Merhaba dostlar…Öncelikle cümle alemin kurban bayramı mübarek olması dileğiyle…Bu dersimizde program geliştirme sürecinde hazırlık aşamaları nelermiş onlardan bahsedeceğiz.

Program geliştirme aşamalarını aşağıdaki gibi kategorize edebiliriz.

Program geliştirme gruplarının oluşturulması.	Aşçılar
Planların hazırlanması.	Tarif
İhtiyaçların belirlenmesi.	Tarifi gerçekleştirmek için yemek ihtiyaçları

Gördüğünüz gibi program geliştirme aşamalarını benzetme yaparak akılda kalıcı bir şekilde belirtmiş olduk.Tekrar edersek eğer,

Program geliştirme gurupları => Aşçılar
Planların hazırlanması => Tarif
İhtiyaçların belirlenmesi => Yemek İhtiyaçları

Program Geliştirme Gruplarının Oluşturulması

Program geliştirme gruplarına kısaca çalışma grubu diyebiliriz.

Çalışma gurubunu;

• Karar koordinasyon grubu(Yetkili grup)
• Program çalışma grubu(Programı yapan grup)
• Danışma grubu(Yardımcı grup)

oluşturur.

Çalışma Grupları ve  Üyeleri

Bu üyelere duyan gelmiş komisyonu diyebiliriz.Hemen hemen her iş alanından adam var.Lakin ben burada bu gruplardan en baba olanından bahsedeceğim ve bu komisyonda kimlerin olmadığına değineceğim.

Bu komisyonun en babası, Talim Terbiye Kurulu temsilcisi => En büyük patron 🙂

Peki bu komisyonda kimler yok?

Bakan, müsteşar ve yardımcıları, milli eğitim müdürü ve okul müdürünü bu komisyonda bulmak zor olsa gerek…

Program Çalışma Grubu

Bu grup program hazırlar, uygular, değerlendirir, geliştirir.

Bu grubun en baba uzmanı, Program geliştirme uzmanıdır.Patron bu…

Danışma Grubu

Bir üst gruba yardımcı olan gruptur.

Planların Hazırlanması

Program geliştirmede planların hazırlanması esnasında izlenecek yollara sırasıyla değinelim.

İşlem – Zaman Çizelgesi(Çalışma Takvimi)

Hangi işe ne kadar zaman ayrılacağını gösterir.

Dikkat!!!
İş ve Zaman kelimeleri işlem zaman çizelgesi için anahtar sözcüklerdir.

Pert İşlem Ağı

Pert işlem ağında her işleme bir numara verilir.Temel işlemler bir hat üzerinde ilerlerken, destekleyici çalışmalar dallara ayrılarak gösterilir.

 

Gördüğünüz gibi düz hat olarak giden numaralar temel işlemleri gösterirken, dış dallar destekleyici çalışmayı göstermektedir.

Akış Şeması

Yapılacak işlemlerin algoritmasını ortaya koymak için yapılır.

İhtiyaçların Belirlenmesi

Çalışma ve danışma grubu ihtiyaçları sırasıyla dört kaynağı inceleyerek belirliyor.

1. Bireyin ihtiyaçları
2. Toplumun ihtiyaçları
3. Konu alanının ihtiyaçları
4. Doğanın ihtiyaçları (Sonradan eklendi)

İhtiyaç Belirleme Yaklaşımları

İhtiyaç belirlemek için 4 yaklaşım vardır.Bunlar;

1. Farklar yaklaşımı
2. Demokratik Yaklaşım
3. Analitik Yaklaşım
4. Betimsel Yaklaşım

Farklar Yaklaşımı

Olması gerekenle olan arasındaki fark ihtiyacı belirler.

Örneğin,

Ev alacam ve 100 bin TL cebimde var.Evin fiyatı 150 bin TL ise olması gereken 150 bin TL iken olan 100 bin TL olanduğundan dolayı buradaki 50 bin TL fark ihtiyacımız olduğunu belirtmektedir.

Demokratik Yaklaşım

Çoğunluğun istediği ihtiyaç olarak belirlenir.

Analitik Yaklaşım

Geleceğin ihtiyaçları belirlenir.

