Birun : Dış kısmı
Enderun : İç kısmı
Harem : Kız kısmı |
Birun- Sarayın dış kısmıdır.
- Elçiler kabul edilir.
- Divan-ı Hümayun toplantıları Babüssade kapısında Kubbealtı’nda toplanır.
Divan-ı Hümayun toplantıları 19.YY’da Babüssade kapısında değil, Sadrazam Konağı isimli Babali’de yapılır.
|
Enderun- Sarayın iç kısmıdır.
- Türk öğrencisi alınmaz.Türk bürokrasisi oluşmaması için Türk öğrencisi alınmaz.
- Devlet memuru yetişir.
- 1. Murat tarafından 1363 senesinde Edirne’de kurulmuştur.
Osmanlı devletinin devşirmediği tek millet yahudilerdir.
|
Harem- Sarayın kız kısmıdır.
- Okul gibidir.Enderun gibidir.
- Padişah ve ailesinin özel hayatını geçirdiği yerdir.
- Erkek çocuk doğuran sultana Haseki denir.
Osmanlı devletindeki ilk devşirme Haseki sultan, Orhan beyin eşi Holifera Hatun’dur.Türkçe isim olarak biz ona Nilüfer Hatun diyoruz.
|
- Ak Hadım Ağaları : Saray amiridir.
- Baltacılar : Saray dışında kullanılan müstahemler.
- Bostancı : Saray kasırlarının bekçileridir.
- Çakırcılar : Av işlerinden sorumludurlar.
- Çavuşlar : Padişah yaveridir ve fermanları tebliğ ederler.Tanzimattan sonra Mabeyn Müşiri oldu.
- Çaşnıgir : Sofra hizmetlerinden sorumludur.
- Çuhadar : Padişahın giyiminden sorumludur.
- Dülbentçi : Padişahın iç giyiminden sorumludur.
- Emir-i Alem : Mehterhanenin en üst amiridir.Aynı zamanda bayrak, sancak sorumlusudur.
- Haseki Sultan(Kadın Efendi) : Padişah eşi.
- Hekimbaşı : Sayıları yirmi civarındadır ve ulema sayılırlardı.
- Hünker Dairesi : Harem’de padişaha ait kısımdır.
- Kara Hadım Ağaları : Haremde görevlidiler.
- Mehteran : Askeri bando takımıdır.
- Müteferrikalar : Sultanın maiyetinde bulunan memurlardır.
- Müneccimbaşı : Yıldız ilmini bilen kişilerdir.Takvim tertibinden sorumludurlar.
- Padişah Hocası : Hünkar hocalarıdır.
- Peykler : İlk dönemlerde postacı ve muhafızlardır.
- Rikabdar : Padişahın ayakkabılarından sorumludur.
- Sır Katibi : Padişahın özel katibidir.
- Silahtar : Padişahın silahlarından sorumludur.
- Sim Sakalar : Divan’da hizmet eder ve Hırka-i Saadet Dairesi’nin taşlarını yıkarlar.
- Şatırlar : Uzak yerlere gönderilen postacılardır.
- Valide Sultan : Padişah annesidir.
|
Divan-ı Hümayun- Devlet ve millet sorunlarının tartışılıp karara bağlandığı ve en son söz hakkının padişahın olduğu bakanlar kuruludur.
- Orhan bey kurmuştur.
Divanı 2. Mahmut kaldırıp yerine Heyeti Vükela’yı kurmuştur.
- Alınan kararlara Hüküm, bu hükümlerin kaydedildiği deftere Mühimme Defteri denir.
- Bu hükümleri yazıya Tahvil, Rüus, Amedi ve Beylikçi kalemleri geçirir.
2008 yılı itibaren Recep Tayyip Erdoğan kararıyla Mühimme defteri yazılmaktadır.İsmide Mühimmedir 🙂
- Dinav-ı Hümayın en son karar organıdır.
- Alınan kararlar hakkında, dine uygunluğu hakkında ise Şeyhülislam’ın verdiği karara İfta, yayınladığına Fetva denir.
|
Sadrazam(Vezir-i Azam) – Başbakan- Padişahtan sonra en yetkilidir.
