Kategori arşivi: Rehberlik ve Özel Eğitim

Öğretim Kademelerine Göre Rehberlik

Okul Öncesinde Rehberlik
Okul öncesi dönem 0 – 6 yaş arasını kapsayan dönemdir.Bu dönemdeki gelişim görevlerinin çocuğun daha sonraki gelişim dönemlerine önemli etkileri bulunmakta ve bu dönemde çocuk ilk defa ailesinden ayrılıp eğitim ortamına dahil olduğu için bu dönem ayrı bir önem kazanmaktadır.Bu dönemde çocuğa kazandırılması gereken nitelikler ve bu dönemin özellikleri şu şekilde ifade edilebilir.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Kendini kabulOkula uyum ve ilköğretime hazırlanmaÇeşitli mesleklerin var olduğunu fark etme
Öz güven geliştirmeOkula yönelik temel becerileri kazanmaHer mesleğin önemli ve gerekli olduğunu bilme
Olumlu benlik algısı oluşturmaOkul kurallarını öğrenme ve kurallara uygun hareket edebilmeMeslek seçiminin bir süreç sonunda gerçekleştiğini öğrenme
SosyalleşmeMeslek seçiminde cinsiyet ayrımının olmadığını görme olarak ifade edilebilir.
Akranlarıyla aynı fiziksel mekanı paylaşabilme
Gerçek anlamda olmasa da teorik anlamda oyunu bilme
Öz bakım becerilerini kazanma
En yoğun verilen rehberlik türüdür.
  1. Bu kademedeki en yoğun verilen rehberlik türü Kişisel – Sosyal Rehberliktir.
  2. Doğrudan uygulamalar işe yaramıyor.Dolaylı hitap ediliyor.
  3. Bu kademede bireysel rehberlik, bireysel ve grupla psikolojik danışma yapmak zordur.
  4. Bu kademede aile ve öğretmen rehberliği(Hizmet Alanlarındaki Adı Müşavirliktir), grup rehberliği, oyun, gözlem, resim ve drama çocuğa ulaşmanın yollarıdır.
  5. Aile ile işbirliğinin en üst düzeyde kurulduğu kademedir.

İlkokul Kademesinde Rehberlik
İlkokul kademesi 6 – 10 yaş arasını kapsamaktadır.Bu dönemde çocuk okul yaşantısına başlamakta ve okul yaşantısına başlama ile beraber çocukta önemli değişiklikler gözlenmektedir.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Kendini tanımaOkula uyum ve ilköğretime hazırlanmaÇeşitli mesleklerin var olduğunu fark etme
Kendini kabulOkula yönelik temel becerileri kazanmaHer mesleğin önemli ve gerekli olduğunu bilme
Özgüven geliştirmeOkul kurallarını öğrenme ve kurallara uygun hareket edebilmeMeslek seçiminin bir süreç sonunda gerçekleştiğini öğrenme
SosyalleşmeEğitsel açıdan kritik dönemdir.Çocuğun başarıyı tatması ve akademik açıdan özgüven kazanması amaçlanır.Meslek seçiminde cinsiyet ayrımının olmadığını görme olarak ifade edilebilir.
Problem çözme ve karar verme becerileri kazanmaDaha yoğundur.
Akranlarıyla geçinmeyi ve birlikte hareket edebilmeyi öğrenme
Gerçek anlamda oyun oynamayı öğrenme
Ailesi ile ilişkilerini daha olumlu hale getirme
  1. Bu kademede en yoğun verilen rehberlik türü eğitsel rehberliktir.
  2. Bu kademede de aile ve öğretmen rehberliği, grup rehberliği, oyun, gözlem, resim ve drama çocuğa ulaşmanın yollarıdır.
  3. Bu kademede de bireysel rehberlik, bireysel ve grupla psikolojik danışma yapmak zordur.(Dolaylı uygulamalara daha fazla ağırlık verilir.)
  4. Bu kademede rehberlik hizmetlerinin merkezinde öğretmen vardır.