Varsayım, çünkü gelecek varsayımdır.

İleri görüşlülüktür.

Betimsel Yaklaşım

Bir nesnenin varlığında elde edilecek fayda ile yokluğunda hissedilecek eksikliğin kıyaslanması.

Yani,

Olsa ne olur, olmasa ne olur…

Şimdi bu ihtiyaç belirleme yaklaşımlarını bir senaryo ile kurgulayalım.

Varsayalım ki, hazır bayram olduğu için ben evde misafir beklemekteyim.

Eğer eve gelecek misafirler benden “yaa Gençay, senin vezir parmağın tadından yenmez…Göster marifetinide sana zahmet yapıversene bize” diye bir talepte bulunurlarsa eğer ben evdeki malzemelerime bakarım ve vezir parmağını karşılayacak malzemelerden var olanla olması gerekenler arasında farkı belirler ona göre bir ihtiyaç listesi oluştururum.İşte bu ihtiyaç listesi Farklar Yaklaşımıdır.

Eğer ki, misafirlerime ben “sevgili misafirlerim, size ne yapmamı istersiniz” diye bir soru yöneltirsem ve 5 kişi “vezir parmağı” 3 kişi “böbrek taşı” cevabı verirse eğer çoğunluğun istediği vezir parmağını yapmayı tercih ederim.İşte bu da Demokratik Yaklaşımdır.

Eğer ki, misafirlerim hakkında ben “ulan dur, bu misafirler benim vezir parmağımı severler” diyerekten geleceğin ihtiyaçlarını kendim varsayarsam eğer işte bu da Analitik Yaklaşım olacaktır.

Ve son olarak misafirlerim hakkında ben, “ulan böyle misafirlere vezir parmağı yapsam ne olur, yapmasam ne olur” diyerekten sallavari bir havada takılırsam eğer buda Betimsel Yaklaşım olacaktır.

İhtiyaç Belirleme Teknikleri(Bilgi Toplama Teknikleri)

Dikkat!!!
4 Soru çıkan bir başlıktır.

Probram geliştirmede 7 farklı ihtiyaç belirleme tekniği mevcuttur.Bunlar;

1. Delphi(Anket) Tekniği
2. Progel – Dacum
3. Meslek İş Analizi
4. Gözlem
5. Görüşme
6. Ölçme Araçları
7. Kaynak Tarama

Şimdi sırasıyla bu tekniklere değinelim.

1-) Delphi(Anket) Tekniği

Anket geliştirme, seçilmiş uzman gruplarına uygulanır.Buna örnek vermek gerekirse, 3 yaşındaki çocuklara en uygun oyuncak anketi yapılıyorsa eğer bu anketin seçilmiş uzmanları 3 yaş sahibi ebeveynlerdir.

Akılcı bir yaklaşım sergilenir.Akılcı yaklaşımdan kasıt, anket sorularını işin bilimsel uzmanlarına danışarak değerlendirmek ve sadeleştirmektir.

Anket soruları ortak görüşlerle belirlenir.Yani bu da demokratik olduğunu göstermektedir.

• Anketi dolduran uzmanlar birbirlerinden habersiz olmalıdır.Çünkü birbirlerine karışabilir ve etkileyebilirler.
• Ucuz fakat zaman alıcı bir tekniktir.
• Delphi özellikle, ihtiyaç belirleme, politika geliştirme, standart oluşturma, pazar oluşturma ve geleceği kestirme amaçlı kullanılır.
• Yukarıda mavi olarak vurguladığım kelimelerden de anlaşılacağı üzere hemen yukarıdaki “İhtiyaçları Belirleme Yaklaşımlarından” Delphi en çok Demokratik(ortak) ve Analitik yaklaşımda kullanılır.

2-) Progel – Dacum

Bir işte profesyonel manada yetkin olan ustalar tarafından mesleğin beceri profilinin çıkarılması veya o işin tanımlanmasıdır.

Yani anlayacağınız bu ihtiyaç belirleme tekniğinde işin o*rospuları devrededir.

