Eğitim Bilimleri Notları KPSS | STS | KBYS

Kohlberg – Ahlak Gelişimi

Öncelikle Kohlberg baba ile Piaget’in karşılaştırmasını yapalım.

Piaget Kohlberg
  • Çocuklarla çalışıyor.
  • 25 çocukla.
  • Yetişkinlerle çalışıyor.
  • Önce 8 ülkede sonra 26 ayrı ülkede aracını test ediyor.
  • Dinin ve kültürün etkisi yok diyor.

Kohlberg sorularında niyet önemlidir.

Düzeyler Düzeyler Hakkında Genel Açıklamalar Evreler Evrenin Özellikleri Uyma Nedenleri
Gelenek Öncesi
Kişi benmerkezcidir.Yalnızca kendisini düşünerek hareket eder.
  • Birey önemlidir.
  • Toplum dikkate alınmaz.
  • Bencildir.
  • Hep bana hep bana der.
  • İşlem öncesine benzer.
İtaat ve Ceza
  • Birey ceza alacağı için kurallara uyduğundan otoriteye bağımlıdır.Ortamda cezalandıracak otorite yoksa kurallara uymaz, varsa uyar.
  • İtaat ediyorum…Peki neye itaat?Cevap “Otoriteye”
  • Otoritenin kuralları çok önemli.
  • Piaget’in Dışa bağımlı döneme benzer.
  • Otorite varken kurallara uyulur.
  • Otorite yokken kurallara uyulmayabilir.
  •  Cezadan kaçmak.
  • Ortamda cezalandırabilecek otorite yoksa tüm kuralları ihlal eder.
Saf Çıkar
  • Birey uzun vadeli çıkarı için kısa vadeli bedel öder.Karşılıklı ilişkide amaç somut olarak bireyin fayda elde etmesidir.
  • Bencilliğin tam olduğu yerdir.
  • Birey için diğer taraftan ne alacağı önemlidir.
  • Sadece bencillik varsa yani bir pazarlık yoksa bu durumda da saf çıkarcılık söz konusudur.
    Bir başka deyişle, “Doğru davranış beni tatmin edendir, başkasının davranışları benim umurumda değildir.”
  • Kişi yalnızca kendini düşünüp hareket ediyorsa saf çıkarcılıktır.
  • Araçsal ilişkidir.
  • Uzun vadeli yarar.
  • Yapmış olduğu davranış uzun vadede kendisine somut olarak dönecektir.
  • Sevgi, saygı dönerse iyi çocuk oluşur.
  • Bedel
  • Karşılık
  • Tüccar ahlakı
Geleneksel
Toplumun beklentilerini ve düzeni dikkate alır.
  • Somut işlemlere benzer.
  • Toplum küçük olmalıdır.Yani yakın çevre, köy, kasaba, aile gibi…
  • Toplum önemlidir.
  • “Hep başkalarını mutlu edeyim”, “hep başkaları iyi olsun”, “beni siktir edin” demektir.
  • Birey önemli değildir.
  • Empati kurmaya başlanır.
İyi Çocuk
  • Küçük grubun beklentilerini, hedeflerini, çıkarlarını karşılamak önemlidir.
  • Saf çıkara benzer lakin arada fark vardır.Hangi iyilik karşılıksız olmaz ki…
  • Saf çıkarcılıkta araçsal beklenti varken buradaki manevidir.
  • Saf çıkarcılıkta bencillik varken burada taktir görmek, onaylanmak ve kabul görmek vardır.
  • Kişiler arası uyum.
  • Toplumsal yönelim.
  • Başkaları ne der? kafasındadır.
  • Göze girmek, iyi görünmek, kınanmak, laf söylemek önemlidir.
  • Torpil, kayırmacılık burada görülür.
Yasa Düzen

Toplumsal Sistem ve Vicdan
  • Düzeni sağlayan kurumlar, Ahlak, hukuk, din ile özdeşleşme, grubu ve insanları değil, kurumları ve düzeni korumak vardır.
  • Ahlak yasası.
  • Hukuk, yöneltmelik, devlet görünce aklınıza burası GELMEYECEK!!!
  • Her ne olursa olsun, hangi koşulda olunursa olunsun, insan hayatından bile, kanunlar, töreler ya da yasalar daha önemlidir.Birey her koşul altında bunlara uymak zorundadır.
  • İtaat ve Cezada otorite varken burada kitleyi ilgilendiren kurallardan bahsediyoruz.
  • İtaat ve Cezada otorite yokken kurallar çineniyordu lakin burada her durumda yasa geçerlidir.
  • Bu evredeki insan marsta bile yasalarla yaşar.
  • Kurallar içselleştiriliyor.
  • Zorunluluktan dolayı kurallara uyuyor.
  • Düzen sağladığı için kurallara uyuyor.
  • Cezalar artsın diyor, cezalandırıcılar çoğalsın diyor.
  • Biz ceza verelim kafasındadır.
Gelenek Ötesi
Ahlak kuralları üzerine düşünülüp eleştirilir.İlkeler ve bireysel haklar temel alınır.
  • İlkelerden dolayı ahlak kurallarına uyuyor ama ya da uymuyor.
  • İnsanların çok azı buraya çıkabiliyor.
  • Burada akıl ön planda.
  • Hem benim ihtiyaçlarım önemli, hemide toplum kuralları önemli.
  • Bencillik yok.
Toplumsal Sözleşme ve Bireysel Haklar