Ortaokul Kademesinde Rehberlik
Bu dönem, 10 – 13 yaş arası dönemi kapsamaktadır.Bu dönemde birey, çocukluktan ergenliğe geçmekte ve bu nedenle sunulan rehberlik hizmetlerinde önemli değişiklikler olmaktadır.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Ergenlik döneminin özelliklerini öğrenme.Çalışmayı öğrenme ve çalışma becerilerini geliştirmeMesleklerin özelliklerini araştırma ve keşfetme
Akranlarıyla daha olgun ilişkiler geliştirebilme.Geleceği için önemli olan sınavlara hazırlanmaYetenek, ilgi, başarı durumu gibi kişisel niteliklerini fark etme
SosyalleşmeSınava hazırlık sürecini yönetebilmeMesleklere ilişkin düşünceler geliştirme olarak ifade edilebilir.
Bedene iyi bakım alışkanlıklarını kazanma ve beden fonksiyonlarına karşı sağlıklı bir tutum geliştirmeKendisine uygun okul seçiminde bulunma olarak ifade edilebilir.
Geleceğe yönelik düşünme olarak ifade edilebilir.En yoğun verilen rehberlik türüdür.
  1. Bu kademede en yoğun verilen rehberlik türü eğitsel rehberliktir.
  2. Bu kademede bireysel rehberlik yapılabilir, ancak bireysel ve grupla psikolojik danışma hala tam anlamıyla yapılamaz.(Çünkü daha belli bir duygusal olgunluğa erişmemiş)
  3. İlk defa gerçekçi bir şekilde eğitsel ve mesleki bir yönlendirme yapılır.

Genel bir not!
İlköğretimde rehberliğin genel amacı bireyin kendisini tanımasını sağlamaktır.İlköğretim kademesinde bireyi tanıma ve müşavirlik çok kullanılır.


Ortaöğretimde Rehberlik
Bu dönem 14 – 18 yaş grubunu kapsamaktadır.Ortaöğretim kademesi ergenlik dönemi özelliklerinin ve sorunlarının daha yoğun görüldüğü dönemdir.Bu nedenle bu dönemde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ihtiyaç artmaktadır.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Hızlı değişen fiziksel özelliklerine olumlu tutum geliştirme.Çalışmayı alışkanlık haline getirme.Meslekleri yakından tanıma ve özelliklerini öğrenme
Duygusal özerkliğini kazanmaYetenek ve ilgilerine uygun eğitsel alan seçimi yapma.Kişisel niteliklerinin belirginleşmesi ve sahip olduğu nitelikleri tanıma
Her iki cins akranlarıyla olgun ilişkiler geliştirmeGeleceğine yön verecek sınavlara hazırlanmaSahip olduğu niteliklerle mesleklerin niteliklerini eşleştirerek kendisine uygun meslek tercihi yapma.
Kendisine uygun bir kimlik edinmeye çalışmaSınav sürecini yönetme olarak ifade edilebilir.Geleceğe yönelik hedeflerini belirleme olarak ifade edilebilir.
Erkeksi veya kadınsı sosyal role erişme olarak ifade edilebilir.En yoğun verilen rehberliktir.
Mesleki açıdan kritik dönemdir.
  1. Bu kademede en yoğun verilen rehberlik türü mesleki rehberliktir.
  2. Bu kademeden itibaren bireysel ve grupla psikolojik danışma yapılabilir.
  3. Akran Danışmanlığı
    Bu kademede Akran Danışmanlığı hizmeti ön plandadır.
    Öğrenciden öğrenciye bir programdır.Öğrencilerin birbirine destek olmasını, bağzı sorunları kendi aralarında çözebilmesini amaçlar.
    Akran Arabulucu
    Özellikle çatışma ve anlaşmazlık durumlarında kullanılır.
    Akran Eğitimi
    Öğrencilerin birbirlerini bilgilendirmesi, eğitmesi durumudur.
    Akran Süpervizörlüğü
    Bu hizmetleri yerine getirecek öğrencileri seçmek ve yetiştirmek işlevidir.Psikolojik danışman seçer.
    Akran Zorbalığı
    Sözel, duyuşsal, fiziksel, cinsel, siber

Yükseköğretimde Rehberlik
Bu dönem 18 yaş ve üstünü kapsamaktadır.Bu dönemde bireyler çoğunlukla ailelerinden ayrılmakta olduğundan bireysel sorunlar ön plana çıkmakta, bu sorunların çözümü ve bireylerin kendilerini geliştirmeleri için kişisel – sosyal rehberlik hizmetleri ağırlık kazanmaktadır.