Delphi tekniğinde olduğu gibi ortak görüş değil, baskın görüş ön plandadır.Buna Prima – Donna etkisi denir.Bu Prima – Donna denen şey opera başrol kadın oyuncusuymuş.Haliyle bir operada başrol kadın oyuncu o operanın en baskın karakteri olduğu için böyle alakasız, bağlantısız, saçma sapan bir isim verilmiş.

Şimdi burada odaklanmanızı istediğim bir şey var…

Progel – Dacum deyince, Profesyonel dedi, Prima – Donna etkisi dedik, Beceri Profili dedik ve birde ben PiRi Reisi ekliyorum 😀 LaA ne alaka lA demeyin… Şimdi ne demek istediğimi anlayacaksınız.

• Progel – Dacum
• Profesyonel
• Prima –  Donna
• Beceri Profili
• PiRi Reis

Gördüğünüz gibi Progel – Dacum konusunda “PR” ile başlayan kelimeler mevcut.Yani bunla ilgili soru çıkarsa cevabı “PR” ile başlayana yapıştırıyoruz…

Peki PiRi Reis ney kardeşim diye sorarsanız eğer, önce kelimenin anlamına bakalım.Piri Reis, reislerin piri, başı demek.Yani reislerin en baskını diyede düşünebilirmişiz gibi yaparsak işte o PiRi reiseten baskınlığı aklınıza getirmelisiniz.Ya da ne halt ederseniz edin, bu kadar uğraştıracaksa boş geç emi…

3-) Meslek İş Analizi

Meslek analizinde uzmanlar o mesleğe ait iş ve işlem basamaklarını belirleyip listeler.Böylece bu işin yapımı kolaylaşmış olur.

Örneğin, memlekette süpriz yumurtayı bilmeyen yoktur herhalde…Hatırlarsanız eğer o süpriz yumurtaların içinden çıkan oyuncak parçalarıyla beraber bir de iş ve işlem basamaklarını gösteren küçük kağıtlar koyarlardı.İşte o kağıt meslek iş analizidir.Eğer o kağıt olmasa bir çok kişi o oyuncağı yapamayacak.Tabi böyle düşünen Kinder süpriz yumurtacıları bizi salak yerine koymakta ama ben hiç bir yerde o kağıda bakarak oyuncağı yapan kinderin gördüğü standartlarda bir anadolu çocuğu görmedim.

Bir başka örnek vermek gerekirse, demonte mobilyalarda kurumlum klavuzu verilmektedir.İşte o kurulum klavuzu iş ve işlem basamaklarını belirlediği için meslek iş analizidir.

4-) Gözlem

Bir olayın, durumun veya varlığın planlı bir şekilde izlenmesidir.İzlerken not tutulması ve sonrasında notların rapora dönüştürülmesine gözlem denir.

Gördüğünüz gibi sadece izlemek gözlem olmamakta, not ve ardından rapor da gözlem içine girmektedir.

Öğretmenler tarafından çok sık kullanılır.Çünkü en doğal(Birinci Tip) bilgiye ulaştırır.

Bu Birinci Tip nedir diye soranlar olabilir…
Kendi bulduğun bilgi birinci tiptir, başkalarından bulduğun bilgi ise ikinci tiptir.

5-) Görüşme

Uzmanların yüzyüze konuşarak bilgi alışverişinde bulunmasıdır.

6-) Ölçme Araçları – Testler

Seviye tespiti için kullanılır.

Geçerli, güvenilir ve kullanışlı olmalıdır.Ölçme değerlendirme dersinde bu kavramların anasını ağlatacağız…

7-) Kaynak Tarama

Başkalarının yazdığı dökümanlardan ikinci tip bilgileri toplamak.

Bu yöntem 3 farklı aşamadan oluşmaktadır.

1. Literatür Tarama
   Önceden yazılmış kitap, dergi, makale ve benzeri eserlerden alıntı yoluyla bilgi toplama.
2. Raporları Değerlendirme
   Önceden yazılmış ve arşivlenmiş dosyaların incelenmesi.
3. Mevcut Programı İnceleme
   Devlet tarafından yazılmış, yürürlükte olan resmi programın incelenmesidir.

Bir yazımızında sonuna gelmiş bulunmaktayız dostlarım…

Dilerim Allahtan bu emekler boşa gitmez…

Hoşçakalın…