Bu dersimizde program geliştirme dersine giriş yapacağız.Haliyle her derste yapacağımız gibi program geliştirme dersininde temel kavramlarını açıklığa kavuşturduktan sonra yavaşça konunun teferruatlı alt konularına giriş yapacağız.
Öncelikle Eğitim kavramını ele alalım.
Eğitim
Eğitim kavramını tanımlamadan önce bildirmek istediğim bir husus mevcuttur.Geçmiş yıllarda eğitim ile ilgili çıkan sorular arasında “Aşağıdakilerden hangisi eğitimi tanımlayan en iyi tanımdır?” gibisinden soruyla karşılaşılmıştır.Buradan anlaşıldığı üzere, eğitimin tanımını bilmekten öte en iyi tanımını bilmekte fayda vardır.
O halde eğitimi en iyi bir şekilde tanımlayacak olursak,
“Bireyde kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişim meydana getirme sürecidir.“
Ertürk
Yukarıdaki tanımda bordo olarak işaretlediğim alanda bir sır vardır.İşaretli alanda “yaşantısı yoluyla” yazmaktadır.Bunu biz “Yaşayarak + Yaparak” diye ifade edebiliriz.
Eğitimin tanımını yaptıktan sonra eğitimle ilgili ipuçları verebiliriz.
Unutmayın ki!!! Eğitim deyince davranış mutlaka değişecektir.
- Eğitimde davranış değişir.
- Davranış Yaşayarak + Yaparak değişir.
- Eğitim yaşam boyu süreçtir.
Yukarıdaki maddeleri aşağıdan yukarı derlersek eğer şöyle bir eğitim özetiyle karşılaşmaktayız.
Eğitim Türleri
Yukarıdaki şemaya göz atarsak eğer eğitim türlerini güzelce özetlemiştir.Lakin bizde detaylandıralım.
Formal Eğitim(Planlı, Programlı, Sistemli)
Formal eğitimi özet olarak, planlı, programlı ve sistemli olarak nitelendirebiliriz.
Şimdi soruyorum sizlere,
Soru : Planlı bir eğitimin ne zaman yapılacağı belirli midir?
Cevap : Evet.O halde formal eğitimin belirlenmiş zaman dilimi vardır.
Soru : Planlı bir eğitimin nerede yapılacağı belirli midir?
Cevap : Evet.O halde formal eğitimin özel bir mekanı vardır.Buna eğitim kurumu diyebiliriz.
Soru : Programlı bir eğitimi sıradan kişiler mi gerçekleştirir yoksa alanında uzman kişiler mi?
Cevap : Alanında uzman.O halde formal eğitimi profesyonel eğitimciler verir.
Soru : Sistemli bir eğitimde davranışlar istemli mi değişir, istemsiz mi?
Cevap : İstemli davranış değişikli gösterir.O halde formal eğitimde istendik davranışlar verilir.
Şimdi cevaplarımızı aşağıdan yukarı derlersek eğer şöyle bir özetle karşılaşacağız.
Şimdi formal eğitime giren “örgün” ve “Yaygın” eğitimlere göz atalım.
| FORMAL EĞİTİM | |
| Örgün Eğitim | Yaygın Eğitim |
| Bildiğimiz eğitimdir. | Okulda değil herhangi bir kursta verilir. |
| Eğitim kurumu okuldur. | Bu kurs devletin ya da özel bir kurumunda olabilir. |
| Kademeli yani aşamalıdır.(1. sınıf, 2. sınıf vs) | Kademe yoktur.(1. sınıf, 2. sınıf vs gibi kademeler yoktur.) |
| Ön şartı vardır.(İlkokulu bitirmeden orta okula başlanmaz.) | Örgün eğitime göre esnek ve özgür bir yapıdadır.(Kendi iradenizle istediğiniz zamanda başlayabilir veya bırakabilirsiniz.) |
| Bitirene belge vardır.Biz buna diploma deriz. | Sertifika verilir.Aman diplomayla karıştırılmasın 🙂 |
| Örnek olarak, Okulöncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim ve yüksel öretim vs. |
Örnek olarak, Bilgiadam yazılım kursu, ingilizce kursları vs yani kurslar ve hizmet içi eğitimler vs. |
Görüldüğü gibi formal eğitim altında olan eğitimleri özetlemiş olduk.Sonuçta bu iki eğitim türüde planlı bir şekilde(yani zaman dili olan), özel bir eğitim kurumunda verilen, uzman eğiticiler tarafından gerçekleştirilen ve istendik yönde davranış değişikliği beklenen eğitimlerdir.