Kişisel – Sosyal RehberlikEğitsel RehberlikMesleki Rehberlik
Çevreye uyum sağlamaKendisini hedefine ulaştıracak çalışmaları yapmaTercih ettiği mesleği yakından tanıma
Kendine uygun bir sosyal gruba ait olmaAkademik anlamda kendini geliştirmeMesleğin çalışma alanları hakkında bilgi elde etme
Eş seçme, evliliğe ve aile kurmaya hazırlanmaYükseköğretim sonrası sınavlara hazırlanmaYükseköğretim sonrası çalışacağı alanları belirleme.
Toplumsal sorumluluklarını yerine getirmeMesleki yaşantısı için kendini geliştirme
Sanatsal, sportif ve kültürel ortamlar oluşturma
Burs, yurt, kredi konularında bilgiler edinme
Kişisel sorunlarıyla başa çıkabilmeyi öğrenme
En yoğun verilen rehberlik türüdür.
  1. Bu kademedeki en yoğun verilen rehberlik türü Kişisel – Sosyal Rehberliktir.
  2. Bireysel ve grupla psikolojik danışma en iyi ve en yoğun bu kademede verilir.
  3. Öğrenci kişilik hizmetlerininde en iyi ve en yoğun sunulduğu kademedir.

Öğretim kademelerinin tamamıyla alakalı genel not!!!
Bağzı kademelerde bağzı problem alanları ön plana çıksa da her kademede en önemli problem alanı kişisel – sosyal rehberliktir.Çünkü yaşamla ilgilidir.

Temel İşlevlerine Göre Rehberlik

Önleyici – Koruyucu Rehberlik
Çeşitli olumsuz durumlar ortaya çıkmadan, yaşanmadan ve bu durumların birey üzerinde oluşturacağı olumsuz sonuçlar görülmeden önlenmesine, engellenmesine yönelik rehberlik işlevidir.

Yaşanması muhtemel bir olumsuzluğu engellemeye, önlemeye yönelik rehberlik çalışmalarıdır.

Yarın bir problem yaşanmasın diye önleyici çalışma yapmaktır ya da kendini gösteren krizleri önlemek amacıyla yapılır.

Koruyucu tedbirler arttırmak, risk faktörünü arttırmaktır.

Üç Farklı Şekilde Gözlenir…

  1. Temel Önleme(Birincil)
    Sorun yok, problem yok.Önleme yapılır.En önemlisi budur.
  2. İkincil Önleme
    Sorun ortaya çıkmış, gözlemliyorum, ilerlemesini gelişmesini önlemek amacıyla yapılır.
  3. Üçüncül Önleme
    Sorun bayağı ilerlemiş ve son anda yaptığın müdahaledir.

Sen soruda, sorun varsa eğer “Önleyici – Koruyucu Rehberliği” şıklardan eleyeceksin…

Kriz Yönelimli Rehberlik
Kriz yönelimli rehberlik işlevi; problemin öncesi veya sonrası ile değil, problem anı ile ilgilenmektedir.Bu işlev, bireyin yaşamını önemli ölçüde etkileyen çeşitli problemler ortaya çıktığında, problemin etkisini azaltmak, durumu normalleştirmek için yapılan rehberlik çalışmalarını içermektedir.

Hayat normale dönene kadar yapılanlara krize müdahale denir.

Kriz içeren bir durumla karşılaşıldığında duruma en kısa sürede müdahale edecek, krizin etkilerini hafifletmeye, durumu normalleştirmeye yönelik girişimlerdir.

Birdenbire ortaya çıkan, görmezden gelinemeyeceği, acil müdahale gerektiren, travmatik müdahaleye gereksinim olan şeylere kriz denir.Yaşamı önemli ölçüde etkiler.

Olayların üzerinden çok fazla zaman geçmemişse yapılan ilk müdahale krize müdahaledir.

Çare Bulucu, İyiliştirici Rehberlik
Rehberliğin bu işlevi; süregelen bir problem durumunun düzeltilmeye çalışılması, tanımlanabilir problemlerin kalıcı bir biçimde giderilmesi, bireylerin çeşitli yetersizliklerinin giderilmesi ile ilgilidir.

Anlık müdahale(Kriz) değildir.Kalıcı çözümdür.

