Merhaba dostlar.Bu dersimizde Gelişim Psikolojisi dersinin konusu olan Gelişimin İlkelerine değineceğiz.Şimdi gelin, kanımca önemli gibi gözüken bu dersi güzel bir şekilde özetleyip, beynimizde örgütleyelim.
7 adet Gelişim İlkesi vardır.Bunlar,
- Gelişim, kalıtım ve çevrenin ortak etkisiyle oluşur.
- Gelişimde yönelimler vardır.Gelişim yordanabilir sıra izler.
- Gelişim yaşam boyu devam eder(Gelişim süreklidir) ve aşamalıdır.
- Gelişim nöbetleşe devam eder.Gelişimin hızı her yaşta farklıdır.
- Gelişim bir bütündür.
- Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.
- Gelişimde kritik dönemler vardır.
Evet bu yedi ilke Gelişimin İlkeleridir.Şimdi sırasıyla bu ilkelere değinelim.
1-) Gelişim, kalıtım ve çevrenin etkisiyle oluşur.
Genelikle biyolojik ve psikososyal özellikleri etkiler.
Biyolojik özellikler = Boy uzunluğu, Zeka, Spor Yatkınlığı, Kanser, Şeker
Bu özelliklerde azda olsa çevrenin etkisi vardır.
Örneğin, boyun alt ve üst sınırı genlerden gelir.Lakin nereye kadar varacağımız çevreye bağlıdır.
ya da
Zeka alt ve üst sınırı genlerden gelir.Lakin çevrenin etkisi nerede olacağını belirler.
2-) Gelişimde yönelimler vardır.Gelişim yordanabilir.
Yordanabilir derken sıra izlemesinden kastedilmektedir.Buda nereye gittiğini önceden kestirebilmek demektir.
Bu ilke 3 ayrı ilke olarakta düşünülebilir.
A-) Gelişim, baştan ayağa doğrudur.
Bebeğin önce başı gelişir.Başı vücudun 4’te üçüdür.
B-) Gelişim, içten dışa doğrudur.
Önce iç organlar sonra dış.
B-) Gelişim, genelden özele doğrudur.
Önce genel yapılar oluşur.Sonra özel yapılar.
Ergenlikte bozulur.
| Yordanabilir sıra deyince aklımıza bu sıra gelsin. | Baştan aşağı. |
| İçten dışa. | |
| Genelden özele. |
3-) Gelişim yaşam boyu devam eder(gelişim süreklidir) ve aşamalıdır.
Aynı özellik hayat boyu artarak ya da azalarak devam eder.
Ama benzer bir açıklama yapmamak kafamızın b*ktan olmasına yaramaktadır.O yüzden bu ilkede şöyle demek daha faydalı olacaktır.Gelişim, yaşam boyu devam eder çünkü döllenmeden ölüme kadar sürekli değiştiğini ve bir özelliğin süreklilik gösterdiğini ifade etmektedir.
Örnek verirsek eğer,
Hayat boyu görme, artarak ya da azalar devam edecektir.
Aşamalıdır, zorunlu ve sabit bir sıra vardır.Sıralama hiç bir koşul altında değişmez.
| Konuşma Örnek | Gördüğünüz gibi gelişen iki özelliğin sıralaması bu şekildedir ve hiç bir zaman sıralama değişmeyecektir. | Ayağa Kalkma Örnek |
| Sesler çıkarır, Tek söz söyler, İki sözcük söyler, Sonunda konuşur. | Oturma, Emekleme, Tutunarak yürüme, Sonunda yürür. |
4-) Gelişim nöbetleşe devam eder.Gelişimin hızı her yaşta farklıdır.
Bir alan öne çıktığında diğerler durma noktasında yavaşlar.
Örnek olarak,
Doğum öncesinde biyolojik dönem hızlıdır.Bilişsel ve Psikososyal yok değil ama çok yavaştır.
Ergenlik, tam bir nöbetleşe gelişimdir.Biri biter diğeri başlar.
5-) Gelişim bir bütündür.
Şu ana kadar KPSS’de bi bu ilkeden soru gelmemiştir.
Aman dikkat Gelişim Süreklidir ilkesiyle karıştırmayalım.
Gelişim süreklide aynı alanda gider.Eğer farklı alanda geçerse gelişim bütündür.
Bu alanda değişim varsa ama erken ama geç diğerini etkiler.
6-) Gelişim bireysel farklılıklar vardır.
7-) Gelişimde kritik dönemler vardır.
Doğum öncesi dönem.
Doğum sırası.
Bebeklik.
Ergenlik.
Bu yazımızında sonuna gelmiş bulunmaktayız.
Sonraki yazılarımda görüşmek üzere….
İyi çalışmalar dilerim…