Etiket arşivi: Özel Eğitim

Özel Eğitimde Tanılama ve Yönlendirme Süreci

Gönderme Öncesi SüreçGönderme SüreciAyrıntılı Değerlendirme Süreci Eğitimi

Bir öğrencinin özel gereksinimi olup olmadığını özel eğitimde hangisine gideceğini Rehberlik ve Araştırma Merkezi(RAM) belirler.

Gönderme Öncesi Süreç

Öğrenciyi rehberlik servisine göndermeden önce yaptığım herşey.

Genel eğitim sınıflarında eğitim gören ve akranlarından duygusal, davranışsal ve akademik özellikleri yönünden farklı gereksinimleri olan öğrenciler, öğretmenleri tarafından belirlenir.Bu öğrencilerin kaynaştırma öğrencisi olarak tanılanmaları için Rehberlik Araştırma Merkezlerine (RAM) gönderilmeleri ve değerlendirilmeleri gerekmektedir.Ancak yetersizliği olduğu düşünülen öğrencilerin RAM’lara gönderilmeden önce, genel eğitim sınıflarında eğitimlerini sürdürmesi için çaba harcanmalıdır.

Buna göre gönderme öncesi süreç: RAM’lara değerlendirme için göndermeden önce yetersizliği olduğu düşünülen öğrencilerin eğitimini, sınıf öğretmeninin yapacağı çeşitli uyarlamalarla ve düzenlemelerle genel eğitim sınıflarında sürdürme çabası olarak tanımlanabilir.

Not : Bir öğrenci ile ilgili gönderme süreci işletilmeden önce çaba harcanması öğrencinin normal sınıfında eğitimini sürdürüp sürdüremeyeceğini anlamaya yönelik uygulamalara gidilmesi gerekmektedir.

Gönderme Öncesi Süreç

Ailenin onayıyla, idareyi bilgilendirip öğrenci en yakın RAM’e sevk ediyoruz.Bu çalışma gönderme sürecidir.

Gönderme önce süreçte yetersizliği olduğu düşünülen öğrencinin, genel eğitim sınıfında eğitimin öğretmeninin yaptığı tüm uyarlamalara rağmen başarısız olması durumunda gönderme süreci başlatılır.Bu süreç, öğrencinin daha fazla desteğe/özel eğitime gereksinimi olup olmadığının belirlenmesi için sınıf öğretmeninin okul rehberlik servisi ile birlikte başlattığı bir süreçtir.Bu süreçte yapılan tüm çalışmalar rapor haline getirilir ve sonrasında öğrenci, değerlendirme için RAM’a yönlendirilir.

Not : Gönderme sürecinde sınıf öğretmeninin okul rehberlik servisi ile iş birliğine gitmesi ve öğrenci velisinin onayının alınması gerekmektedir.

Ayrıntılı Değerlendirme Süreci

RAM’de yapılan tüm çalışmalardır.

Öğrencinin özel gereksinimi olup olmadığını tanılayan ve öğrenciyi bu eğitim seçeneklerinden birisine yönlendiren RAM’dir.

Öğrencinin daha fazla desteğe/özel eğitime gereksinimi olup olmadığının belirlenebilmesi için RAM’da bir ekip tarafından gerçekleştirilen, çok yönlü değerlendirme süreci ayrıntılı değerlendirme süreci olarak adlandırılmaktadır.RAM tarafından yapılan ayrıntılı değerlendirme sürecinde öğrencinin özel eğitim hizmetleri için uygun olup olmayacağı na karar verilmeye çalışılır.Özel eğitim hizmetlerine uygunluğuna karar verilirken özel gereksinimli öğrencinin nerede(kaynaştırma, özel sınıf veya özel okul), nasıl(bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama ve öğrencinin destekleneceği alanların neler olduğunu belirleme) ve hangi destek hizmetlerle(kaynak oda, sınıf içi yardım veya okul dışı destek özel eğitim) eğitim alacağına karar verilir.

NOT : Ayrıntılı değerlendirme süreci RAM’da yer alan uzman bir ekip tarafından çok yönlü bir şekilde işletilmekte, ayrıntılı değerlendirme süreci sonunda öğrenciler için özel eğitim hizmetine gerek olup olmadığına karar verilmektedir.

Eğer bir okulda özel gereksinimi olan öğrenci veya öğrenciler varsa bunların BEP’ini BEP Geliştirme Birimi hazırlar.

Bireyselleştirilmiş Öğretim Programını(BÖP) her bir dersin öğretmeni kendi dersi için hazırlar.

