Merhaba dostlar…Şimdi baba bir konuya giriş yapacaz.4 yıllık üniversite hayatımda 3 yıl bir fiil aldığım ismini bilmediğim bir dersin(okuldaki dersin adı öğrenme psikolojisi değildi) konusuydu bu tepkisel koşullanma.Öğrenme Psikolojisi dersine ciddiyetle baktığım zaman tepkisel koşullanmanın ne olduğunu başta anlamadım lakin ufak bir araştırmayla bildiğimiz meşhur klasik koşullanma olduğunu öğrendim.Bir tek bu yanıyla şaşırtmakla yetinmeyen bu konuda 3 yıldır pavyonun köpeği zannetiğim şeyin Pavlov’un köpeği olduğunuda öğrendim.”Ulan hangi pavyonda köpek var?” ve “Hangi pavyonda olan köpekle hangi bilim adamı deney yapar?” diye sorular soruyordum kendi kendime.Meğersem hep yanılıyormuşum…
Bu konuyla ilgili geçmişime bu kadar değinmem yeter…Şimdi konumuza gelelim…
| Koşullanma Öncesi | Zil -> Salya Yok Zil = Nötr Uyarıcı ——– Et -> Salya Et = Koşulsuz Uyarıcı Salya = Koşulsuz Tepki |
| Koşullanma Süreci | Zil + Et -> Salya Zil = Nötr Uyarıcı Et = Koşulsuz Uyarıcı Salya = Koşulsuz Tepki  Bayağı bi tekrar ediliyor…. Not : Hayvanların öğrenmesi için tekrara gerek vardır.Ancak insanların koşullanmalarında tekrara gerek olmayabilir. |
| Koşullanma Sonrası | Zil -> Salya Zil = Koşullu Uyarıcı Salya = Koşullu Tepki |
Davranışçıların dilinde Koşullanma, öğrenme demektir.Yani Tepkisel Koşullanma = Tepkisel Öğrenmedir.
Tepkisel koşullanma insanların reflekslerinin ve duygusal tepkilerinin koşullanmasında etkilidir.
| Refleks | Duygusal | |
| Koşullanma Öncesi | El Çırpma -> Sakınma Tepkisi Yok Tokat -> Sakınma El Çırpma = Nötr Uyarıcı Tokat = Koşulsuz Uyarıcı Sakınma = Koşulsuz Tepki | Okul -> Korku Tepkisi Yok Azarlama -> Korku Okul = Nötr Uyarıcı Azarlama = Koşulsuz Uyarıcı Korku = Koşulsuz Tepki |
| Koşullanma Süreci | El Çırpma + Tokat -> Sakınma El Çırpma = Nötr Uyarıcı Tokat = Koşulsuz Uyarıcı Sakınma = Koşulsuz Tepki | Okul + Azarlama -> Korku Okul = Nötr Uyarıcı Azarlama = Koşulsuz Uyarıcı Korku = Koşulsuz Tepki |
| Koşullanma Sonrası | El Çırpma -> Sakınma El Çırpma = Koşullu Uyarıcı Sakınma = Koşullu Tepki | Okul -> Korku Okul = Koşullu Uyarıcı Korku = Koşullu Tepki |
Tepkisel Koşullanma
Organizmanın başlangıçta nötr(etkisiz) olan bir uyarıcıya tepki vermeyi öğrenmesidir.
Organizma yeni bir davranış öğrenmez…
Koşulsuz(Doğal) Uyaran
Organizma için doğal olan ve doğal olarak tepkide bulunduğu uyarandır.
Organizmada doğal refleks tepkiye yol açan uyarıcıdır.Öğretilmemiş doğal uyarıcıdır.
Bir uyarıcı koşulsuzsa her yerde koşulsuzdur.Değişen tek uyarıcı nötr uyarıcıdır.
Koşulsuz(Doğal) Tepki
Organizmanın doğal ortamda koşulsuz uyaranı aldığında gösterdiği doğal tepkidir.
Koşulsuz uyarıcıyı(doğal uyarıcı) aldığında gösterdiği tepkidir.
Nötr Uyarıcı
Başlangıçta beklenen tepkiyi oluşturmayan uyarıcıdır.
Soruda “önce” kelimesi varsa nötr uyarıcıdan bahsetmektedir.
Koşullu Uyaran
Organizmanın koşullanma sürecinden sonra başlangıçta tepki vermediği uyarıcıya karşı vermeye başladığı tepkidir.
Soruda “önce” kelimesi yoksa koşullu uyarıcıdan bahsetmektedir.
Tepkisel koşullanmanın en önemli ögesidir.Öğrenilmiş olan budur.
Başlangıçta nötr olan koşullanma sürecinden geçtikten sonra tepki oluşturan uyarıcıdır.