Formal eğitim kategorisindeki “Yaygın” eğitim de kendi içinde bölümlere ayrılmaktadır.Bunlarıda aşağıdaki tablodan inceleyelim.
| YAYGIN EĞİTİM | |
| Halk eğitim | Hizmet İçi Eğitim |
| Kişisel gelişim için alınır. | Mesleki Gelişim |
| Birey kendisi için alır. | Mesleki Tercih |
| Bireyin kişisel tercihi doğrultusundadır. | Kurumun Tercihi |
Yukarıdaki tabloda yaygın eğitime giren halk eğitim ve hizmet içi eğitim tiplerini özetledik.Lakin dikkat ederseniz hizmet içi eğitim de renkli bir ton uyguladım ve özelliklerden ziyade yapısal olarak bahsettim.Hizmet içi eğitimde amaç, bir kurumun personelinin eksiklerini gidermek ve işi öğretmektir.
Hizmet içi eğitimi dahada detaylandırırsak eğer aşağıdaki tabloya göz atalım.
| HİZMET İÇİ EĞİTİM | ||
| Yeniden Hizmet İçi Eğitim | İlave Hizmet İçi Eğitim | İleri Hizmet İçi Eğitim |
| Örnek ile özetleyecek olursak eğer, Ziraat Mühendisliği eğitimi almış bir kişiyi, öğretmen olarak atandıktan sonra alacağı eğitimdir. Ya da, Bir konservatuar eğitimi almış kişinin, öğretmen olarak atandıktan sonra alacağı eğitimdir. |
Öğretmenlik eğitimi alıp, öğretmenlik görevine başlayan bireylere verilen aday öğretmenlik eğitimidir.Yani burada milli eğitim öğretmenlerinin tahsil aldığı okullardaki öğretmenlik bilgilerini yetersiz bulmakta ve üzerine ilaveten kendi eğitimini vermektedir. | Görevde yükselmek için ya da ünvan kazanmak için alınan hizmet içi eğitimdir.İleri eğitimin bitiminde sertifika verilir. |
İnformal Eğitim(Plansız, Programsız, Sistemsiz)
İnformal eğitimi plansız, programsız ve sistemsiz eğitim olarak nitelendirebiliriz.
Şimdi soruyorum sizlere,
Soru : Plansız bir eğitimin ne zaman yapılacağı belirli midir?
Cevap : Hayır.O halde informal eğitim her an olabilir.
Soru : Plansız bir eğitimin nerede yapılacağı belirli midir?
Cevap : Hayır.O halde informal eğitim her yerde yapılabilir.
Soru : Programsız bir eğitimi sıradan kişiler mi gerçekleştirir yoksa alanında uzman kişiler mi?
Cevap : Programsız bir eğitimi uzman kişilerden beklememek lazımdır.O halde sıradan kişiler tarafından verilir.Herkes eğitimci olabilir.
Soru : Sistemsiz bir eğitimde davranışlar istemli mi değişir, istemsiz mi?
Cevap : Sistemsiz bir eğitimde istendik davranış beklemek söz konusu değildir.İstenmeyen davranışlara yol açar.Lakin istendik davranışlarada yol açtığı görülmüştür.
Buna bir örnek vermek gerekirse,
Farklı kültürden bir kişi Türkiye’ye gelip otobüse bindiği zaman, bir kişinin bir bayana hamile olduğundan dolayı yer verdiğini görürse eğer bu kişi bu davranışı informal bir şekilde istendik yolda öğrenebilir ve bunu sonraki otobüse binişlerinde uygulayabilir.
Tabi istenmedik yollarda öğrenilen bilgilerde vardır.Gençlerin informal bir şekilde sigara içmeyi öğrenmesi gibi.
Şimdi buraya kadar eğitim türlerine güzel bir şekilde değinmiş olduk.
KPSS sınavıyla ilgili ip uçları vermek gerekirse eğer,
Eğer soruda planlı bir eğitimden bahsediyorsa formal, plansızdan bahsediyorsa informali yapıştıracaksınız.