  • Okul Müdürü veya Mdr. Yardımcısı
  • Gezerek özel eğitim veren öğretmen
  • Program hazırlama  görevli öğretmen
  • Psikolojik Danışman
  • Sınıf Öğretmeni
  • Branş Öğretmeni
  • Öğrenci Velisi
  • Öğrenci Kendisi

Özel Eğitim Uygulamaları – Kaynaştırma Eğitimi

Özel Eğitim Uygulamaları
Kaynaştırma EğitimiÖzel Eğitim Sınıfları ve Özel Eğitim OkullarıEvde EğitimHastanede
→→→→→→→→→→→→→→→→→Kısıtlama Artar→→→→→→→→→→→→→→
←←←←←←←←←←←←←←←Kısıtlama Azalır←←←←←←←←←←←←←←←←

Kaynaştırma Eğitimi

En az kısıtlayıcı eğitim ortamıdır.

Özel gereksinimi olan öğrencilerin normal eğitim ortamlarında eğitilmesi olarak tanımlanmaktadır.Kaynaştırma, engelli çocukların diğer normal çocuklar gibi aynı eğitsel ve sosyal kurumun içerisinde olma sürecidir.

Kaynaştırma, çocuklara, öğretmenlere, ailelere ve tüm topluma yararlı bir hizmettir.Çünkü bu hizmet yardımı ile engelli çocukların toplumla kaynaşması sağlanırken diğer bireylerinde engelli bireyleri tanıması ve onlarla kaynaşması, birlikte yaşamayı öğrenmesi sağlanmaktadır.Kaynaştırma eğitiminin bu etkisi tersine kaynaştırma olarak da bilinir.

Özel eğitim hizmetleri yönetmeliğine göre kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarında aşağıdaki hususlar dikkate alınır.

  • Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, eğitimlerini öncelikle yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı kurumda sürdürmeleri sağlanır.
  • Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler kaynaştırma yoluyla eğitimlerini, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı sınıfta tam zamanlı sürdürebilecekleri gibi özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı olarak da sürdürebilirler.Yarı zamanlı kaynaştırma uygulamaları, öğrencilerin bazı derslere yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta ya da ders dışı etkinliklere birlikte katılmaları yoluyla yapılır.
  • Eğitim hizmetleri, bireylerin eğitim performansına ve öncelikli ihtiyaçlarına göre planlanır.
  • Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden öğrenciler, yetersizliği olmayan akranlarıyla aynı sınıfta eğitim görmeleri halinde kayıtlı bulundukları okulda uygulanan eğitim programını takip ederler.Öğrencilerin takip ettikleri programlar temel alınarak eğitim performansı ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP hazırlanır.
  • Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulaması yapılan okul ve kurumlarda BEP geliştirme birimi oluşturulur.
  • Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamaları yapılan okul ve kurumlarda öğrencinin yetersizliğine uygun fiziksel, sosyal, psikolojik ortam düzenlemeleri yapılır.
  • Kaynaştırma uygulamaları yapılan okul ve kurumlardaki personel, diğer öğrenciler ve onların aileleri özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin özellikleri hakkında okul idaresince yapılan planlama doğrultusunda RAM ve BEP geliştirme birimindeki ilgili kişilerce bilgilendirilir.
  • Okul ve kurumlarda kaynaştırma yoluyla eğitim alacak bireylerin bir sınıfa en fazla iki birey olacak şekilde eşit olarak dağılımı sağlanır.
  • Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden bireylerin bulunduğu sınıflarda sınıf mevcutları; okul öncesi eğitim kurumlarında özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 10, bir bireyin bulunduğu sınıflarda 20 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir.Diğer kademelerdeki eğitim kurumlarında ise sınıf mevcutları, özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 25, bir bireyin bulunduğu sınıflarda 35 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir.
  • Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden öğrencilerin destek eğitim hizmeti almaları için gerekli düzenlemeler yapılır.Bu doğrultuda destek eğitim hizmetler, sınıf içi yardım şeklinde olabileceği gibi destek eğitim odalarında da verilebilir.

Özel Eğitim Sınıfları ve Özel Eğitim Okulları

Aynı tür yeteneklere sahip öğrenciler bir sınıfta toplanır.Özel Eğitim Öğretmenleri kontrolünde eğitim görür.

Özel Eğitim Sınıfları

Özel eğitime ihtiyacı olan ve ayrı bir sınıfta eğitim almaları uygun bulunan bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile bir arada eğitim görmeleri amacıyla her tür ve kademedeki resmi, özel okul ve kurumlarda, özel eğitim hizmetleri kurulunun önerisi doğrultusunda Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından özel eğitim sınıfları açılabilir.

