Bu yazımızda Program Geliştirme dersinin Program ve Program Türleri konusuna giriş yapacağız.Yazımızın devamında Posner’a Göre Program Boyutları konusunada değineceğiz.
Öncelikle Program ne olduğunu kısaca özetlemekle konuya giriş yapalım.
Program
Bir çalışmanın amacını, bölümlerini, yöntemlerini ve sürecini gösteren bir plandır.
Demek ki bir program bir çalışmanın tüm öğelerini kapsayan yapıya sahiptir.
Haliyle program bu özelliği itibariyle farklı türlere göre kategorize edilmiştir.
Program Türleri
Program türleri Eğitim Programı, Öğretim Programı, Ders Programı ve Müfredat Programı olmak üzere dört adettir.Şimdi bu dört türü açıklarken akılda kalıcı olması için aralarında ki farkı göz önüne almamız bizim için oldukça faydalı olacaktır.
Şimdi aşağıda bu türleri örneklendirerek ve aralarındaki farksal ilişkileri göz önüne alarak inceleyelim.
| TÜR | AÇIKLAMA | İPUCU | ÖRNEK | FARK |
| Eğitim Programı | Bir okul kademesinde ki tüm yıllardan planlı olarak yapılacak tüm etkinlikleri kapsar. | Dikkat edilirse bir derse ve yıla bağlı olmadan genel anlamda bir bütünsellik söz konusu.Bu türü Genel olarak nitelendirebiliriz. | “Bir okul kademesindeki tüm yıllardan..” diye bahsettiğinden dolayı herhangi bir okul kademesini örneklendirmede ele alabiliriz.İlkokul kademesini örnek olarak alırsak eğer, “İlkokulun tüm yıllarında (4 yıl) planlı olarak yapılan tüm etkinlilerdir.” | Tüm okul.Tüm yıllar. |
| Öğretim Programı | Bir okul kademesi içinde yer alan bir dersin tüm yıllarında planlı yapılacak tüm etkinlikler. | Dikkat edilirse bir dersten bahsedilmekte ve tüm yıllar sözkonusu. | İlkokul kademesini ele alırsak eğer, “İlkokuldaki matematik dersinin tüm yıllarında(4 yıl) planlı yapılan her şey.“ | Özel bir ders.Tüm yıllar. |
| Ders Programı | Bir eğitim kademesindeki okulun içinde yer alan bir dersin tek bir yılında planlı olarak yapılacak tüm etkinlikleri kapsar. | Dikkat edilirse bir dersten bahsedilmekte ve tek bir yıl sözkonusu. | İlkokul kademesini ele alırsak eğer, “İlkokuldaki matematik dersinin birinci sınıfında planlı olarak yapılacak herşey.“ | Özel bir ders.Bir yıl. |
| Müfredat Programı | Günümüzdeki konu listesidir. (1950 yılında kaldırılmıştır.) |
– | İlkokul kademesini ele alırsak eğer, “İlkokuldaki matematik dersinin 1. sınafa ait konularının listesi.“ | – |
Bu yazımızda buraya kadar anlattığım alandan KPSS’de %90 soru gelebilir.Aman dikkat 🙂
Posner’a Göre Program Boyutları
Posner’a göre program boyutları Resmi Program(Açık – Yazılı), Uygulamadaki Program(Gerçek Program), İhmal Edilen Program(Geçersiz), Ekstra Program(Ek – İlave Program), Örtük Program(Gizil – Gizli) olmak üzere 5 adettir.
Şimdi sırasıyla bu boyutlara değinelim.
Resmi Program(Açık – Yazılı)
Devlet tarafından önceden hazırlanıp okullara gönderilen programdır.(Talim ve Terbiye hazırlar).Aynı ders için hazırlanmış bir resmi program ülkenin tamamı için aynıdır.
Uygulamadaki Program(Gerçek Program)
Resmi programın öğretmenler tarafından farklı şekillerde hayata geçiriliş biçimidir.Buradaki olguyu şöyle örneklendirebiliriz.
Program = Yoğurt, Öğretmen = Yiğit
Devlet herkese aynı yoğurttan(program) verir.Lakin her yiğidin(öğretmenin) yoğurt yeyişi farklıdır.
İhmal Edilen Program(Geçersiz)
Resmi programda yazmasına rağmen öğretmenin gözardı ettiği ya da gözden çıkardığı uygulamadır.
Burada şahsi bir yorum yapmak istiyorum.Türkiye’de teorik açıdan eğitim sistemi güzel bir görünüşe sahip olsada pratik açıdan böyle rezil olmasının sebebi yıllardır ihmalkarlık yapan öğretmenlerin sebebidir.Eğitim müfredatımızın temellendirilmesi kültürümüz, örf ve ananemizle alakalı olmasada hiç yoktan var olan resmi programı uygulamanın bile olumlu etkileri olacaktır.İster ortaöğretim, isterse de yüksek öğretim olsun çoğu bıranştaki öğretmenlerin bu ihmarkar tutumu öğrencilerde yoğun bir bilgisel, kuralsal ve ahlaksal boşluk yaratmakta ve eğitimin, araştırmanın ve öğrenmenin değerlerine uzun vadeli bu yavşaklıklar yüzünden önyargısal perdeler eklenmektedir.Öğretmenlik kutsal bir meslektir, her ne kadar Türkiye’de dahil dünyada öğretmenlik mesleğini ikinci sınıf meslek haline getiren siyaset ve politik nedenlerde olsa asıl sebep bu yavşak zihniyetteki zibilyonlarca hocaların yavşakça tutumlarıdır.Burada ağır hakaret söz konusu diyebilirsiniz.Lakin böyle nazik ve kutsal bir meseleyi ihmal etmenin daha yüce makamlarda hesabı sorulmalı ve zihniyetsiz öğretmen şahıslara bu yüce makamda güzel bir tokat vurulmalıdır.Bu zihniyetteki öğretmenlerin tutumunu vatan hainliğiyle eş görebilmek için daha çok ders almamız gerekmektedir…
Ekstra Program(Ek – İlave Program)
Resmi programda yazmamasına karşı öğretmenlerin planlı bir şekilde gerçekleştirdiği fazladan yapılan etkinliklerdir.
Burada dikkat etmemiz gereken husus, Ekstra Programın planlı şekilde gerçekleşmesidir.Buna değinmemin sebebi bir sonraki program olan Örtük Programla arasındaki farkı vurgulayabilmektir.
Örtük Program(Gizil – Gizli)
Resmi programda yazmamasına karşı öğretmenlerin plansız bir şekilde sınıf içi ya da sınıf dışında meydana gelen sosyal, yaratıcı ve insani ilişkilerin tümüdür.
Ekstra program ile Örtük program arasındaki fark plan farkıdır.Gördüğünüz gibi Extra programda plan varken Örtük programda plan bulunmamaktadır.
İşte bu yüzden programlardan en etkilisi Örtük Programdır.Çünkü hayatın ta kendisidir.
Bu yazımızında sonuna gelmiş bulunmaktayız.
İyi çalışmalar dilerim…