Aylık arşivler: Mart 2015

Birey Sayısına Göre Rehberlik

Bireysel Rehberlik
Bir bireye eğitsel, mesleki veya kişisel – sosyal rehberlik alanında, daha çok bilgi verme, yeni durumlara alıştırma, uygun yöneltme hizmetlerini sunma gibi konularda bilişsel düzeyde sunulan hizmetlerdir.Yalnızca bir kişiye her hangi bir problem alanında(Eğitsel, Sosyal, Kişisel, Mesleki) bilişsel yardım sunmaktır.
Grupla Rehberlik
Bir grup bireye, aynı anda eğitsel, mesleki veya kişisel – sosyal rehberlik alanında, daha çok bilgi verme, yeni durumlara alıştırma, uygun yöneltme hizmetlerini sunma gibi konularda bilişsel düzeyde sunulan hizmetlerdir.Birden fazla kişiye herhangi bir problem alanında bilişsel yardım sunmaktır.

Sınırlandırma yoktur.

Bu gruptaki bireylerin problemleri ortak değildir.Lakin konu ortaktır.

Bireysel Psikolojik Danışma
Danışman ile danışan arasında gerçekleştirilen, daha çok duyuşsal nitelikli konuların ele alındığı ve uzmanlık gerektiren yardımlardır.Danışmanla danışan arasında, danışanın özel duyuşsal problemlerine yönelik yardım sunmaktır.

Avantajları

  • Oturumlar halinde, seanslar halinde yapılır.
  • Süre sınırlıdır.
  • Kişiyi ayrıntılı tanıyabilirsin.

Dezavantajları

  • Çok ekonomik değildir.Maliyetlidir.
  • Bireysel psikolojik danışmada etkileşim sınırlıdır.Biri anlatır biri dinler.
Grupla Psikolojik Danışma
Danışman ile danışanlar arasında, danışanların probleminin ortak olduğu bir konuda yapılan psikolojik danışma uygulamalarıdır.Danışmanla, danışanlar arasında danışanların probleminin ortak olduğu konularda yapılan yardımdır.

Ortalama 60 dk Max 90 dk dır.

8 – 12 kişi arasındadır.

Avantajları

  • Benzer problemleri yaşayanları görünce insanlar rahatlar.(Buna “Grubun Terapatik Etkisi” denir.)
  • Daha ekonomiktir.
  • Etkileşim yüksektir.

Dezavantajları

  • Kişi başı az zaman düşer.Kişiyi ayrıntılı tanıyamazsın, yüzeysel tanırsın.
  • Özel paylaşımlara uygun değildir.
  • Kendi aralarında tartışabilirler.
  • Ustalık ve beceri gerektirir.

Rehberlik Türleri ve Mesleki Danışma Kuramları

REHBERLİK TÜRLERİ
Birey Sayısına Göre RehberlikKuramlarına Göre RehberlikTemel İşlevlerine Göre RehberlikÖğretim Kademelerine Göre RehberlikProblem Alanlarına Göre Rehberlik
  • Bireysel Rehberlik
  • Grup Rehberliği
  • Bireysel Psikolojik Danışma
  • Grupla Psikolojik Danışma
  • Eğitim Alanında
  • Sağlık Alanında
  • Sosyal Yardım Alanında
  • Sanayi/Endüstri Alanında
  • Güvenlik Alanında
  • Önleyici, Koruyucu
  • Kriz Yönelimli
  • Çare Bulucu, İyileştirici
  • Uyum Sağlayıcı
  • Yöneltici
  • Geliştirici
  • Ayarlayıcı
  • Tamamlayıcı
  • Okul Öncesi
  • İlkokul
  • Ortaokul
  • Ortaöğretim
  • Yükseköğretim
  • Eğitsel
  • Kişisel Sosyal
  • Mesleki

