Yetenek ve tutum değiştirilmesi zordur.Değişme ihtimali az olduğu için hata karışma olasılığı düşüktür.
Öğrenme eksikliği ya da bilgi eksikliği bir hata değildir.
Ölçmede Hata
X(Gerçek) – X(Gözlenen)
Sabit Hata
Her ölçme işlemine aynı miktarda karışan hatadır.Yani, yapılan ölçme işlemini aynı miktarda etkileyen hatadır.
Eğer yapılan hata;
- Her ölçme işlemine karışıyorsa ve
- Her ölçme işlemini aynı miktarda etkiliyorsa sabit hata vardır.
Örnek olarak;
Bir öğretmenin tüm öğrencilerine 10 puan fazladan vermesi.
Bir terazinin her ölçümde 100 gr eksik tartması.
Sabit hatanın,
- Kaynağı, yönü ve miktarı bellidir.
- İstenildiği taktirde düzeltilebilir.
- Geçerliliği düşürür, güvenirliği etkilemez.
Bir hata düzeltilebiliyorsa eğer bu hata ölçme işleminde geçerliliği düşürürken güvenirliği etkilemez.
O halde, sabit hata düzeltilebildiği için geçerliliği doğrudan etkiler ama güvenirliği etkilemez.
Sabit hatanın geçerliliği düşürürken, güvenirliği etkilememesinin sebebi düzeltilebilir olmasıdır.
Eğer ölçme işleminde sabit hata varsa;
- Aritmatik Ortalama
- Mod
- Medyan
değişir.
- Standart Sapma
- Varyans
- Varyanj
değişmez.
Örneğin,
30 cm uzunluğunda bir cetvelin 1 cm lik kısmı kırık olsun.Eğer ki ben bu cetvel ile 30 cm altında ölçümler yaparsam, her ölçümde 1 cm lik hata verecektir.Yani sabit hatadır.
Eğer bir sınavda herhangi bir soru tüm öğrenciler tarafından cevapsız bırakılırsa sabit hatadır.
Sistematik Hata
Ölçme işleminin tümünede karışabilir, bir kısmınada karışabilir.Sistemli karışır.Sistemli karışan hatalardır.
| Eğer | |
| Ölçme İşleminin Tümüne Karışıyorsa… | Ölçme İşleminin Bir Kısmına Karışıyorsa… |
| Farklı miktarda karışmak zorundadır.Eğer aynı miktarda karışsaydı sabit hata olurdu. | Eşit ya da farklı miktarda karışan hatadır. |
| Örnek Bir öğretmenin tüm öğrencilerine aldıkları notun %10u kadar puan vermesi. |
Örnek Bir öğretmenin yazısı güzel olan öğrencilere 5 puan fazladan vermesi. |
Sistematik Hatanın literatürdeki diğer ismi “Yanlılık Hatası”dır.
Sistematik hatanın,
- Kaynağı, yönü ve miktarı bilinir.
- Sabit Hatada olduğu gibi aritmatik işlemlerle düzeltilebilir.
- Geçerliliği düşürür, güvenirliği etkilemez.
Bir hata düzeltilebiliyorsa eğer, adı ne olursa olsun sadece geçerliliği düşürüyordu.Güvenirliliği de etkilemiyordu.
Sistematik Hatanın, geçerliliği düşürüp, güvenirliliği etkilememesinin sebebi düzeltilebilir olmasıdır.
Genellikle
- Aritmatik Ortalama
- Standart Sapma
- Varyans
değişir.
- Mod
- Medyan
- Ranj
duruma göre ya değişir ya değişmez.
Örneğin,
30 cm uzunluğunda bir cetvelin 1 cm lik kısmı kırık olsun.Eğer ki ben bu cetvel ile 30 cm üstünde ölçümler yaparsam, her bir ölçümde hata tekrarlamaya başlayacağı için sistematik hata söz konusudur.Yani sistematik hatadır.
Sabit hata tekrarlanmaya başlarsa sistematik hataya döner.
Bir terazinin her 1 kg tartımında 100 kg, 2 kg tartımında 200 kg hata vermesi sistematiktir.
Tesadüfi Hata
Ölçme işlemine rastgele ya da kuralsız karışan hatalardır.
- Kaynağı, yönü ve miktarı belirsizdir.Kestirilemez.
- Haliyle kaynağını, yönünü ve miktarını bilemediğimiz için düzeltemeyiz.
Bir hata düzeltilemiyorsa güvenirliği etkiler.Dolaylı yoldan da geçerliliği etkiler.Tersi doğru değildir.
Örneğin,
Öğretmen ya da öğrencinin
- Dikkatsizliği
- Yorgunluğu
- Sağlık Durumu
- Motivasyonu
- Psikolojik Durumu
Ortamın
- Sıcak, Isı
- Ses
- Işık
Kopya -> Kimin çektiği, nasıl çektiği bilinmez.
Sallama(Şans Başarısı)