Merhaba arkadaşlar…Bu dersimizde Hedeflerin Aşamalı Sınıflandırılması(Taksonomik = Aşamalı Sınıflandırma) konularından Bilişsel Alan Basamakları(Bloom) konusunu inceyeceğiz.Bir önceki Hedeflerin Belirlenmesi(Hedef – Amaç – Kazanım) başlıklı yazımızda hedeflerin nasıl belirlendiğine değinmiştik.
Bilişsel Alan Basamakları(Bloom) 6 aşamadan oluşmaktadır.Bunlar;
- Bilgi
- Kavrama
- Uygulama
- Analiz
- Sentez
- Değerlendirme
dir.
Şimdi sırasıyla aşamalara değinelim…
Bilgi
Tanımlama, hatırlama, söyleme, yazma, eşleştirme, gösterme, işaret etme, isimlendirme, seçme bilgisi.
Öğrenci, kendine öğretilen bilgiyi hiç değiştirmeden söyler, yazar, gösterir veya hatırlarsa bilgi düzeyindedir.
Bu düzeyde öğrenci kendinden hiçbirşey katmaz.
Kavrama
En çok soru bu aşamadan çıkmıştır.
3 aşamadan ibarettir.
a) Çevirme
Öğrenci, bilgiyi saptırmadan başka bir formata dönüştürüyorsa kavrama düzeyindedir.
Örneğin, İngilizce “dankey” kelimesini Türkçe “Eşşşşşek” olarak çevirebilmesidir.
Ya da..
İstanbul ne zaman feth edilmiştir olmuştur sorusuna 1453 cevabı aklına gelmeyip 15. YY ortalarından olmuştur demesi gibi.(Nejat Uygur, “sabaha karşı” cevabını vermiştir 😀 😀 :D)
b) Yorumlama
Öğrenci, bilgiyi saptırmadan özet yaparsa, ana fikir bulursa, örnek verirse, açıklama yaparsa ve tüm bunları kendi cümleleriyle beyan ederse kavrama düzeyindedir.
c) Öteleme
Yordama, vardama, kestirme
Öğrenci, verilenlerden yola çıkarak öncesinde olanlarla sonrasında olabilecekleri tahmin ediyorsa kavrama düzeyindedir.
Uygulama
Öğrenci, bilgiyi gerçek hayatta kullanıyor veya verilenlerden yola çıkarak problem çözebiliyorsa uygulama düzeyindedir.
Analiz
Öğrenci, bütün halindeki bilgiyi mantıklı parçalara ayırabiliyorsa analiz düzeyindedir.
Sentez
Öğrenci, parçaları birleştirerek özgün bir bütün oluşturabiliyorsa sentez düzeyindedir.
Değerlendirme
Öğrenci, ölçüt kullanarak yorum yaparsa, eleştiri getirirse veya yargıda bulunursa değerlendirme düzeyindedir.
Dikkat!!!
Öğrenci, bilgiyi kendi yorumluyorsa kavram, ölçüt kullanarak yorum yaparsa değerlendirme düzeyindedir.
Şimdi konumuz burada bitti gibi gözükebilir.Ama sizlere bir süprizim var.
Bilişsel alanın yenilenmiş bir sınıflaması mevcuttur.Bu sınıflandırmada ufak bir değişiklik söz konusudur.Lakin isim farkı mevcuttur.
Şimdi bakalım yeni bilişsel alan sınıflaması neymiş…
Bilişsel Alanın Yeni Sınıflaması
Krathwohl denen bir herif tarafından icat edilmiş.Bloom’un öğrencisiymiş.Bloom bilişsel alan basamaklarını tasarlarken bu herif “hocam bak burada bir yanlışlık” var diye uyarıda bulunmuş.Tabi Bloom i*bnelik değil mi?Kendi bildiğini okumuş.Sonra bu Krathwohl denen herif Bloom öbür tarafa gidince ilk işi bu çalışmayı kendi düşüncesinde olduğu gibi derlemek olmuş ve tarihe “şerefsiz, sahtekar bilim adamı” ünvanını alarak geçmeyi başarmış…(Tabi son cümledeki ünvan şahsım tarafından verilmiştir.)İnsan hocasına ihanet eder mi?
Ha tabi bana sorarsanız Krathwohl denen adamın tasarı daha mantıklı.Bunu birazdan aşağıda daha net göreceğiz…
Şimdi bilişsel alanın yeni sınıflandırmasındaki aşamaları görelim.
- Hatırlama
- Anlama
- Yapma
- Analiz
- Değerlendirme
- Sentez
Yukarıdaki aşamalara göz atarsanız eğer 6 aşama mevcuttur lakin ilk 3 aşamanın ismi, Bloom’un aşamasındakilerden farklıdır.Hmmm…Şimdi bu konuda küfür etme aşamasına girmeden önce 5 ve 6. aşamalarada dikkat etmenizi istiyorum…Bu iki aşama gördüğünüz gibi değişmiştir.Asıl yeni sıralama olmasının temeli budur.İsimlerin farklı olmasının sebebi ÖSYM aklı sıra fantazi yapıyor olmasıdır.
Unutmayın,
Kendisine muhtaç olanlara süreçte validesini zorla andıran tek kurum, ÖSYM’dir.
Şimdi bu Bloom ile Krathwohl denen heriflerin çalışmalarını kıyaslayalım.
| Krathwoh | Benzerlik | Bloom |
| Hatırlama | Yukarıda Bilgi aşamasına bakarsanız eğer “hatırlama” kelimesi bulunmaktadır.Yani bu aşama Bilgi aşamasıdır. | Bilgi |
| Anlama | Kavrama = Anlama Benzer işte da |
Kavrama |
| Yapma | Yapma ile uygulama arasında bir bağ kurabilirsiniz. | Uygulama |
| ve diğer aşamalar isim olarak aynıdır. | ||
Burada dikkat etmemiz gereken iki husus vardır.Yeni tasarımda Değerlendirme aşaması Sentez aşamasının önüne alınmıştır.
İşte bu yüzden daha mantıklı bir tasarımdır.Çünkü analiz aşamasında parçalar değerlendirmeye tabii tutulmadan yeni bir sentez yapmanın hiç bir mantığı yoktur.
Eğer soruda yeni tasarımın isimlerini görürseniz bilin ki yeni tasarıma uygun düşüneceksiniz.Yok eğer eski tasarımdaki isimler var ee o halde de eski tasarımı aklınıza getirip yürüyeceksiniz…
Allah tüm çabaları boşa çıkarmaması dileğiyle…
İyi çalışmalar…