Geleneksel Model İle Gelişimsel Modelin Karşılaştırılması

Geleneksel ModelGelişimsel Model
Geleneksel rehberlik modeli bütün öğrencilere yönelik olduğunu belirtse de okul uygulamalarında daha çok problemli öğrenciler üzerinde durmuşlardır.Gelişimsel rehberlik modeli, okul öncesinden başlayarak bütün öğrencilere yaşam becerileri kazandırmaya çalışmaktadır.
Geleneksel rehberlik modeli “görev yönelimli, tepkisel” tarzda çalışır.Çoğunlukla problemli, uyumsuz davranışların tedavisi üzerinde durulmaktadır.Gelişimsel rehberlik modeli bir problem, uyumsuz bir davranış meydana gelmeden önce çalıştığı için “öngörüsel, önleyici” tarzda çalışmaktadır.
Geleneksel rehberlik modelinin odak noktası psikolojik danışmandır.Bu nedenle “pozisyon yönelimli, görev yönelimli” olarak da anılır ve uzman odaklıdır.Gelişimsel rehberlik modelinin odağında ise program vardır.Bu nedenle “program yönelimli, hedef yönelimli” olarak anılmaktadır ve öğretmen odaklıdır.
Geleneksel rehberlik modelinin ana müdahalesi psikolojik danışmadır.Birebir, tedavisi esaslı çalışma ön plandadır.Gelişimsel rehberlik modeli bütün öğrencilere yeterlikler kazandırmayı hedeflediği için sınıf veya daha kalabalık kitlelerle çalışmayı ön planda çıkartır.
Geleneksel rehberlikte zaman sınırlıdır.Gelişimsel rehberlik modelinde süreklilik esastır.
Geleneksel rehberlik hizmeti eğitimin öğretim ve yönetim boyutları ile tam bir bütünleşme sağlayamamıştır.Gelişimsel rehberlik modeli öğretim hizmetleri ile rehberlik hizmetlerinin birbirini tamamladığı düşüncesine dayanır.Gelişimsel rehberlik modelinde rehberlik, eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir boyutudur.
Geleneksel rehberlik bilgi verme ve yöneltme ağırlıklıdır.Gelişimsel rehberlik modeli bireyin tüm yönleriyle sağlıklı gelişimini destekler.
Geleneksel rehberlik modelinde yapılan çalışmalar çok fazla değerlendirilmez.Gelişimsel rehberlik modeli ise değerlendirmeyi çok fazla önemser.Çünkü gelişimsel rehberlik “program mantığı” ile çalışır.
Geleneksel rehberlik modeli psikolojik danışma kuramlarını temel almıştır.Gelişimsel rehberlik modeli ise gelişimsel kuramları temel almıştır.
Geleneksel rehberlikte profesyonel müdahale vardır.Gelişimsel rehberlik modelinde profesyonel hizmet vardır.

Rehberlik Modelleri – Gelişimsel Model

İlk dört modele karşı çıkıştır…Tepkidir…

  • Bu modelin en önemli temsilcisi Mathewson’dur.
  • Gelişimsel model, rehberliği meslek seçim sorunu ya da problemleri çözmeye, karar vermeye yardımcı bir hizmet durumlarına indirgeyen yaklaşımlara bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.
  • Gelişimsel modelde, bireyin her dönemde gerçekleştirmesi gereken gelişim ihtiyaçlarının, gelişim görevlerinin karşılanması ve bu şekilde bireyin yaşamının tüm alanlarında etkili olması üzerinde durulmaktadır.
  • Bu yaklaşıma göre her birey, sorun yaşasın veya yaşamasın rehberlik hizmetinden yararlanabilir.Rehberlik hizmetleri herkese açıktır ve sorun odaklı olarak görülmemelidir.
  • Gelişimsel modelin günümüz eğitim sistemine en önemli katkısı, okullarda uygulanan kapsamlı rehberlik programlarıdır.

İlk dört modelin rehberliği sınırlandırdığı, rehberliğin gelişimini engellediğini düşünüyor.

Rehberlik, yaşam boyu kullanılan herkese açık bir süreçtir, hizmettir.

Gelişim dönemlerine göre rehberlik yapılır.

Gelişimsel ihtiyaç ve gelişim görevlerine göre yapılır.

Kapsamlı rehberlik programını hayatımıza sokmuştur.

Rehberlik Modelleri – Karar Vermeye Yardımcı Model

  • Bu modelin en önemli temsilcileri Katz, Tideman ve Jones’dur.
  • Bu modelin temsilcilerine göre, birey karar vermekte güçlük çektiği zaman rehberliğe gereksinim duyacaktır.Rehberlik hizmetleri, bireyin bir sorunu çözme noktasında zorlukla karşılaştığında kullanılmalı, kişiye doğru karalar verebilmesi için yapılmalıdır.
  • Bu görüşe göre, kişiye karar verme teknikleri bir ders gibi öğretilmelidir.

Rehberlik kapsamında bireye karar verme becerilerini kazandırır.