Özel eğitim sınıflarında, eğitim ve öğretim hizmetlerinin yürütülmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.

  • Özel eğitim sınıflarında aynı tür yetersizliği olan öğrenciler eğitim görür.
  • Özel eğitim sınıflarında görme, işitme ve zihinsel engelliler sınıf öğretmenleri görev yapar.Bu sınıflara, öğrencilerin yetersizlik türüne göre öğretmen görevlendirmesi yapılır.
  • Açılan özel eğitim sınıflarında birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılır.
  • Bu sınıflardaki öğrenciler, bulundukları okul veya kurumda uygulanan eğitim programını takip ederler.Bu program temel alınarak öğrencilerin eğitim performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP’leri hazırlanır.
  • Özel eğitim sınıflarının mevcudu en fazla, okul öncesi eğitimde ve ilköğretimde 10, ortaöğretim ve yaygın eğitimde 15 öğrenciden oluşur.Ancak otistik çocuklar için her tür ve kademede açılan özel eğitim sınıflarında ise sınıf mevcudu en fazla 4 öğrencidir.
  • Özel eğitim sınıfını tamamlayan öğrencilere kayıtlı bulunduğu okulu veya kurumu tamamlayan yetersizliği olmayan diğer öğrencilere verilen belge verilir.
  • Bu sınıflar ders, dinlenme, yemek ve diğer etkinlik saatleri bakımından okulda kurumda uygulanan programa uyarlar.
  • Sınıfların okul kurum içindeki yeri, öğrencilerin yetersizlik türü dikkate alınarak belirlenir.
  • Öğrencilerin akranlarıyla bir arada bulunduğu ders, yemek ve diğer etkinlik saatlerinde sosyal uyumlarına yönelik düzenlemeler yapılarak gerekli koruyucu tedbirler alınır.
  • Okul ve kurumlarda özel eğitim sınıfına devam eden öğrencilerin, yetersizliği olmayan akranları ile alan dersleri ve sosyal etkinlikleri bir arada yapmalarını sağlamaya yönelik düzenlemeler yapılır.
  • Sınıfların okul içindeki yeri, öğrencilerin yetersizlik türü dikkate alınarak belirlenir.

Özel Eğitim Okulları

Yetersizlik hafif düzeyde değilse, öğrencinin bulunduğu çevrede özel eğitim okulu varsa oraya gönderilir.Örneğin, İşitme Engelliler Okulu.

Özel eğitim hizmeti, normal öğrencilerin devam ettiği resmi veya özel eğitim – öğretim kurumlarından verildiği gibi yalnızca özel gereksinimi olan öğrencilere hizmet veren okullarda bulunmaktadır.Bu okullar;

  • Görme Engelliler İlköğretim Okulları
  • İşitme Engelliler İlköğretim Okulları/Liseleri
  • Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları
  • Eğitilebilirler İlköğretim Okulları
  • İş Okulları
  • Eğitim ve Uygulama Okulları
  • İş Eğitim Merkezi
  • Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri(OÇEM)
  • Bilim Sanat Merkezleri

olarak sınıflandırılabilir.

Evde Eğitim Hizmetleri

Özel öğretim eğitmeni eve gönderiliyor.

Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki özel eğitime ihtiyacı olan bireylerden eğitim ve öğretim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olanlara evde eğitim hizmeti verilmesi esastır.

Evde eğitim hizmetleri ile ilgili aşağıdaki hususlar dikkate alınır.

  • Evde eğitim hizmetleri özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından planlanır.
  • Özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından evde eğitim hizmeti almasına karar verilen bireylerin kaydı ilköğretim kurumuna, ortaöğretim kurumuna veya özel eğitim merkezine(okul) yapılır.Bu öğrenciler için okula/merkeze devam etme şartı aranmaz.
  • Bu hizmetler, gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen tarafından sürdürülür.Ancak bireyin eğitim ihtiyaçları doğrultusunda okul öncesi, sınıf ve alan öğretmenleri de görevlendirilir.
  • Evde eğitim hizmetinden yararlanan birey, kayıtlı bulunduğu okulda uygulanan öğretim programlarından sorumludur.Ancak BEP geliştirme birimince, bu programlara dayalı olarak bireyin eğitim performansına göre ihtiyaç duyduğu alanlarda bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanır.
  • Evde eğitim alan bireyin başarı durumunun değerlendirilmesi, katırlı bulunduğu okuldaki diğer öğrenciler gibi yapılır.Ancak bireyin durumu ve özelliğine göre değerlendirme şekli, yöntem ve tekniklerinde öğretmen tarafından gerekli değişiklikler yapılır ve özel tedbirler alınır.
  • Evde eğitimde ailelerin bilgilendirilmesi, desteklenmesi ve eğitimin her aşamasına katılımları sağlanır.
  • Aile, etkili bir eğitimin gerçekleştirilmesi için uygun ortamın hazırlanmasını sağlar.
  • Bireyin evde eğitim almasını gerektiren şartların ortadan kalkması durumunda bu hizmet sona erdirilir.