Şimdi öğretim üzerine biraz yorum yapıp, eğitim ile öğretim arasındaki farkları kıyasladıktan sonra yazımızı sonlandıralım.
Öğretim
Öğretimi kısaca, “Formal eğitim süreci içinde yer alan öğretme faaliyetleridir.” diyerek özetleyebiliriz.Bu özette formal eğitimden bahsedilmesinin sebebi, öğretimin informal eğitimle alakasının olmadığını vurgulamaktır.
Şimdi eğitim ile öğretimi kıyaslayalım.
| EĞİTİM | ÖĞRETİM |
| Formal eğitimin belirli bir mekanda olmasından, informal eğitiminde belirli bir mekanda olmamasından dolayı mekan bakımından sınırsızdır. | Önceden belirlenmiş mekanda gerçekleşir.(Eğitimkurumları) |
| Formal eğitimde belirli bir zamanda olmasından, informal eğitimde belirsiz bir zamanda olmasından dolayı zaman bakımından sınırsızdır. | Belli bir zaman diliminde gerçekleşir. |
| Formal eğitimden dolayı planlı, informal eğitimden dolayı ise plansız olduğundan dolayı planlı ve plansız olabilir. | Planlıdır. |
| Formal eğitimden dolayı okul içi, informal eğitimden dolayı okul dışıdır. | Eğitim kurumlarımda ve öğrenci statüsündeki bireylerle gerçekleşir. |
| Formal eğitimden dolayı denetimli, informal eğitimden dolayı denetimsizdir. | Denetimlidir. |
| Formal eğitimden dolayı olumlu, informal eğitimden dolayı olumsuzdur. | Olumluya meyillidir. |
| Formal eğitimden dolayı profesyonel eğitimci, informal eğitimden dolayı herhangi bir kişi eğitimci olduğundan dolayı, eğitimci herhangi biri olabilir. | Eğitimci uzman ve profesyonel kişidir. |
Dikkat!!! Eğitim öğretimi kapsar.Bu yüzden öğretim araç, eğitim amaçtır….
Şimdi üç beş bilgi daha verelim.
Öğretmen nedir? diye sorarsak eğer bunun cevabına en basitinden, “Öğretmen öğrenciyi klavuzlayan kişidir.” diyebiliriz.
Peki yukarıda öğretimin açıklaması yaptık ve bu açıklama içinde “Formal eğitim süreci içinde yer alan öğretme faaliyetleridir.” yanda bordo olarak vurguladığımız terimi kullandık.O halde öğretme nedir? diye sorarlar adama 🙂
Öğretme kısaca öğrenmeyi klavuzlamadır.
Şimdi özetlersek, eğitim öğretimi kapsar.Öğretim, formal eğitim süreci içinde yer alan öğretme faaliyetleridir.Öğretme öğrenmeyi klavuzlamadır.
Peki Öğrenme Nedir? diye sorulursa…
“Bireyin davranışlarında tekrar, yaşantı ve eğitim yoluyla meydana gelen nispeten, kalıcı ve izli değişikliklere öğrenme denir.”
Burada dikkat!!!Öğrenme kalıcıdır.
Uyuşturucu, alkol, ilaç ve hastalık kaynaklı geçici davranış değişmeleri öğrenme değildir.Çünkü geçiçi şeyler öğrenme olmuyor.Kalıcı şeyler öğrenme oluyor…
Ha birde doğuştan gelen refleksler öğrenme değildir.
Şimdi son kez herşeyi özetleyelim.
Bireyin hayatı boyunca, yaşayarak ve yaparak davranış değiştirmesine eğitim denir.Formal ve informal diye ikiye ayrılır.Eğitim öğretimi kapsar.Formal eğitim süreci içinde yer alan öğretme faaliyetlerine öğretim denir.Öğretme öğrenmeyi klavuzlamadır.Öğrenme bireyin davranışlarından tekrar, yaşantı ve eğitim yoluyla meydana gelen nispeten, kalıcı ve izli değişikliklere denir.
Evet şuana kadar Eğitim konusunu bu yazımızda tamamlamış olduk.Bu ilk yazım ve çalışmamdır.Allah diğerlerinde de şevki ve heyecanı bol bol vermesi diğeriyle…
İyi okumalar…