Özel Eğitim Hizmetleri
Herhangi bir alanda yetersizliği olan bireyler ile üstün yetenekli olan bireylerin kendine yeterli hale gelmesi, toplumla kaynaşması, bağımsız, üretici bireyler olmasını desteklemek amacıyla özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemler ile sürdürülen eğitimdir.
Özel Eğitimde Temel Kavramlar
- Sapma – Zedelenme
Bireyin psikolojisinde, fizyolojisinde ve anatomisinde meydana gelen geçici ya da kalıcı türden bir kayıp, görev bozukluğu veya yapı bozukluğu olarak tanımlanabilir.Erken dönemde anne kaybı, gözlerin görmemesi, işitme kaybı, ellerini kaybetme, yürüyememe, ateşli bir rahatsızlık geçirme vb. durumlar sapma – zedelenme olarak değerlendirilebilir.Organizmanın herhangi bir nedenden ötürü psikolojik durumunda veya anatomik durumunda kalıcı veya geçici hasar veya bozukluk.Yitirmek, kaybetmek, hasar görmek(kalıcı veya geçici) Sapma’dır.Kişi kaza geçirdi bacağını kaybetmesi Sapmadır.
- Yetersizlik(Özür)
Bireyin zedelenme – sapma sonucu normal kabul edilen bir etkinliği yapamaması, sınırlandırılması durumudur.Örneğin, işitme kaybı yaşayan bir bireyin konuşamaması, bacaklarını kaybeden bir bireyin yürüyememesi, ateşli bir rahatsızlık geçiren ve zihinsel açıdan sorunlar yaşayan bir bireyin normal etkinlikleri yapamaması yetersizlik içerisinde değerlendirilebilir.Sapmadan kaynaklı kişinin yapabileceğini yapamıyor olmasıdır.Kişi kaza geçirdi bacağını kaybetti(Sapma), yürüyememesi Yetersizliktir.
- Engel(Handikap)
Bir yetersizlik yaşayan bireyin çevre ile etkileşimi sırasında karşılaştığı sorun, zorluk olarak tanımlanabilir.Yetersizlik, içinde bulunulan koşullara bağlı olarak engelliliğe neden olur.Örneğin, bireyin bir kaza sonucu ayağını kaybetmesi durumu sapma, ayağını kaybetmesi nedeniyle yürüyememesi ve tekerlekli sandalyeye mahkum olması yetersizlik, bireyin yürüyemediği ve tekerlekli sandalyeye mahkum olduğu için toplu taşıma araçlarını kullanmada, kendi ihtiyaçlarını karşılamada, asansörü olmayan bir binada istediği yere ulaşmada zorlanması engel olarak ifade edilebilir.Yetersizlikten kaynaklı kişinin gündelik veya sosyal yaşam içerisinde karşılaştığı her türlü zorluk.Kişi kaza geçirdi bacağını kaybetti(Sapma), bacağını kaybettiği için yürüyememesi(Yetersizlik), yürüyemediği için otobüse binememesi ise Engeldir.
Bu insanlara bakış açımızda bir engeldir.
- Ayrıcalıklı
Akranlarından, diğer çocuklardan daha olgun, daha zeki veya daha yetenekli çocuklara yönelik kullanılan kavramdır.Bu çocuklara sahip oldukları özellikler açısından akranlarından daha ileride ve daha avantajlı oldukları için ayrıcalıklı denmektedir.Üstün zekalı, üstün becerikli bireyler.