Prut Antlaşması- 1711 – Rusya ile yapılan Prut Antlaşması’yla Osmanlı devletinin Karlofça Antlaşması ve 1700 – İstanbul Antlaşmaları ile kaybettiği toprakları geri alma umudu doğdu.
Karlofça Antlaşması’yla batıda ilk toprak kaybediyoruz. 1700 – İstanbul Antlaşmasıyla’da Azak kalesini Ruslar’a veriyor ve Rusların sıcak denizlere ilk inmesine sebep oluyoruz.
|
Petervaradin Savaşı- 1715 – 1718 yıllarında, Petervaradin Savaşı’nı ise Avusturya ile yapıyoruz.
- Avusturya akzanıyor.
- Bu yenilginin üzerine Avusturya ile bir antlaşma yapıyoruz.Bu antlaşmanın adı Pasarofça Antlaşması’dır.
|
Pasarofça Antlaşması- Osmanlı devleti bu antlaşmayla batının üstünlüğünü kabul ediyor.
- Bu antlaşmadan sonra 3. Ahmet Lale Devri‘ni başlatıyor.
|
1738 – 1739 yılları arasında Osmanlı – Avusturya + Rusya ile savaşıyor ve kazanıyor.Şimdi adama sorarlar.Bundan bir kaç yıl önce Petervaradin Savaşın’da sadece Avusturya’ya yenilen adam, nasıl oluyorda Avusturya + Rusya’yı yeniyor.Bu savaşı kazanmada 1. Mahmut’un yaptığı askeri ıslahatların faydası görüşüyor.Batı tarzında açılmış olan Hendesehane, ıslah edilen humbaracı ocakları gibi…
Bu savaşın sonunda her iki devletle Belgrad Antlaşması yapıldı. |
Belgrad Antlaşması- Bu antlaşmada dostumuz Fransa gelip arabuluculuk yaptı ve bu arabuluculuğa karşılık olarak 1. Mahmut kapitülasyonları sürekli verdi.
- Bu antlaşmayla Belgrad bizim oldu.
- Osmanlı’nın batıda imzaladığı son kazançlı antlaşma Belgrad Antlaşması’dır.
- Yani Belgrad Antlaşması 18. YY’ın son kazançlı antlaşmasıdır.
|
Kerden Antlaşması(II. Kasr-ı Şirin)- 1746 yılında Osmanlı – İran son antlaşması olan Kerden Antlaşması yapılmıştır.
|
| 1768 – 1774 yılları arasında Rusya ile savaşıldı.Savaş sırasında Ruslar çeşme’de Osmanlı’nın donanmasını yaktılar.Bu savaş neticesinde Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı. |
Küçük Kaynarca Antlaşması- Kırım bağımsız olacak.(Tamamı Türk ve Müslüman olan bir toprak parçası ilk defa kaybediliyor.)
- Kırım halkı Türk ve Müslüman olduğu için dini açıdan halifeye bağlı kalacaktır.(Halifelik ilk defa siyasi bir güç olarak kullanıldı.)
Trablusgarp Savaşı’ndan sonra yapılan Uşi Antlaşmasın’da da halifelik ikinci kez siyasi bir güç olarak kullanılacaktır.
- Osmanlı ilk defa Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecektir.
- Rusya İstanbul’da elçi bulundurabilecek.
Bu antlaşmada olmayıp Fransız’ların yavşaklığından dolayı eklenen maddeler; - Rusya Balkanlar’da veya istediği bir yerde konsolosluk açabilecek.Yani Panslavizm Politikası Osmanlı toprakları üzerinde daha etkili olmaya başlamıştır.
- Ortodoksların koruyuculuğu Ruslar’a geçecektir.
- Osmanlı Azak Kalesini Rusya’ya verecek ve Karadeniz tersanelerinde gemi yapamayacak.(Karadeniz Türk egemenliği sona erdi.)
Karlofça Antlaşması Özeti - Osmanlı ilk defa tamamı Türk ve Müslüman olan Kırım’ı kaybetti.
- Halifelik ilk defa siyasi bir güç olarak kullanılarak Kırım halkının dini ve kültürel açıdan halifeye bağlanması kabul edildi.
- Osmanlı ilk defa Rusya’ya savaş tazminatı ödedi.
- Rusya Osmanlı’da daimi elçi bulundurmayı elde etti.
- Rusya balkanlarda istediği her yerde konsolosluk açmaya ve Panslavizm Politikasını uygulamayı elde etti.
- Olmayan bir madde olmuş gibi gösterilerek ortodoksların koruyuculuğunu Rusya elde etti.
- Karadeniz Türk egemenliği sona erdi.
- Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım bağımsız olmuştu.
|
Aynalıkavak Tenkihnamesi- 1779 yılında Aynalıkavak Tenkihnamesi yapılarak Kırım Ruslara özerk hale geldi.
- 1787, 1792 Osmanlı Devleti Kırım’ı geri alabilmek için hem Rusya hemde Avusturya ile savaştı.Tam bu sırada Fransız ihtilali patladı.İçinden birden çok ulus bulunan devletler(Avusturya – Osmanlı) etkilenecek.
|
Ziştovi Antlaşması- Avusturya – Osmanlı Ziştovi Antlaşması imzalayarak savaştan çekildi.
|
1792 Yaş Antlaşması- Osmanlı Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul etti.
|
- 1774 – Küçük Kaynarca Antlaşması = Kırım bağımsız oldu.
- 1779 – Ayaklıkavak Yenkihnamesi = Kırım özerk oldu.
- 1792 – Yaş Antlaşması = Kırımın Rusya’ya ait olduğunu kabul ettik.
|
Osmanlı devleti ilk denge politikasını Fransa’ya uygulamıştır.
|
18. YY Islahatları- Avrupa örnek alınmıştır.
- Batıdan teknik uzmanlar getirilmiştir.
- 17. YY göre daha kalıcı olmuştur.
- Saray, Ulema ve Asker ıslahatlara karşı çıkmıştır.
- Hukuk hariç her alanda ıslahat yapıldı.
Islahatların şifresi : 31313 - 3. Ahmet
- Arada 3. Osman var ama ıslahat yok.
- 1. Mahmut
- 3. Mustafa
- 1. Abdülhamit
- 3. Selim
3. Ahmet- Pasarofça Antlaşması imzalandı ve Avrupa’nın üstünlüğü kabul edildi.
- Avrupa üstünlüğünü kabul ettikten sonra Lale Devri başladı.
Lale Devri ifadesini ilk kullanan Yahya Kemal’dir.
- Hiç askeri ıslahat yoktur.
- Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa‘dır.
- Lale devre Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir.
- Minyatürcüsü Levni
- Şairi Nedim
- Batıdan ilk defa matbaa gelmiştir.(İbrahim Müteferrika ve Sait Bey tarafından Macaristan’dan getirildi.)
Kitapları elleriyle çoğaltanlara Müstelsi denir.
- Matbaada basılan ilk eser, Vali Mehmet Efendi‘nin Van Kulu Lügati‘dir.
Yalova’da açılan kağıt fabrikası 1. Mahmut dönemindendir.
- Avrupada ilk defa geçici elçilik açıldı.(Viyana, Varşova, Moskova ve Paris)
- Parise atanan ilk geçici elçimiz 28 Mehmet Çelebi‘dir.Çelebi Paris’te gördüklerini Seferetname adlı eserinde toplamıştır.Bu eser “Batıya açılan ilk pencere” olarak kabul edilir.
- Tulumbacılar Ocağı kuruldu.
- İran’dan çicek aşısı geldi.(Edward Jenner çiçek aşısını buldu.)
- Tercüme odaları kuruldu.
- Barok, Rokoko ve Gotik tarzı mimari üslup benimsendi.Bu üsluplarla yapılan ilk eser 3. Ahmey Çeşmesi‘dir.
- Batı tarzı ilk eser 3. Ahmey Çeşmesi’dir.
Camii ve çeşme aynı anda yapılmaya başlansa önce hangisi biter?
Tabi ki de çeşme…
O halde ilk yapılan batı tarzındaki eser 3. Ahmet Çeşmesi’dir.
İlk batı tarzındaki camii Nuru Osmaniye‘dir.
| 1. Mahmut- İlk askeri ıslahatları yapan padişahtır.
- Batıdan teknik uzmanlar getirdi.
- Batıdan getirilen ilk teknik uzman Comte De Bonneval‘dir.Müslüman oluyor ve Humbaracı Ahmet Paşa adını alıyor.
- Batı tarzında yapılan ilk askeri ıslahat Hendesehane‘dir.
- İlk defa yurt içinde kütüphane açıldı.
| 3. Mustafa- Bahri Hümayun(Deniz Okulu) açıldı.
- Sürat Topçuları kuruldu.
- İlk defa Ermeni ve Yahudiler’den borç alındı.Bu borçlanmada Esham Senedi adı verilen bu borçlanma kağıtları ileride kağıt paraya geçişin ilk adımıdır.
Esham Senedi’ni 3. Mustafa çıkarttı, uygulaması ise 1. Abdülhamit’indir. Esham Senedi kağıt paraya geçişin ilk adımı sayılmıştır.
| 1. Abdülhamit- İstihkam Okulu‘nu açtı.Köprü ve yol yaparlar.
- Cülus Bahşişi verme geleneğini kaldırıyor.
- Yeniçeri sayımı yaptı.
- Ulufe alım satımını yasakladı.
- Devlete hizmette bulunmak isteyen gayrimüslimlerin kendi dinlerinde kalmalarına ve kendi kıyafetleri ile çalışmalarına izin verilmiştir.
| 3. Selim- Fransız hayranıdır.
- Tüm yeniliklerine Nizam-ı Cedid denir.
- Osmanlı’da ilk radikal yönde ıslahat yapan padişahtır.
- Islahatlar’da Fransa’yı örnek almıştır.
- Islahat yapmadan önce devlet adamlarını Meşveret Meclisi‘nde toplayıp fikirlerini paylaşıyor ve rapor istiyor.Bu raporlara Lahiyalar denilmektedir.
- Lahiya ile Risale arasındaki fark,
- Risale, durum tespitidir.Çözüm önermez.
- Lahiya, çözüm önerir.
- Kabakçı Mustafa Paşa isyanıyla sona erecektir.
3. Selim Islahatları Şunlardır, - Nizam-ı Cedid adında batı tarzı bir ordu kurdu.Bu ordunun masraflarını karşılamak içinde İrad-ı Cedid hazinesini kurdu.
- Mühendishane-i Berr-i Hümâyun ile Mühendishane-i Bahr-i Hümâyun kuruldu.Mühendis kelimesini getiren Selim’dir.
- Fransızca sadece askeri okullarda okutulması amacıyla devletin ilk yabancı resmi dili ilan edilmiştir.
- İlk defa kalıcı elçilik açıldı.Yusuf Agah Efendi.
- Şeyhülislamın yetkileri kısıtlandı.
- İlk devlet matbaası açıldı.
- Yerli malı kullanılması özendirilmiştir.
|
|
- Osmanlı devletinin Avrupa tarzı yenilikler yapmasına neden olan ve lale devrine girilmesini sağlayan ve Avusturya ile imzalanan antlaşma hangisidir?
Pasarofça Antlaşması - Osmanlı devleti 1699-1700 arasında Karlofça ve İstanbul Antlaşmalarıyla kaybettiği toprakları hangi antlaşmanın sonunda geri alabileceğini umut ediyor?
Prut Antlaşması - Osmanlı devleti hangi devlete hangi antlaşmada Fransa’ya kapitülasyonları arabuluculuk yaptığı için sürekli vermiştir?
Belgrad Antlaşması - Osmanlı devleti ilk savaş tazminatını hangi antlaşmayla hangi devlete vermiştir?
Küçük Kaynarca Antlaşması – Rusya - Osmanlı devleti 1768 – 1774 yılları arasında savaş yaparken 1770’de nerede donanmamız yakıldı?
Çeşme - Osmanlı devletinde ilk matbaa hangi padişah döneminde açıldı?
3. Ahmet - Osmanlı devletinde ilk kağıt fabrikası nerede ve hangi padişah döneminde açılmıştır?
1. Mahmut – Yalova - Osmanlı devletinde ilk kalıcı elçimiz yani Londra’ya giden kimdir?
Yusuf Agah Efendi - Osmanlı devletinde ilk geçici elçiliklerin açıldığı dört şehir neresidir?
Viyana – Varşova – Paris – Moskova - Osmanlı devleti yurt içine kütüphane açan Osmanlı padişahı kimdir?
1. Mahmut - Osmanlı devletinde Comte De Bonneval hangi padişah döneminde hizmet etmiştir?
1. Mahmut - Osmanlı’da Cülus bahşişi verme geleneğini kim kaldırdı?
1. Abdülhamit - Osmanlı devleti lale devrini ve nizamı cedid devrini bitiren isyanlar nelerdir?
Patrona Halil İsyanı – Kabakçı Mustafa İsyanı - Akıncılar şiiri şairi ve lale devri terimini kullanan kimdir?
Yahya Kemal
|