Tanımlanabilir, tanısı konulabilir problemlerin kalıcı bir biçimde çözümü, bireyin yetersizliklerinin giderilmesi, süre gelen problemlerin iyileştirilmesidir.

  • Kekemelik
  • Ailevi Sorunlar
  • Depresyon

Tanımlanmış sorunlardır.Çözmeye çalışmak Çare Bulucu rehberlik kapsamındadır.

Uyum Sağlayıcı Rehberlik
Öğrencilerin okula, çevrelerine, yaşamlarında ortaya çıkan yeni ve farklı durumlara uyumlarını kolaylaştırmak amacıyla yapılan çalışmalar bu işlev kapsamında değerlendirilmektedir.Bireylerin uyum durumlarını kolaylaştırmaya yönelik “oryantasyon” ve “psikolojik danışma” hizmetleri, rehberliğin bu işlevi kapsamında yararlanılan hizmet alanlarının başında gelmektedir.

Bireyin yaşamında karşılaştığı yeni durumlara alışabilmesi, uyum sağlayabilmesi amacıyla yapılan yardımlar ile bireyin yaşama etkin uyumunu zorlaştıran, bir takım sorunlara yönelik düzenlenen psikolojik yardımlardır.

Bir sorun varsa, çözümü mümkün değilse, onunla ya da onsuz yaşamak(olumlu ya da olumsuz) yaşamaktır.

Yöneltici Rehberlik
Bireyin kendisine uygun meslekleri, eğitsel alanları, okulları, eğitsel kulüpleri, seçmeli dersleri, sosyal etkinlikleri tercih edebilmesine yardımcı çalışmaları içeren rehberlik işlevidir.

Yöneltme Yerleştirme ve hizmetinin işleve dönüşmüş halidir.

Eğitsel kulüplere, sosyal kulüplere, mesleki alanlara yönlendirmek Yöneltici Rehberliktir.

Geliştirici Rehberlik
Bireyin içinde bulunduğu gelişim dönemine özgü gelişim görevlerini daha rahat başarabilmesi için bireye sunulan etkinlikleri içeren rehberlik işlevidir.

Gelişimsel modelin işleve dönüşmüş halidir.

Bireyin gelişimsel ihtiyaç ve görevlerine göre rehberlik yapılmasıdır.

Döneme göre rehberlik yapmaktır.

Ayarlayıcı Rehberlik
Öğrencilerin bireysel farklılıklarını, ilgilerini, ihtiyaçlarını, beklentilerini, problemlerini gözeten, daha nitelikli ve öğrenciye uygun eğitim programları hazırlanmasını sağlamak ve bu konuda eğitim programcılarına yardımcı olmakla ilgilenen rehberlik işlevidir.

Yapmış olduğumuz uygulamaların, planların, programların öğrencilere göre olmasını sağlamak.Sürecin başında planla programlamayla(anahtar sözcük) alakalı iş yapar.

Eğitim programlarının, rehberlik programlarının öğrenciye göre, öğrenciye uygun olmasını sağlamak veya bu yönde programın hazırlayıcılarına, uygulayıcılarına yardımcı olmaktır.

Süreci planlamaktır, programlarsın, öğrenciye göre olmasını sağlarsın, programı hazırlayıcı ve uygulayıcılarına yardımcı olursun…

Tamamlayıcı Rehberlik
Eğitim – öğretim faaliyetlerinin daha nitelikli hale gelmesini sağlamaya yönelik rehberlik çalışmaları, öğretmenlere ve yöneticilere yönelik ortak bir anlayış kazandırmaya yönelik uygulamalar, eğitim görevlilerinin rehberlik anlayışı ile donatılarak eğitim – öğretim sistemindeki bazı eksikliklerin giderilmesi bu işlev kapsamında değerlendirilmektedir.

İşleyen bir süreci vardır.Bu sürecin daha iyi işlemesi, daha kaliteli olmasına yönelik süreci desteklemeye, akademik başarıyı arttırmaya yönelik yapılan işlemlere Tamamlayıcı Rehberlik denir.

Süreci destekleyen, verimi arttıran yardımcı uygulamalardır.Süreci daha iyi işletirsin, verimi arttırırsın.

Ayarlayıcı ve Tamamlayıcı isimli bu iki Rehberlik türlerinde Müşavirlik yapıyoruz.

Kurumlarına Göre Rehberlik

Eğitim Alanında
Rehberlik hizmetlerine daha çok eğitim alanında ihtiyaç duyulmakta olup, ülkemizde rehberlik hizmetleri okul öncesinden başlayarak örgün ve yaygın eğitim kurumlarında verilmektedir.
Sağlık Alanında
Sağlıkla ilgili koruyucu temel bilgilerin sunulmasının yanında sağlık kurumlarının psikiyatri bölümlerinde ve ruh sağlığı merkezlerinde ihtiyaç duyan bireylere psikolojik destek verilmesi amacıyla rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri sağlık kurumlarında verilmektedir.
Sosyal Yardım Alanında
Ülkemizde çocuk esirgeme kurumları, sosyal yardımlaşma ve dayanışma kurumları, huzur evleri ve diğer sosyal yardım kurumlarında bireylerin yetişmesi, ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla rehberlik hizmeti verilmektedir.
Sanayi/Endüstri Alanında
Endüstri kurumlarında verilen rehberlik hizmetleri sayesinde uygun eleman yetiştirme, eleman seçme, yönlendirme, verimi arttırma, kariyer gelişimi gibi konularda yardımlar sunulmaktadır.
Güvenlik Alanında
Emniyet teşkilatı, silahlı kuvvetler gibi güvenlik alanında hizmet veren kurumlarda da rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinden yararlanılmakta olup, aynı zamanda bu kurumlara personel yetiştiren okullarda eğitsel, mesleki ve kişisel – sosyal rehberlik problem alanları kapsamında çeşitli hizmetler öğrencilere sunulmaktadır.

Birey Sayısına Göre Rehberlik

Bireysel Rehberlik
Bir bireye eğitsel, mesleki veya kişisel – sosyal rehberlik alanında, daha çok bilgi verme, yeni durumlara alıştırma, uygun yöneltme hizmetlerini sunma gibi konularda bilişsel düzeyde sunulan hizmetlerdir.Yalnızca bir kişiye her hangi bir problem alanında(Eğitsel, Sosyal, Kişisel, Mesleki) bilişsel yardım sunmaktır.
Grupla Rehberlik
Bir grup bireye, aynı anda eğitsel, mesleki veya kişisel – sosyal rehberlik alanında, daha çok bilgi verme, yeni durumlara alıştırma, uygun yöneltme hizmetlerini sunma gibi konularda bilişsel düzeyde sunulan hizmetlerdir.Birden fazla kişiye herhangi bir problem alanında bilişsel yardım sunmaktır.

Sınırlandırma yoktur.

Bu gruptaki bireylerin problemleri ortak değildir.Lakin konu ortaktır.

Bireysel Psikolojik Danışma
Danışman ile danışan arasında gerçekleştirilen, daha çok duyuşsal nitelikli konuların ele alındığı ve uzmanlık gerektiren yardımlardır.Danışmanla danışan arasında, danışanın özel duyuşsal problemlerine yönelik yardım sunmaktır.

Avantajları

  • Oturumlar halinde, seanslar halinde yapılır.
  • Süre sınırlıdır.
  • Kişiyi ayrıntılı tanıyabilirsin.

Dezavantajları

  • Çok ekonomik değildir.Maliyetlidir.
  • Bireysel psikolojik danışmada etkileşim sınırlıdır.Biri anlatır biri dinler.
Grupla Psikolojik Danışma
Danışman ile danışanlar arasında, danışanların probleminin ortak olduğu bir konuda yapılan psikolojik danışma uygulamalarıdır.Danışmanla, danışanlar arasında danışanların probleminin ortak olduğu konularda yapılan yardımdır.

Ortalama 60 dk Max 90 dk dır.

8 – 12 kişi arasındadır.

Avantajları

  • Benzer problemleri yaşayanları görünce insanlar rahatlar.(Buna “Grubun Terapatik Etkisi” denir.)
  • Daha ekonomiktir.
  • Etkileşim yüksektir.

Dezavantajları

  • Kişi başı az zaman düşer.Kişiyi ayrıntılı tanıyamazsın, yüzeysel tanırsın.
  • Özel paylaşımlara uygun değildir.
  • Kendi aralarında tartışabilirler.
  • Ustalık ve beceri gerektirir.

Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları

REHBERLİK TÜRLERİ
Birey Sayısına Göre RehberlikKuramlarına Göre RehberlikTemel İşlevlerine Göre RehberlikÖğretim Kademelerine Göre RehberlikProblem Alanlarına Göre Rehberlik
  • Bireysel Rehberlik
  • Grup Rehberliği
  • Bireysel Psikolojik Danışma
  • Grupla Psikolojik Danışma
  • Eğitim Alanında
  • Sağlık Alanında
  • Sosyal Yardım Alanında
  • Sanayi/Endüstri Alanında
  • Güvenlik Alanında
  • Önleyici, Koruyucu
  • Kriz Yönelimli
  • Çare Bulucu, İyileştirici
  • Uyum Sağlayıcı
  • Yöneltici
  • Geliştirici
  • Ayarlayıcı
  • Tamamlayıcı
  • Okul Öncesi
  • İlkokul
  • Ortaokul
  • Ortaöğretim
  • Yükseköğretim
  • Eğitsel
  • Kişisel Sosyal
  • Mesleki

Geleneksel Model İle Gelişimsel Modelin Karşılaştırılması

Geleneksel ModelGelişimsel Model
Geleneksel rehberlik modeli bütün öğrencilere yönelik olduğunu belirtse de okul uygulamalarında daha çok problemli öğrenciler üzerinde durmuşlardır.Gelişimsel rehberlik modeli, okul öncesinden başlayarak bütün öğrencilere yaşam becerileri kazandırmaya çalışmaktadır.
Geleneksel rehberlik modeli “görev yönelimli, tepkisel” tarzda çalışır.Çoğunlukla problemli, uyumsuz davranışların tedavisi üzerinde durulmaktadır.Gelişimsel rehberlik modeli bir problem, uyumsuz bir davranış meydana gelmeden önce çalıştığı için “öngörüsel, önleyici” tarzda çalışmaktadır.
Geleneksel rehberlik modelinin odak noktası psikolojik danışmandır.Bu nedenle “pozisyon yönelimli, görev yönelimli” olarak da anılır ve uzman odaklıdır.Gelişimsel rehberlik modelinin odağında ise program vardır.Bu nedenle “program yönelimli, hedef yönelimli” olarak anılmaktadır ve öğretmen odaklıdır.
Geleneksel rehberlik modelinin ana müdahalesi psikolojik danışmadır.Birebir, tedavisi esaslı çalışma ön plandadır.Gelişimsel rehberlik modeli bütün öğrencilere yeterlikler kazandırmayı hedeflediği için sınıf veya daha kalabalık kitlelerle çalışmayı ön planda çıkartır.
Geleneksel rehberlikte zaman sınırlıdır.Gelişimsel rehberlik modelinde süreklilik esastır.
Geleneksel rehberlik hizmeti eğitimin öğretim ve yönetim boyutları ile tam bir bütünleşme sağlayamamıştır.Gelişimsel rehberlik modeli öğretim hizmetleri ile rehberlik hizmetlerinin birbirini tamamladığı düşüncesine dayanır.Gelişimsel rehberlik modelinde rehberlik, eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir boyutudur.
Geleneksel rehberlik bilgi verme ve yöneltme ağırlıklıdır.Gelişimsel rehberlik modeli bireyin tüm yönleriyle sağlıklı gelişimini destekler.
Geleneksel rehberlik modelinde yapılan çalışmalar çok fazla değerlendirilmez.Gelişimsel rehberlik modeli ise değerlendirmeyi çok fazla önemser.Çünkü gelişimsel rehberlik “program mantığı” ile çalışır.
Geleneksel rehberlik modeli psikolojik danışma kuramlarını temel almıştır.Gelişimsel rehberlik modeli ise gelişimsel kuramları temel almıştır.
Geleneksel rehberlikte profesyonel müdahale vardır.Gelişimsel rehberlik modelinde profesyonel hizmet vardır.