Rehberlik Modelleri – Klinik Model(Özellik – Faktör Kuramı)(Williamson)

  • Bu anlayışın en önemli temsilcisi Williamson’dur.
  • Klinik yaklaşım, bireye yardımcı olabilmek için bireyin var olan  sorunlarının tespit edilmesini ve sorunların çözümüne yardımcı olunmasını amaçlamaktadır.Bu doğrultuda bireyin sorunlarının güçlük derecesinin belirlenmesi en önemli aşama olarak görülmektedir.
  • Bu model, bireylerin ayrıntılı incelenmesi ve tanı konulabilmesi için test, envanter gibi dışsal teknikleri kullandığında birçok ölçme aracının geliştirilmesine ve toplu dosya kavramının eğitim sistemine kazandırılmasına katkıda bulunmuştur.
  • Bu yaklaşım aynı zamanda Özellik – Faktör kuramı olarak da adlandırılmaktadır.

Bu model bir çok ölçme aracının geliştirilmesine ve “Toplu Dosya” kavramının eğitim sistemine kazandırılmasına katkıda bulunmuştur.

Bu modele göre, sorun yokken rehberliğe gerek yoktur.Ne zaman sorun var işte  o zaman rehberlik vardır.

Bu model, daha sistemli ve bilimsel şekilde bireyi tanımaya çalışıyor.

Sorun odaklı, problem odaklı bir modeldir.

“İstisnasız her insan sorun yaşar, yaşamayan sadece ölülerdir” görüşü hakimdir.

DİKKAT!!!
Özellik Faktör görürsek, bireyi tanımaya önem veren bireyi tanımak için testler envanterler geliştirmek kuramın adıdır.

Öncelikle sorunu anlamalı, tanımlamalıyız.Bunu yapmanın yolu bireyi tanımaktan geçer.

Bu model, bireyi tanımayı, toplu dosya sistemi ve öğrenci gelişim dosyalarını hayatımıza sokmuştur.

Rehberlik Modelleri – Eğitimle Kaynaştırılmış Model(Brewer)(Tamamlayıcı Model)

  • Bu anlayışın en önemli temsilcisi Brewer’dir.
  • Bu anlayışa göre rehberlikle eğitimin amacı aynıdır.Eğitim de rehberlik de öğrencinin başarılı, uyumlu bir kişi olmasını sağlamaya çalışır.Bu yaklaşımı savunanlar, daha da ileri giderek tıpkı ders konuları gibi rehberlik konularının da sınıflarda ders gibi öğrenciye verilmesi, anlatılması gerektiğini ifade etmişlerdir.

Rehberliğin daha erken yaşlarda bireye verilmesini istiyor.

Rehberlik Modelleri – Mesleki Yardım Süreci Olarak Rehberlik(Parsons Modeli)

Rehberlik ortaya bu model sayesinde çıkmıştır.

Sanayi alanında ortaya çıkmış bir modeldir.

  • Parsons modeli, rehberliği bireyleri kendilerine uygun mesleklere yönlendirmek amacıyla kullanılan bir hizmet olarak görmektedir.Bu model, adını F. Parsons denen bir heriften almıştır.Parsons çalışmalarını üç aşamada yürütmektedir.
  1. Bireylerin sahip oldukları niteliklerin ortaya çıkarılması,
  2. Var olan iş ve mesleklerin gerektirdiği niteliklerin ve sağladığı olanakların belirlenmesi,
  3. 1. ve 2. basamakta elde edilen verilerin karşılaştırılarak bireylerin kendilerine uygun iş ve mesleklere yönlendirilmesi.

Bireyi tanımaya önem veriyor ve bireyin ayrıntılı ve analitik incelemeyi ön planda tuttuğu için özellik faktör kuramının temelini atmıştır.

Özellik Faktör kuramının temelini atmıştır.

Ek Bir Bilgi

Eğer bir öğretmen;

  • Her sene aynı soruları soruyorsa,
  • Soru kökünde ipucu veriyorsa,
  • Cevabı art arda aynı olan dört seçenek bulunduruyorsa,
  • Kopya çekebilmesine izin veriyorsa,
  • Şans başarısı varsa

öncelikle geçerliliği düşürür.

Geçerlik Türleri – Sonuçsal Geçerlilik

Bu geçerlilik türü, çağdaş değerlendirmeyle hayatımıza girmiştir.

Senin amacın öğrencilerin, problem çözme gücünü geliştireceksin, aynı zamanda öğrencilerin üst düzey düşünce becerilerini geliştireceksin, aynı zamanda yaşama yakın beceri kazandıracaksın.

  • Problem çözme gücü
  • Üst düzey düşünce becerisi
  • Yaşama yakın beceri

Bunlar tamamsa, Sonuçsal Geçerlik yüksektir.