Ek Bilgi Olaraktan,
Destek Eğitim Odaları ve Özel Eğitim Sınıfları okul müdürü tarafından açılmaz.

Özel Eğitim İlkeleri

Türk Milli Eğitimi’nin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda özel eğitimin temel ilkeleri şunlardır;

  • Özel eğitime ihtiyacı olan tüm bireyler, eğitim ihtiyaçları, ilgi, yetenek ve yeterlikleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır.
  • Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimine erken yaşta başlanır.
    Bireyin belli belli bir olgunluğa erişmesi yanlıştır.En erkenden başlanmalıdır.
  • Özel eğitim hizmetleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür.
    Çok ekstrem durum yoksa bireyin yaşadığı ortamda olmalıdır.
  • Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, eğitim performansları dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde ve değerlendirmede uyarlamalar yapılarak akranları ile birlikte eğitilmelerine öncelik verilir.
  • Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin her tür ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için, rehabilitasyon hizmetleri sağlayacak kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılır.
  • Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin akademik disiplin alanlarındaki bireysel yeterlilikleri ile tüm gelişim alanlarındaki özellikleri dikkate alınarak, bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilir ve eğitim programları bireyselleştirilerek uygulanır.
  • Ailelerin özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif olarak katılımları ve eğitimleri sağlanır.
  • Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, üniversitelerin ilgili bölümleri ve özel eğitime ihtiyacı olan bireylere yönelik etkinlik gösteren sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içinde çalışılır.
  • Özel eğitim hizmetleri, özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin toplumla etkileşim ve karşılıklı uyum sağlama sürecini kapsayacak şekilde planlanır.

Özel Eğitim Hizmetleri

Özel Eğitim Hizmetleri

Herhangi bir alanda yetersizliği olan bireyler ile üstün yetenekli olan bireylerin kendine yeterli hale gelmesi, toplumla kaynaşması, bağımsız, üretici bireyler olmasını desteklemek amacıyla özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemler ile sürdürülen eğitimdir.

Özel Eğitimde Temel Kavramlar

  • Sapma – Zedelenme
    Bireyin psikolojisinde, fizyolojisinde ve anatomisinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu olarak tanımlanabilir.Erken dönemde anne kaybı, gözlerin görmemesi, işitme kaybı, ellerini kaybetme, yürüyememe, ateşli bir rahatsızlık geçirme vb. durumlar sapma – zedelenme olarak değerlendirilebilir.Organizmanın herhangi bir nedenden ötürü psikolojik durumunda veya anatomik durumunda kalıcı veya geçici hasar veya bozukluk.Yitirmek, kaybetmek, hasar görmek(kalıcı veya geçici) Sapma’dır.

    Kişi kaza geçirdi bacağını kaybetmesi Sapmadır.

  • Yetersizlik(Özür)
    Bireyin zedelenme – sapma sonucu normal kabul edilen bir etkinliği yapamaması, sınırlandırılması durumudur.Örneğin, işitme kaybı yaşayan bir bireyin konuşamaması, bacaklarını kaybeden bir bireyin yürüyememesi, ateşli bir rahatsızlık geçiren ve zihinsel açıdan sorunlar yaşayan bir bireyin normal etkinlikleri yapamaması yetersizlik içerisinde değerlendirilebilir.Sapmadan kaynaklı kişinin yapabileceğini yapamıyor olmasıdır.

    Kişi kaza geçirdi bacağını kaybetti(Sapma), yürüyememesi Yetersizliktir.

  • Engel(Handikap)
    Bir yetersizlik yaşayan bireyin çevre ile etkileşimi sırasında karşılaştığı sorun, zorluk olarak tanımlanabilir.Yetersizlik, içinde bulunulan koşullara bağlı olarak engelliliğe neden olur.Örneğin, bireyin bir kaza sonucu ayağını kaybetmesi durumu sapma, ayağını kaybetmesi nedeniyle yürüyememesi ve tekerlekli sandalyeye mahkum olması yetersizlik, bireyin yürüyemediği ve tekerlekli sandalyeye mahkum olduğu için toplu taşıma araçlarını kullanmada, kendi ihtiyaçlarını karşılamada, asansörü olmayan bir binada istediği yere ulaşmada zorlanması engel olarak ifade edilebilir.Yetersizlikten kaynaklı kişinin gündelik veya sosyal yaşam içerisinde karşılaştığı her türlü zorluk.

