1. TBMM Dönemi, İsyanları ve Sevr Antlaşması

1. TBMM Özellikleri

  • 1. TBMM’nin açılmasıyla temsil heyetinin görevleri sona erdi.
  • Kurucu meclistir.
  • Demokratik meclistir.
  • Ulusal meclistir.
  • Güçler Birliği İlkesi ile hareket etmiştir.(Olağanüstü bir meclis olduğunu gösterir.)
  • Yapmış olduğu tek inkılap hareketi Saltanatı Kaldırmasıdır.

Mustafa Kemal bu meclisi açarken ismine Meclis-i Müessisan koyacaktı.

  • Meclis Hükümeti sistemiyle yönetilmiştir.(Meclis içinden seçilen bir kişi meclis başkanı olur.Bu kişi ayrıca hükümetinde başkanıdır.Yani başbakandır.Bakanlar ise meclisin içinde tek tek oylamayla seçilir.)
  • İhtilalci bir meclistir.
  • Mustafa Kemal, meclis başkanıdır yani başbakandır.

Çıkardığı Önemli Kanunlar

  • Ağnam Vergisi arttırılması.
    İlk çıkarılan kanundur.
  • Firariler Kanunu
    Asker kaçaklarını önlemek için.
  • Başkomutanlık Kanunu
  • Teşkilât-ı Esasîye Kanunu
    1921 Anayasası
  • Hıyanet-i Vataniye Kanunu
    TBMM karşı ayaklananlar için.
  • İstiklal Mahkemeleri kurulması hakkındaki kanun.
  • Nisab-ı Müzakere Kanunu
    Meclisin çalışması içindir.Meclis içtüzüğü kanunudur.
  • Men-i İsrafat Kanunu
    Su ve tahıl ürünleri israfı yasaklanmıştır.
  • Men-i Müskirat Kanunu
    İçki ve tütün içilmesi yasaklanmıştır.

    Men-i Müskirat Kanunu TBMM’de kabul edilmesi hangi kurumun vergilerinin Düyun-u Umumiye’ye aktarılmasından kaynaklanmaktadır?
    Cevap = Reji Tütün İdaresi

24 Nisan Önergesi

  • TBMM üzerinde hiçbir güç yoktur.
    Padişah ve Saltanat iradesi yok sayılmıştır.
  • Meclisin içinden seçilen bir kişi meclis başkanı olacak, ayrıca bu meclis başkanı hükümetinde başkanı olacaktır.
    Meclis Hükümeti Sistemi
  • Geçici olmak kaydıyla bir padişah vekilini atamak veya onu hükümet reisi olarak tanımak doğru değildir.
    Meclisin katılacağı ve alacağı kararlarda bağımsız hareket edeceği vurgulanmıştır.
  • Bir hükümet kurmak zorunludur.

İlk Hükümet Üyeleri

  • Başbakan ve Meclis Başkanı
    Mustafa Kemal
  • MEB
    Dr. Ali Rıza Nur
  • Sağlık Bakanı
    Adnan Adıvar
  • Maliye Bakanı
    Hakkı Behiç Bey
  • İçişleri Bakanı
    Cami Baykurt Bey
  • Dış İşleri Bakanı
    Bekir Sami Bey(Moskovaya gidecek)
  • Genelkurmay Bakanı
    İsmet İnönü

TBMM İsyanlar

İstanbul Hükümeti Tarafından Doğrudan Çıkarılan Ayaklanmalar

Nedeni;

  • TBMM’yi yok etmek.
  • Kuvay-ı Milliye’nin boğazlara yaklaşması.
  • İstanbul Şeyhülislamı Dürrizade Abdullah Efendi‘nin fetvası.Rıfat Börekçi‘de karşı çıkmıştır.

İsyanlar;

  • Ahmet Anzavur(İlk çıkan isyan)
  • Kuva-yi İnzibatiye(Hilafet Ordusu)

Bu isyanları Kuvay-ı Milliye ve Refet Bele ortaklaşa bastırdı.

İstanbul Hükümeti İle İtilaf Devletlerinin Ortaklaşa Çıkardıkları Ayaklanmalar

Nedeni;

  • TBMM’yi yok etmek.
  • Halkın dini duygularının istismar edilmesi.
  • Anadolu’da ki bazı ailelerin TBMM otoritesine girmek istememesi.

Bu isyanları Kuvay-ı Milliye bastırdı.

Eskiden Kuvay-i Milliye’ci Olupta Sonradan Ayaklananlar

Nedeni;

  • Düzenli orduya katılmamak.

İsyanlar;

  • Çerkez Ethem
    1. İnönü Savaşında bastırılıyor.
  • Demirci Mehmet Efe
    Düzenli ordu bastırmıştır.

Azınlık Ayaklanmaları

Nedeni;

  • TBMM’yi yok etmek.
  • Anadolu içinde devlet kurmak.

Ermeni ve Rum isyanı en uzun süren isyandır.

Bu isyanları Düzenli Ordu bastırdı.

Firariler kanunu uygulaması için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.Eee tabi daha sonra Hıyanet-i Vataniye’yi de bu mahkemeler uyguladı.Ama firariler kanunu için kurulmuştur.

İstiklal Mahkemeleri’nin diğer ismi Üç Aliler‘dir.

İstiklal Mahkemeleri son kez İzmir Suikasti davasında görev yapmıştır.

  • TBMM ayaklanmaları bastırdıktan sonra İtalya’nın San Remo adasında bir konferans oluyor.Bu konferansda Sevr Antlaşması imzalanıyor.

    Sevr’e giden Osmanlı adamı Tevfik Paşa‘dır.

  • Tevfik Paşa Sevri imzalamadı.Padişah Vahdettin’e gönderilen Sevr maddelerini padişahta imzalamadı.Bunun üzerine batıdaki Yunanlılar’ı harekete geçirdiler.

    Yunanlılar, Bursa ve Uşak illerini işgal etti.

  • Bunun üzerine Saltanat Şurası imzaladı.

    Saltanat Şurasın’dan Sevr’i imzalamayan Topçu Feriki Yaşar Rıza Bey‘dir.

  • Mebusan Meclisi kapalı olduğu için onay verilemedi.Haliyle imzalandığı halde türürlüğe girmeyen ikinci antlaşma Sevr Antlaşması’dır.

Sevr Maddeleri

  1. Doğu Trakya, İzmir ve çevresi Yunanistan’a verilecek.
  2. Suriye – Hatay – Zonguldak ve Güneydoğu Anadolu Fransa’ya verilecek.
  3. Güneybatı Anadolu Konya’ya kadar İtalya’ya verilecek.
  4. Musul, Irak ve Filistin İngiltere’ye verilecek.
  5. Kürtler isterse kendi devletlerini kuracak.
  6. Ermeniler Vilayet-i Sitte’de devlet kuracak.(Bitlis, Erzurum, Van, Elazığ, Diyarbakır, Sivas)
  7. İstanbul Osmanlı devletinin başkenti kalacak.Ancak Osmanlı devleti azınlık haklarını koruyamazsa İstanbul elinden alınacak.
  8. Boğazlar bir komisyon tarafından yönetilecek.Komisyonun ayrı bir bayrağı ve bütçesi olacak.Bu komisyonda Türk üye olmayacak.
  9. Osmanlı devleti ordusu 50.700’ü geçmeyecek.Orduda ağır silah bulunmayacak.
  10. Donanma 13 gemiyi geçmeyecek.

İlk defa boğazlarda komisyon kurulması Sevr Antlaşması ile olmuştur.

  1. Mustafa Kemal TBMM açılırken meclisin ismini ne koymayı düşündü?
    Meclis-i Müessisan
  2. Meclis-i Müessisan ne demektir?
    Kurucu Meclis
  3. 1. TBMM’nin tüm özellikleri?
    • Kurucu meclistir.
    • Demokratik meclistir.
    • Ulusal meclistir.
    • Güçler birliği ilkesi ile hareket etmiştir.
    • Meclis hükümeti sistemiyle yönetilmiştir.
    • İhtilalci bir meclistir.
  4. İstiklal Marşını TBMM’nin kabul etmesi hangi özelliğini yansıtır?
    Uluscu
  5. Yasama, Yürütme ve Yargıyı kendinde toplaması nasıl bir meclis olduğunu gösterir?
    Güçler Birliği İlkesi – Olağanüstü Bir Meclis
  6. TBMM’nin ilk çıkardığı kanun?
    Ağnam Vergisi
  7. İçki ve tütünün yasaklandığı kanunun ismi nedir?
    Men-i Müskirat Kanunu
  8. İçki ve tütünün geliri ilk olarak Osmanlı devletinde hangi kuruluşa gidiyordu?
    Reji ve Tütün İdaresi
  9. 24 Nisan önerisinde ilk MEB bakanı kim?
    Dr. Ali Rıza Nur
  10. 24 Nisan önerisinde ilk Sağlık Bakanı kim?
    Adnan Adıvar
  11. 24 Nisan önerisinde ilk Maliye Bakanı kim?
    Hakkı Behiç Bey
  12. 24 Nisan önerisinde ilk Genelkurmay Başkanı kim?
    İsmet İnönü
  13. 24 Nisan önerisinde ilk Dışişler Bakanı kim?
    Bekir Sami Bey(Moskovaya Gidecek)
  14. İstiklal Mahkemeleri’nin hayata geçirilmesi hangi kanunu uygulamaya yöneliktir.
    Firariler Kanunu
  15. İstiklal Mahkemeleri son olarak nerede görev yaptı?
    İzmir Suikastı
  16. Eskiden Kuvay-i Milliyeci olupta sonradan ayaklananlar?
    Çerkez Ethem | Demirci Mehmet Efe
  17. TBMM’ye karşı ilk isyan eden?
    Ahmet Anzavur İsyanı
  18. TBMM bu isyanların bastırılmasında en çok rol oynayan?
    Kuvay-i Milliye
  19. En uzun süren isyan?
    Rum İsyanı
  20. Sevr Antlaşmasına gönderilen heyetin başkanının adı?
    Tevfik Paşa
  21. Sevr Antlaşması neden hukuki olarak geçersiz?
    Meclisi Mebusan’ın kapalı olması ve onaylanmaması
  22. Sevr Antlaşması neden uygulanmadı?
    Kurtuluş Savaşı’nı kazandık.
  23. Sevr Antlaşmasını imzalayan heyet?
    Saltanat Şurası

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir