatını geçirdiği yerdir.
  • Erkek çocuk doğuran sultana Haseki denir.

Osmanlı devletindeki ilk devşirme Haseki sultan, Orhan beyin eşi Holifera Hatun’dur.Türkçe isim olarak biz ona Nilüfer Hatun diyoruz.

  • Ak Hadım Ağaları : Saray amiridir.
  • Baltacılar : Saray dışında kullanılan müstahemler.
  • Bostancı : Saray kasırlarının bekçileridir.
  • Çakırcılar : Av işlerinden sorumludurlar.
  • Çavuşlar : Padişah yaveridir ve fermanları tebliğ ederler.Tanzimattan sonra Mabeyn Müşiri oldu.
  • Çaşnıgir : Sofra hizmetlerinden sorumludur.
  • Çuhadar : Padişahın giyiminden sorumludur.
  • Dülbentçi : Padişahın iç giyiminden sorumludur.
  • Emir-i Alem : Mehterhanenin en üst amiridir.Aynı zamanda  bayrak, sancak sorumlusudur.
  • Haseki Sultan(Kadın Efendi) : Padişah eşi.
  • Hekimbaşı : Sayıları yirmi civarındadır ve ulema sayılırlardı.
  • Hünker Dairesi : Harem’de padişaha ait kısımdır.
  • Kara Hadım Ağaları : Haremde görevlidiler.
  • Mehteran : Askeri bando takımıdır.
  • Müteferrikalar : Sultanın maiyetinde bulunan memurlardır.
  • Müneccimbaşı : Yıldız ilmini bilen kişilerdir.Takvim tertibinden sorumludurlar.
  • Padişah Hocası : Hünkar hocalarıdır.
  • Peykler : İlk dönemlerde postacı ve muhafızlardır.
  • Rikabdar : Padişahın ayakkabılarından sorumludur.
  • Sır Katibi : Padişahın özel katibidir.
  • Silahtar : Padişahın silahlarından sorumludur.
  • Sim Sakalar : Divan’da hizmet eder ve Hırka-i Saadet Dairesi’nin taşlarını yıkarlar.
  • Şatırlar : Uzak yerlere gönderilen postacılardır.
  • Valide Sultan : Padişah annesidir.
Divan-ı Hümayun

  • Devlet ve millet sorunlarının tartışılıp karara bağlandığı ve en son söz hakkının padişahın olduğu bakanlar kuruludur.
  • Orhan bey kurmuştur.

Divanı 2. Mahmut kaldırıp yerine Heyeti Vükela’yı kurmuştur.

  • Alınan kararlara Hüküm, bu hükümlerin kaydedildiği deftere Mühimme Defteri denir.
  • Bu hükümleri yazıya Tahvil, Rüus, Amedi ve Beylikçi kalemleri geçirir.

2008 yılı itibaren Recep Tayyip Erdoğan kararıyla Mühimme defteri yazılmaktadır.İsmide Mühimmedir 🙂

  • Dinav-ı Hümayın en son karar organıdır.
  • Alınan kararlar hakkında, dine uygunluğu hakkında ise Şeyhülislam’ın verdiği karara İfta, yayınladığına Fetva denir.
Sadrazam(Vezir-i Azam) – Başbakan

  • Padişahtan sonra en yetkilidir.
  • Padişah mührünü taşır.
  • Serdar-ı Ekrem ünvanıyla ordunun başına geçer.
  • Sadrazamın yerine Sadaret Kaymakamı bakar.
  • Devletlü, fehametlü gibi ünvanlar aldılar.
  • İlk Vezir-i Azam Çandarlı Halil Paşa’dır.
Vezir(Kubbealtı) – Bakan

  • Devlet işlerine yardımcı olur.
  • Sayıları artmıştır.Devletin iş yükü ve sınırları artmasından dolayı sayıca artmıştır.
  • İlk vezir Alaaddin Paşa’dır.
Kazasker – Milli Eğitim ve Adalet Bakanı

  • Müderris ve kadı ataması yapar.Taht kadısı hariç.Tarh kadısını padişah atar.
  • Doğuştan Türk ve müslüman olmak zorundadır.
  • Türk olduğu için medrese çıkışlıdır.
  • Divana gelen davalara son şeklini verir.
  • Tuttuğu deftere Ruznamçe denir.
  • Rumeli ve Anadolu’da olmak üzere iki tanedir.
  • Kazaskerlik makamının ilk atamasını yapan 1. Murat’tır.
  • İlk Kazasker Çandarlı Kara Halil Paşa’dır.
Nişancı

  • Devletin yazışma işlerinden sorumludur.
  • Yazılı belgelere padişahın tuğrasını çeker.
  • Tapu ve Kadastro işlerine bakar.
  • Feth edilen bölgelerin sosyo ekonomik yapısı ve demografik yapısını “Tahrir” Defterine kaydeder.
  • Örfi hukukun temsilcisidir.
  • Tevki, Müftiy-i Kanun, Tuğrai, Mühürdar gibi isimler aldı.
  • İlk nişancı Muhammed Asgarül Cezeri’dir.
Reisü’l Küttab – Hariciye Bakanlığı

  • 17. YY’da Nilancıdan ayrılarak devletin dış yazışmalarından sorumlu hale getirilmiştir.
  • İlk reisülküttap Ömer Avni Efendi’dir.

Divanda toplantı gündemini belirleyen ve sıraya koyan Reisü’l Küttab’dır.

Defterdar – Maliye Bakanı

  • Bütçe yapar.
  • Rumeli ve Anadolu olmak üzere iki tanedir.
  • Paranın değerini korur, Kapıkulu ulufelerini dağıtır.Hazinenin anahtarını taşır.
  • İlk defterdarlık, 1. Murat zamanında kuruldu.

Osmanlı’da ilk bütçe yapan Orhan Bey’dir.

Osmanlı devletinde padişahtan sonra tek ferman çıkarma yetkisi Defterdar’dadır.

Kaptan-ı Derya

  • Kanuni zamanında 16. YY’da divana üye olmuştur.
  • Denizcilik ile ilgili kanunların çıkmasını hızlandırmıştır.
  • Doğal divan üyesi değildir.
  • İlk divan üyesi Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’dır.
Yeniçeri Ağası

  • Rütbesi vezir ise toplantılara katılır.
  • Ordunun durumu hakkında bilgi verir.
  • Fatih ile kaldırılan ağalık makamı Yavuz ile yeniden geldi.Aradaki dönemde makamın adı Sekbanbaşı‘dır.
Şeyhülislam – Müftü

  • Fetva ve İfta verir.
  • Son divana üye olandır.
  • İlmiye sınıfının başkanıdır.

Şeyhülislam protokolde Sadrazam’a denk sayılır.

İstanbul’un İdaresi

  • Veziriazam
    • Merkezin tamamından sorumludur.
    • Bu konu ile ilgili Divan’a bilgi verirlerdi.
  • Yeniçeri Ağası
    • İstanbul’un güvenliğinden sorumludur.
  • Şehremini
    • Şehrin belediye işleriyle ilgilenirdi.
  • Taht Kadısı
    • İstanbul’un adalet ile ilgili işlerinden sorumluydu.
  • Mimarbaşı
    • İmar işlerini düzenler.
  • Muhtesip
    • Çarşı, pazar ve ticaret işlerinden sorumluydu.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir