Merhaba dostlar.Bu yazımızda Gelişim Psikolojisinde ki Araştırma Yöntemlerine değineceğiz.

Gelişim Psikolojisi araştırmalarında bilgi toplamak için 3 ana yöntem mevcuttur.

1. Deneysel Yöntemler
2. İstatiksel Yöntemler(Betimsel, Kolerasyon, İlişkisel)
3. Deneysel Olmayan Yöntemler

Deneysel Yöntemler

Bu yöntemlerde herşey kontrol edilmektedir.Yani “kontrol” ana unsurdur diyebiliriz.

Neden – Sonuç ilişkisi verir.

Bir araştırmada neden – sonuç ilişkisi veren tek yöntem deneysel yöntemdir.

Deneysel Yöntemde “kontrol” ana unsurdur dedik.Yani değişkenler kontrol altına alınarak değişkenler arasındaki neden – sonuç ilişkileri belirlenmeye çalışılıyor demektir.

Hmm… Demek ki, deneysel yöntemlerde değişken kavramı mevcuttur.

Değişken

Farklı değerler alan ve ölçülebilen(yani gözlemlenebilen) özelliklere değişken denir.Ben bir yazılım uzmanı olarak değişkenin ne olduğunu mantıksal olarak tam teferruatıyla sizlere aktarmak isterdim lakin konuyu saptırmamak için yüzeysel olarak programlama bilgisine sahip bireylere bir ipucu vermekte fayda görüyorum.

Programlamada property(özellik) kavramı Field ismini verdiğimiz class değişkenlerine denmektedir.Yukarıdaki değişken açıklamasında gördüğünüz gibi “özellik” tabiri kullanılmıştır.Değişkenler hem okunabilir hem de yazılabilir bir yapıya sahipti.(tabi istisnai durumlar dışında.readonly, writeonly).Deneysel yöntemlerde kullanılan değişken terimi ile programlama dillerindeki değişkenler arasında tanımsal fark birebirdir diyebiliriz.

Değişkenleri sizlerde daha net anlamlandırabilmek için şöyle bir örnek verilebilir.

Cinsiyet kavramı, kadın ve erkek olmak üzere iki farklı değer aldığından dolayı ve hemde gözlemlenebildiğinden dolayı bir değişken özelliği göstermektedir.Yani Cinsiyet bir değişkendir.

Deneysel yöntemlerdeki değişken kavramı iki ana unsurdan oluşmaktadır.

1. Bağımsız Değişken
2. Bağımlı Değişken

Bağımsız Değişken

Neden olan değişkendir ya da etkileyen değişkende diyebiliriz.Yani, bu değişkenin bir başka değişkene etkisi vardır ve bu etkisi kontrol edilmek istenmektedir.

Örnek olarak,

Şiddet içeren çizgi filmler izlemenin, çocuğun saldırgan davranışları üzerindeki etkisini ölçmeyi amaçlayan bir deneysel çalışmada, bağımsız değişken “şiddet içeren çizgi film izleme” durumudur.

Görüldüğü gibi bir neden yaratan değişkenler bağımsız değişkendir.

Bağımlı Değişken

Sonuç ya da etkilenen olarak nitelendirebileceğimiz bir değişkendir.Yani bağimsız değişkenin üzerine etki yaptığı değişkene bağımlı değişken denmektedir.Adı üzerinde, bir değişkenin etkisi sonucu bir sonuç ya da etkilenme gösteren değişken olduğu için bağımlıdır.

Yukarıdaki örnekte çizgi film izlemenin saldırganlık üzerindeki etkisi incelendiğine göre burada bağımlı değişken “saldırganlık içeren davranışlar” olacaktır.Yani “şiddet içeren çizgi film izleme” bağımsız değişkeni bir neden iken, “saldırganlık içeren davranışlar” o nedenin bir sonucudur ya da etkilenme durumudur diye özetleyebiliriz.

Her iki değişken türünü basit bir şekilde özetlemek gerekirse eğer şöyle bir örnek işimizi görecektir.

A maddesi kanser yapıyor mu yapmıyor mu?
A maddesi = Neden olduğu için bağımsız
Kanser = Sonuç olduğu için bağımlı

Dikkat!!!
Soru kökünde “etki” gördüğünüz an “deneysel yöntem”e yapıştırıyorsunuz.
Ya da
Soru kökünde “etki” gördüğünüzde “araştırma” varsa yapıştırınız.
Soruda “uygulama” gördüysek “deneysel yöntem” dir.

İstatistiksel Yöntemler(Yordayan – Yordanan)

Hiç bir koşul altında neden – sonuç ilişkisi vermez.

Yordayan ve yordanan olarak nitelendirilebilir.

Bu yöntemde iki değişkenin birlikte artıp artmadığına, bir değişken artarken diğerinin azalıp azalmadığına ya da iki değişkenin birlikte azalıp azalmadığına bakılır.

Yordayanı, bağımsız değişken olarak, Yordananı, bağımlı değişken olarak benzetebiliriz.

+ + + – – + – –

-> Tarzında durumlar incelenir.

Örneğin,

Olumlu Öğretmen Tutumu	+	–
Öğrenci Başarısı	+	–
ya da
Ekmek	+	–
Kilo	+	–
Yordama İlişkisel

Dikkat!!!
Soru kökünde “ilişki”, “bağlantılı mı?” gibi kelimeler görürsek direkt istatistikseli yapıştırıyoruz.
“Anket”, “Ölçek” ve “Envanter” kelimeleri soruda varsa ilişkiseli(istatiksel) yapıştırıyoruz.

Metaanaliz

Kısaca Metaanaliz, istatistik ya da matematik demektir.

Belirli bir bölge ya da dünya genelinde aynı düzeyde yapılan araştırmalar toplanıyor ve bu araştırmaların sonuçlarından yeni bir sonuç ortaya çıkaralıyor.

Vak’a Analizi

Tek bir olayı tüm ayrıntısıyla incelemektir.

Psikiyatristlerin metodudur.

Derinlemesine bilgi verir.

Bir tek olayı derinlemesine incelediğimiz için kuramlar çıkmaktadır.

Örnek olarak, şizofren bir kişiyi tek başına tüm ayrıntısıyla incelemek ve kuramlar çıkarmaktır.

Nitel Araştırma

Bu araştırmada bireyle en az 15 gün birlikte olup yaşananlar kayıt altına alınır.Bu kayıtlar çözümlenir ve kategoriler oluşturulur.Bu şekilde derinlemesine bilgi edinildiği söylenir.

Yani,

Derinlemesine bilgi verir.Ölçek yeterli değildir.Sonuç olarak çözümlenen kayıtlar neticesinde kategoriler elde edildiği için hassas konularda bilgi vermez ve bazı konularda hiç bilgi vermez.

Kategoriden kasıt sıralama ve sınıflama düzeyinde bilgi vermesidir.

Dikkat!!!
Soru kökünde “Veriler yorumlanıyor”, “veriler çözümleniyor” ya da “veriler değerlendiriliyor” gibisinden cümleler varsa sonuç Niteldir.
Soru kökünde “denekler ile birlikte olmak” veya “katılımcılarla vakit geçirmek” gibi kelimeler varsa gene Niteldir.
Soruda “problem araştırma” varsa Niteldir.

Bu yazımızında sonuna gelmiş bulunmaktayız.

Sonraki yazılarımızda görüşmek üzere…

İyi çalışmalar…