- Padişah mührünü taşır.
- Serdar-ı Ekrem ünvanıyla ordunun başına geçer.
- Sadrazamın yerine Sadaret Kaymakamı bakar.
- Devletlü, fehametlü gibi ünvanlar aldılar.
- İlk Vezir-i Azam Çandarlı Halil Paşa’dır.
|
Vezir(Kubbealtı) – Bakan- Devlet işlerine yardımcı olur.
- Sayıları artmıştır.Devletin iş yükü ve sınırları artmasından dolayı sayıca artmıştır.
- İlk vezir Alaaddin Paşa’dır.
|
Kazasker – Milli Eğitim ve Adalet Bakanı- Müderris ve kadı ataması yapar.Taht kadısı hariç.Tarh kadısını padişah atar.
- Doğuştan Türk ve müslüman olmak zorundadır.
- Türk olduğu için medrese çıkışlıdır.
- Divana gelen davalara son şeklini verir.
- Tuttuğu deftere Ruznamçe denir.
- Rumeli ve Anadolu’da olmak üzere iki tanedir.
- Kazaskerlik makamının ilk atamasını yapan 1. Murat’tır.
- İlk Kazasker Çandarlı Kara Halil Paşa’dır.
|
Nişancı- Devletin yazışma işlerinden sorumludur.
- Yazılı belgelere padişahın tuğrasını çeker.
- Tapu ve Kadastro işlerine bakar.
- Feth edilen bölgelerin sosyo ekonomik yapısı ve demografik yapısını “Tahrir” Defterine kaydeder.
- Örfi hukukun temsilcisidir.
- Tevki, Müftiy-i Kanun, Tuğrai, Mühürdar gibi isimler aldı.
- İlk nişancı Muhammed Asgarül Cezeri’dir.
|
Reisü’l Küttab – Hariciye Bakanlığı- 17. YY’da Nilancıdan ayrılarak devletin dış yazışmalarından sorumlu hale getirilmiştir.
- İlk reisülküttap Ömer Avni Efendi’dir.
Divanda toplantı gündemini belirleyen ve sıraya koyan Reisü’l Küttab’dır.
|
Defterdar – Maliye Bakanı- Bütçe yapar.
- Rumeli ve Anadolu olmak üzere iki tanedir.
- Paranın değerini korur, Kapıkulu ulufelerini dağıtır.Hazinenin anahtarını taşır.
- İlk defterdarlık, 1. Murat zamanında kuruldu.
Osmanlı’da ilk bütçe yapan Orhan Bey’dir. Osmanlı devletinde padişahtan sonra tek ferman çıkarma yetkisi Defterdar’dadır.
|
Kaptan-ı Derya- Kanuni zamanında 16. YY’da divana üye olmuştur.
- Denizcilik ile ilgili kanunların çıkmasını hızlandırmıştır.
- Doğal divan üyesi değildir.
- İlk divan üyesi Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’dır.
|
Yeniçeri Ağası- Rütbesi vezir ise toplantılara katılır.
- Ordunun durumu hakkında bilgi verir.
- Fatih ile kaldırılan ağalık makamı Yavuz ile yeniden geldi.Aradaki dönemde makamın adı Sekbanbaşı‘dır.
|
Şeyhülislam – Müftü- Fetva ve İfta verir.
- Son divana üye olandır.
- İlmiye sınıfının başkanıdır.
Şeyhülislam protokolde Sadrazam’a denk sayılır.
|
İstanbul’un İdaresi- Veziriazam
- Merkezin tamamından sorumludur.
- Bu konu ile ilgili Divan’a bilgi verirlerdi.
- Yeniçeri Ağası
- İstanbul’un güvenliğinden sorumludur.
- Şehremini
- Şehrin belediye işleriyle ilgilenirdi.
- Taht Kadısı
- İstanbul’un adalet ile ilgili işlerinden sorumluydu.
- Mimarbaşı
- Muhtesip
- Çarşı, pazar ve ticaret işlerinden sorumluydu.
|