    Kişi kaza geçirdi bacağını kaybetti(Sapma), bacağını kaybettiği için yürüyememesi(Yetersizlik), yürüyemediği için otobüse binememesi ise Engeldir.

    Bu insanlara bakış açımızda bir engeldir.

  • Ayrıcalıklı
    Akranlarından, diğer çocuklardan daha olgun, daha zeki veya daha yetenekli çocuklara yönelik kullanılan kavramdır.Bu çocuklara sahip oldukları özellikler açısından akranlarından daha ileride ve daha avantajlı oldukları için ayrıcalıklı denmektedir.Üstün zekalı, üstün becerikli bireyler.

Öğrenci Kişilik Hizmetleri

1. Sağlık Hizmetleri
Öğrencilerin çeşitli sağlık problemleri yaşamaması amacıyla yapılan bilgilendirme çalışmaları, bu amaçla yapılan tarama ve kontroller, karşılaşılan çeşitli sağlık problemlerini tedavi etmeye yönelik uygulamaları içerir.

  • Kontroller, taramalar, aşılar yapma
  • Bilgilendirme yapma
  • Tedavi yapma

Dikkat!!!
Sağlık hizmetleri okullarda daha çok önleyici kapsamda verilir.

2. Sosyal Yardım Hizmetleri
Öğrencilerin maddi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik burs – kredi hizmetleri ile barınma, beslenme, ulaşım, yarı zamanlı çalışma gibi konularda ihtiyaç duyan öğrencilere yönelik yapılan yardımları içerir.

  • Burs
  • Kredi
  • Barınma
  • Beslenme
  • Ulaşım
  • Ek iş, ek görev
3. Rehberlik Hizmetleri
Bireyi tanıma, psikolojik danışma, oryantasyon, bilgi toplama ve yayma, yöneltme – yerleştirme, izleme, sevk, araştırma – değerlendirme, müşavirlik, çevre ve veli ile ilişkiler, program hazırlama ve geliştirme hizmetlerini içeren ve bireyin kendisini gerçekleştirmesi amacıyla yürütülen yardım hizmetidir.

Doğrudan HizmetlerDolaylı Hizmetler
  • Bireyi Tanıma
  • Psikolojik Danışma
  • Oryantasyon
  • Bilgi Toplama ve Yayma
  • Yöneltme – Yerleştirme
  • İzleme
  • Sevk(Refere)
  • Araştırma – Değerlendirme
  • Müşavirlik(Konsültasyon)
  • Çevre ve veli ile ilişki
  • Program Hazırlama ve Geliştirme

Dikkat!!!
Rehberlik Hizmetleri, Yönetim ve Öğretim için yapılan bir hizmet değildir.

4. Sosyal – Kültürel Hizmetler
 Öğrencilerin boş zamanlarını etkili değerlendirebilmesi, rahatlaması, kendisini geliştirebilmesi amacıyla yürütülen sosyal, kültürel, sanatsal, sportif etkinlikleri içerir.

  • Eğitsel Kulüpler
  • Sanatsal
  • Sosyal
  • Sportif

Boş zamanları değerlendirmeye yöneliktir.

5. Özel Eğitim ve Özel Yetiştirme Hizmetleri
Özel Eğitim : Akranlarına göre öğrenme güçlüğü çeken, herhangi bir engele sahip bireylere yönelik çalışmalar ile üstün zekalı veya üstün yetenekli bireylere yönelik uygulamaları içerir.

Burada üstün zekalı veya üstün yetenekliden kasıt “Ayrıcalık” söz konusudur.

Yani Özel Eğitim ya yetersiz öğrenciye ya da ayrıcalıklı öğrenciye verilir.

Özel Yetiştirme : Özel bir becerisi olan bireylerin bu niteliklerini geliştirmeye yönelik uygulamalar, sınavlara hazırlık amacıyla düzenlenen kurslar, etütler ile başarısızlığı gidermeye yönelik yetiştirme hizmetlerini içerir.

6. Kayıt – Kabul Hizmetleri
 Öğrencilerin okula kabulü, kayıt işlemlerinin yapılması, devam ve başarı durumlarının takip edilmesi ile ilgili uygulamaları içerir.