Sosyal Sözleşme
  • Rehberlik servisiyle yapılan herşey otomatikman buraya girer.
  • Herkesin yararınadır.
  • Herkesin yararını dikkate alarak kuralları değiştirmek, yeni kurallar ortaya koymak, bireysel hakları gözetmek vardır.
  • Kesinlikle kanunlara sahip çıkar.
  • Yasa ve Düzen her durumda, her koşulda ve hatta insan hayatından bile kanunları, yasaları ve töreleri üstün tutuyordu ve uyulması söyleniyordu.Lakin Sosyal sözleşmede ise bazı durumlarda kanunlar sorgulanabilir, eleştirilebilir hatta değiştirilmesi için eylemlerde bulunulabilir.
  • Herkesin yararı.
  • Tüm insanlar hatta tüm canlılara doğru genişler.
  • Herkesin yararına değilse, kurallar değiştiriliyor.
  • Kural yoksa kişi kural koyar.
  • Koyulan kurallar bireysel hakları ihlal edemez.
Evrensel Ahlak İlkeleri
  • Evrensel ilkeleri kabul etmek her insan ve canlının saygı değer olduğunu kabul etmek vardır.
  • Bu döneme çok az insan çıkabiliyor.
  • Ne olursa olsun insan hayatından, insan haklarından, barış, özgürlük ve adaletten daha üstün birşey yoktur demektedir.
  • Gerekirse de yasalar çiğnenir.Çünkü hiçbir şey insan hayatından önemli değildir.
  • İkilem yoktur.
  • Sosyal Sözleşmede ikilem vardır ama bunda yoktur.
  • İnsan hakları.
  • Adalet, eşitlik ve özgürlükle ahlak kurallarını değerlendirir.
Evre Örnekler
İtaat ve Ceza
  • Dershanede çalışan bir öğretmenin müdür varken derslere girmesi yokken zamanında girmemesi.
  • Bir sürücünün trafik polisi yokken kırmızı ışıktan geçmesi.
  • Öğretmen yokken öğrencinin kopya çekmesi varken çekmemesi.
  • Annesi odadan çıkınca bilgisayarda oyun oynayıp annesi gelince ders çalışan çocuk.
Saf Çıkar
  • Bir çocuğun annesine “bilgisayar oynamama izin verirsen dersimi yaparım” demesi.
  • Al gülüm ver gülüm.
  • Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez.
  • Arkadaşlarının kopya çektiğini gören bir çocuğun öğretmeni sorduğunda bir gün bende çekerim düşüncesiyle görmedim demesi.
İyi Çocuk
  • Arkadaşları istediği için istemediği halde okuldan kaçıp sinemaya giden bir öğrenci iyi çocuk eğilimindedir.
  • Babasına iyi görünmek için ders yapan çocuk.
  • Bir hemşirenin hastanede tanıdıklarına önde sıra alması.
  • Bir millet vekilinin bende sizden biriyim diyerek seçildiği bölgeye okul yaptırması.
Yasa Düzen
  • Bir okul müdürünün kıyafet yönetmenliğine uymadığı için gerekçesi ne olursa olsun öğretmen hakkında soruşturma açması.
  • Ağır yaralı birini hastaneye götüren sürücünün, kırmızı ışıkta geçmek yasak olduğu için kırmızı ışıkta durması.
  • Sınav sisteminde yapılan değişiklik kendisinde olumsuz etkilediği halde gencin “yasalara uymalıyız, bir bildikleri vardır.Mutlaka” diyerek yasayı benimsemesi.
Sosyal Sözleşme
  • Sınav sisteminde yapılan değişikliğin adaletsizliğe yol açtığını gören bir öğrencinin bu yasanın değiştirilmesi için gerekli yerlere dilekçe göndermesi.
Evrensel Ahlak İlkeleri
  • Savaşa karşı eylem yapan, barışın gelmesi için çabalayan kişiler bu dönemdedir.
  • Bir ilk yardım durumda din, dil, ırk gözetmeksizin durumu en kötü olana öncelik tanımak.
  • Ağır yaralı olan birisini hastaneye götüren sürücünün ceza yiyeceğini bildiği halde kırmızı ışıktan geçmesi.