Rehberlik Modelleri – Gelişimsel Model

İlk dört modele karşı çıkıştır…Tepkidir…

  • Bu modelin en önemli temsilcisi Mathewson’dur.
  • Gelişimsel model, rehberliği meslek seçim sorunu ya da problemleri çözmeye, karar vermeye yardımcı bir hizmet durumlarına indirgeyen yaklaşımlara bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.
  • Gelişimsel modelde, bireyin her dönemde gerçekleştirmesi gereken gelişim ihtiyaçlarının, gelişim görevlerinin karşılanması ve bu şekilde bireyin yaşamının tüm alanlarında etkili olması üzerinde durulmaktadır.
  • Bu yaklaşıma göre her birey, sorun yaşasın veya yaşamasın rehberlik hizmetinden yararlanabilir.Rehberlik hizmetleri herkese açıktır ve sorun odaklı olarak görülmemelidir.
  • Gelişimsel modelin günümüz eğitim sistemine en önemli katkısı, okullarda uygulanan kapsamlı rehberlik programlarıdır.

İlk dört modelin rehberliği sınırlandırdığı, rehberliğin gelişimini engellediğini düşünüyor.

Rehberlik, yaşam boyu kullanılan herkese açık bir süreçtir, hizmettir.

Gelişim dönemlerine göre rehberlik yapılır.

Gelişimsel ihtiyaç ve gelişim görevlerine göre yapılır.

Kapsamlı rehberlik programını hayatımıza sokmuştur.

Rehberlik Modelleri – Karar Vermeye Yardımcı Model

  • Bu modelin en önemli temsilcileri Katz, Tideman ve Jones’dur.
  • Bu modelin temsilcilerine göre, birey karar vermekte güçlük çektiği zaman rehberliğe gereksinim duyacaktır.Rehberlik hizmetleri, bireyin bir sorunu çözme noktasında zorlukla karşılaştığında kullanılmalı, kişiye doğru karalar verebilmesi için yapılmalıdır.
  • Bu görüşe göre, kişiye karar verme teknikleri bir ders gibi öğretilmelidir.

Rehberlik kapsamında bireye karar verme becerilerini kazandırır.

Rehberlik Modelleri – Klinik Model(Özellik – Faktör Kuramı)(Williamson)

  • Bu anlayışın en önemli temsilcisi Williamson’dur.
  • Klinik yaklaşım, bireye yardımcı olabilmek için bireyin var olan  sorunlarının tespit edilmesini ve sorunların çözümüne yardımcı olunmasını amaçlamaktadır.Bu doğrultuda bireyin sorunlarının güçlük derecesinin belirlenmesi en önemli aşama olarak görülmektedir.
  • Bu model, bireylerin ayrıntılı incelenmesi ve tanı konulabilmesi için test, envanter gibi dışsal teknikleri kullandığında birçok ölçme aracının geliştirilmesine ve toplu dosya kavramının eğitim sistemine kazandırılmasına katkıda bulunmuştur.
  • Bu yaklaşım aynı zamanda Özellik – Faktör kuramı olarak da adlandırılmaktadır.

Bu model bir çok ölçme aracının geliştirilmesine ve “Toplu Dosya” kavramının eğitim sistemine kazandırılmasına katkıda bulunmuştur.

Bu modele göre, sorun yokken rehberliğe gerek yoktur.Ne zaman sorun var işte  o zaman rehberlik vardır.

Bu model, daha sistemli ve bilimsel şekilde bireyi tanımaya çalışıyor.

Sorun odaklı, problem odaklı bir modeldir.

“İstisnasız her insan sorun yaşar, yaşamayan sadece ölülerdir” görüşü hakimdir.

DİKKAT!!!
Özellik Faktör görürsek, bireyi tanımaya önem veren bireyi tanımak için testler envanterler geliştirmek kuramın adıdır.

Öncelikle sorunu anlamalı, tanımlamalıyız.Bunu yapmanın yolu bireyi tanımaktan geçer.

Bu model, bireyi tanımayı, toplu dosya sistemi ve öğrenci gelişim dosyalarını hayatımıza sokmuştur.

Rehberlik Modelleri – Eğitimle Kaynaştırılmış Model(Brewer)(Tamamlayıcı Model)

  • Bu anlayışın en önemli temsilcisi Brewer’dir.
  • Bu anlayışa göre rehberlikle eğitimin amacı aynıdır.Eğitim de rehberlik de öğrencinin başarılı, uyumlu bir kişi olmasını sağlamaya çalışır.Bu yaklaşımı savunanlar, daha da ileri giderek tıpkı ders konuları gibi rehberlik konularının da sınıflarda ders gibi öğrenciye verilmesi, anlatılması gerektiğini ifade etmişlerdir.

Rehberliğin daha erken yaşlarda bireye verilmesini istiyor.